Πόουλ Τόμσεν: O κορωνοϊός έπληξε την Ευρώπη με τεράστια αγριότητα- Σωστές κινήσεις από την ευρωζώνη

Ο Τόμσεν εμφανίζεται να επικροτεί τις παρεμβάσεις νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ και τα μέτρα δημοσιονομικής στήριξης των κρατών μελών της ευρωζώνης, αφήνοντας να εννοηθεί πως μια πιο ενεργή εμπλοκή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας θα ήταν καλοδεχούμενη. Από το άρθρο του Πόουλ Τόμσεν προκύπτει πως το Ταμείο θέτει ως προτεραιότητα τη στήριξη των χωρών της Ευρώπης που έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε κεφάλαια και λιγότερο ανεπτυγμένα τραπεζικά συστήματα, καθώς πολλές από αυτές τις χώρες θα δυσκολευτούν να χρηματοδοτήσουν τις μεγάλες αυξήσεις των δημοσιονομικών ελλειμμάτων τους.

Ο Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τομέα του ΔΝΤ αναφέρει στο άρθρο του τα εξής:

«Ο κορωνοϊός COVID-19 έπληξε την Ευρώπη με τεράστια αγριότητα. Αν και δεν γνωρίζουμε πόσο καιρό θα διαρκέσει η κρίση, γνωρίζουμε ότι ο οικονομικός αντίκτυπος θα είναι σοβαρός. Στις μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης, οι μη κομβικές υπηρεσίες που έχουν ανασταλεί με κυβερνητικά διατάγματα αντιπροσωπεύουν περίπου το 1/3 της παραγωγής. Αυτό σημαίνει ότι κάθε μήνα που οι τομείς αυτοί παραμένουν κλειστοί προκύπτει πτώση του ΑΕΠ κατά 3% σε ετήσια βάση, χωρίς να συνυπολογιστούν άλλες διαταραχές και μεταπτώσεις στην υπόλοιπη οικονομία. Το ότι θα έχουμε εφέτος μια βαθιά ύφεση στην Ευρώπη είναι ένα πρώτο συμπέρασμα.

Τόσο τα ισχυρά συστήματα κοινωνικής πρόνοιας όσο και το μοντέλο κοινωνικής αγοράς της Ευρώπης θα διευκολύνουν την παροχή στοχευμένης βοήθειας σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, αλλά δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία για την πολυπλοκότητα αυτής της άσκησης: τα συστήματα αυτά δεν κατασκευάστηκαν για να ικανοποιήσουν απαιτήσεις του μεγέθους που αντιμετωπίζουν σήμερα οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην Ευρώπη. Οι χώρες ανταποκρίνονται με καινοτόμους και άγνωστους τρόπους και μπορούν να μάθουν η μια από την άλλη ποιες προσεγγίσεις λειτουργούν καλύτερα. Για να τους βοηθήσει να το κάνουν αυτό, το ΔΝΤ έχει δημιουργήσει έναν ιστότοπο που παρέχει πληροφορίες για το πώς αντιμετωπίζουν μεμονωμένα κράτη τα πρακτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, βοηθώντας έτσι να υιοθετηθούν διεθνείς βέλτιστες πρακτικές. Αυτός είναι μόνο ένας από τους τρόπους με τους οποίους το ΔΝΤ έχει προσαρμόσει την επιτήρησή τους στις δραματικά αυτές μεταβαλλόμενες συνθήκες.

Όλες οι χώρες της Ευρώπης θα πρέπει να ανταποκριθούν επιθετικά στην κρίση, με τολμηρό και αναλογικό τρόπο. Αν αναζητείτο στιγμή για τη χρήση των διαθέσιμων μαξιλαριών ασφαλείας και του χώρου δημοσιονομικής πολιτικής, αυτή είναι σίγουρα τώρα. Ωστόσο, το πεδίο ανταπόκρισης στην κρίση διαφέρει σημαντικά σε ολόκληρη την Ευρώπη. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν οι χώρες, καθώς επιδιώκουν να εντείνουν τις αντιδράσεις τους έναντι της κρίσης, είναι χρήσιμο να γίνει διάκριση μεταξύ τριών ομάδων χωρών: των προηγμένων ευρωπαϊκών οικονομιών, των αναδυόμενων ευρωπαϊκών οικονομιών που είναι μέλη της ΕΕ αλλά όχι της ζώνης του ευρώ και των αναδυόμενων οικονομιών που δεν είναι μέλη της ΕΕ.

Οι φορείς χάραξης πολιτικής στις προηγμένες οικονομίες αξιοποίησαν σωστά το χώρο και τα θεσμικά τους όργανα, θέτοντας σε εφαρμογή μεγάλες νομισματικές και δημοσιονομικές επεκτάσεις για να αμβλύνουν τον αντίκτυπο της κρίσης. Οι δημοσιονομικοί κανόνες και τα όρια δικαιολογημένα ανεστάλησαν για να καταστήσουν δυνατή μια επείγουσα στήριξη μεγάλης κλίμακας και στη βάση αυτή τα δημοσιονομικά ελλείμματα επιτρέπονται να αυξηθούν. Ομοίως, οι κεντρικές τράπεζες έχουν ξεκινήσει μαζικά προγράμματα για αγορές περιουσιακών στοιχείων και οι χρηματοοικονομικές ρυθμιστικές αρχές έχουν διευκολύνει τις απαιτήσεις, ώστε οι τράπεζες να συνεχίσουν να υποστηρίζουν τους πελάτες που βρίσκονται σε κίνδυνο και ευρύτερα την οικονομία.

Όσον αφορά στην ευρωζώνη, οι μεγάλες παρεμβάσεις της ΕΚΤ και η έκκληση των Ευρωπαίων ηγετών ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας να συμπληρώσει τις εθνικές δημοσιονομικές προσπάθειες, είναι ιδιαίτερα σημαντικές παρεμβάσεις για να διασφαλιστεί ότι οι χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος θα έχουν τον δημοσιονομικό χώρο που απαιτείται για να αντιδράσουν αντιδράσει δυναμικά στην κρίση. Η βούληση των ηγετών της ζώνης του ευρώ να κάνουν ό, τι χρειάζεται προκειμένου να σταθεροποιηθεί το ευρώ δεν πρέπει να υποτιμηθεί.

Οι αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς που είναι μέλη της ΕΕ, αλλά όχι και της ζώνης του ευρώ δεν έχουν τον ίδιο πολιτικό χώρο με τις προηγμένες οικονομίες, αλλά έχουν ωφεληθεί σημαντικά από τη μείωση των δημοσιονομικών και εξωτερικών τους ελλειμμάτων, αλλά και χρεών τα τελευταία χρόνια και από την ενίσχυση των τραπεζικών τους συστημάτων. Είχε καταβληθεί σημαντική προσπάθεια για την οικοδόμηση αποθεμάτων ασφαλείας σε αυτές τις χώρες, και τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για τη χρήση τους.

Όσον αφορά στα πολιτικά περιθώρια, η κύρια ανησυχία μας σε αυτή τη συγκυρία σχετίζεται με τις μικρότερες χώρες της Ευρώπης που είναι εκτός της ΕΕ. Ο δημοσιονομικός χώρος ποικίλλει σημαντικά μεταξύ αυτής της ομάδας κρατών, που δεν διαθέτει χρηματοπιστωτικές αγορές με βάθος και δεσμούς με την ΕΕ που θα μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά σε επίπεδο πολιτικής. Έχοντας περιορισμένη πρόσβαση σε εξωτερικά κεφάλαια και μικρότερα και λιγότερο ανεπτυγμένα τραπεζικά συστήματα, πολλές από αυτές τις χώρες θα δυσκολευτούν να χρηματοδοτήσουν τις μεγάλες αυξήσεις των δημοσιονομικών ελλειμμάτων τους. Επίσης, δεν διαθέτουν τον ίδιο βαθμό δυνητικής πρόσβασης στη χρηματοδοτική στήριξη, από την οποία μπορούν να επωφεληθούν τα μέλη της ΕΕ ή τη θεσμική αξιοπιστία που συνοδεύει την ένταξη στην ΕΕ.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι χώρες αυτές στρέφονται τώρα προς το ΔΝΤ για οικονομική βοήθεια. Εξαιρουμένης της Ρωσίας και της Τουρκίας, οι περισσότερες από τις 9 μη αναδυόμενες οικονομίες της ΕΕ σε Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη έχουν ήδη υποβάλει αίτηση για επείγουσα βοήθεια μέσω των ταχέων χρηματοδοτικών μέσων στήριξης του ΔΝΤ. Συγκαταλέγονται δε στις περισσότερες από 80 χώρες που έχουν ήδη αναζητήσει πρόσβαση - συνολικού ύψους περίπου 50 δισ. δολαρίων - στις διευκολύνσεις άμεσης ανάγκης του ΔΝΤ για την κάλυψη των πιέσεων που απορρέουν από την κρίση του COVID-19. Είναι πιθανό να ακολουθήσουν περισσότερες χώρες σε αυτή τη φάση και σίγουρα μιλάμε για το μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων για ταυτόχρονη βοήθεια που έλαβε ποτέ το ΔΝΤ.

Το Ταμείο εξελίσσεται όσο το δυνατόν ταχύτερα για να στηρίξει τα μέλη τους σε αυτή των συγκυρία που αναφύονται έκτακτες συστημικές προκλήσεις. Ενισχύουμε δραματικά τους εσωτερικούς μας κανόνες και διαδικασίες ώστε να μπορούμε να ανταποκριθούμε με την ταχύτητα, την ευελιξία και το βαθμό που απαιτείται σε αυτή την άνευ προηγουμένου πρόκληση εν καιρώ ειρήνης. Οι μέτοχοί μας - 189 χώρες σε όλο τον κόσμο - δεν περιμένουν τίποτα λιγότερο από το να είμαστε έτοιμοι να παίξουμε τον ρόλο μας στη στήριξη των προσπαθειών της Ευρώπης για την καταπολέμηση της πανδημίας».