Κορωνοϊός: «Απόδραση» από την ύφεση μέσω επενδύσεων στην Υγεία – Η χρήση του ESM
Στην «τηλεδιάσκεψη κορυφής» των Ευρωπαίων ηγετών που θα διεξαχθεί στις 23 Απριλίου έχει στραμμένη την προσοχή του το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, καθώς οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα επικυρώσουν τις αποφάσεις του Eurogroup της 9ης Απριλίου αποσαφηνίζοντας παράλληλα ζητήματα σχετικά με τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία κατά της κρίσης του κορωνοϊού, τα οποία το ανακοινωθέν της Ευρωομάδας περιέγραψε με κάποια «δημιουργική ασάφεια».
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει η Ελλάδα για το πρόγραμμα «Στήριξη για την Κρίση της Πανδημίας» (Pandemic Crisis Support) που θα υλοποιήσει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM). Το Eurogroup αποφάσισε πως η στήριξη αυτή θα είναι προσαρμοσμένη στη φύση του συμμετρικού σοκ που προκάλεσε ο κορωνοϊός και θα παρέχεται μέσω προληπτικής πιστωτικής γραμμής ενισχυμένων όρων (ECCL) του ESM.
Η πιστωτική γραμμή ECCL θα είναι διαθέσιμη σε όλα τα κράτη μέλη της ευρωζώνης, κατά τη διάρκεια της κρίσης, με συγκεκριμένους όρους που θα συμφωνηθούν εκ των προτέρων με τον ESM, αντανακλώντας τις τρέχουσες προκλήσεις, με βάση τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Το χορηγούμενο ποσό θα αντιστοιχεί στο 2% του ΑΕΠ του κάθε κράτους μέλους όπως διαμορφώθηκε στα τέλη του 2019, ως σημείο αναφοράς.
Η μόνη απαίτηση πρόσβασης στην πιστωτική γραμμή είναι τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ που θα ζητήσουν στήριξη να δεσμευτούν να χρησιμοποιήσουν αυτή τη γραμμή πίστωσης «για να στηρίξουν την εγχώρια χρηματοδότηση των άμεσων και έμμεσων δαπανών υγειονομικής περίθαλψης, θεραπείας και πρόληψης που σχετίζονται με την κρίση της πανδημίας».
Το Συμβούλιο Κορυφής των ηγετών της ΕΕ θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τι εμπίπτει στις άμεσες και τι εμπίπτει στις έμμεσες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης, θεραπείας και -ειδικά στις δαπάνες- πρόληψης κατά του ιού.
Μια ομάδα κρατών στην οποία ανήκει και η Ελλάδα θεωρούν πως το θέμα των δαπανών αυτών χωράει διασταλτικής ερμηνείας και πως οι πόροι του ESM θα μπορούσαν να επιστρατευτούν για την χρηματοδότηση της συνολικής προσπάθειας ανάταξης από το πλήγμα της πανδημίας. Άλλες χώρες, όπως η Ολλανδία και η Γερμανία, θεωρούν πως ο ESM πρέπει να χρησιμοποιηθεί μόνον για να αντιμετωπισθούν ανάγκες υγειονομικής φύσης.
Το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής
Ειδική έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή για τις οικονομικές και δημοσιονομικές επιπτώσεις του COVID-19 που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα περιγράφει εμμέσως στον τρόπο που η Ελλάδα θα μπορούσε να αξιοποιήσει τα περίπου 4 δισ. ευρώ που θεωρητικά της αντιστοιχούν από το πρόγραμμα «Στήριξη για την Κρίση της Πανδημίας» του ESM.
Το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής πρότεινε την αναβάθμιση του ελληνικού συστήματος υγείας μέσω γενναίων δαπανών για την αναβάθμιση των δομών υγείας και τη στελέχωσή τους με προσωπικό και εξοπλισμό. Όπως αναφέρει, «μια αύξηση των δημόσιων δαπανών για την υγεία θα είχε ευεργετικά αποτελέσματα τόσο σε όρους βραχυχρόνιας αποτροπής της ύφεσης όσο – και κυρίως – σε όρους μακροχρόνιας βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης του συνόλου των πολιτών που συνδέεται και με υψηλότερους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης. Η ενίσχυση αυτή θα είχε ένα αρχικά υψηλό εφάπαξ δημοσιονομικό κόστος λόγω της αγοράς και κατασκευής πάγιου εξοπλισμού, αλλά στη συνέχεια το κόστος αυτό θα περιορίζονταν στη μισθοδοσία του προσωπικού και στη συντήρηση του εξοπλισμού».
Τα στελέχη του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή υπογραμμίζουν μεταξύ άλλων πως η ανάληψη μιας τέτοιας δημόσιας επένδυσης, πέρα από την αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας για το σύνολο των πολιτών, θα επέτρεπε την αντιμετώπιση μιας μελλοντικής πανδημίας περισσότερο με ιατρικά μέσα και λιγότερο με μέτρα περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας.