Η Ελλάδα επιστρέφει, ώρα να επιστρέψουν και οι Έλληνες

Συγκρίνοντας με την περίοδο, πριν λίγα μόλις χρόνια, κατά την οποία η Ελλάδα ήταν βαθιά μέσα στη χειρότερη ευρωπαϊκή οικονομική κρίση, είναι παραπάνω από σαφές ότι, στα μάτια των ξένων επενδυτών, η Ελλάδα επιστρέφει.

Η πρόκληση πλέον σήμερα είναι να επιστρέψουν και οι Έλληνες στη χώρα.

Κατά τη διάρκεια της κρίσης, εκτιμάται ότι μισό εκατομμύριο, κατά βάση νέοι και καλά μορφωμένοι, Έλληνες έφυγαν από την Ελλάδα σε αναζήτηση καλύτερων προοπτικών στο εξωτερικό. Για την Ελλάδα, το κόστος ευκαιρίας από αυτή την απώλεια μυαλών ήταν τεράστιο. Σύμφωνα με μια εκτίμηση, ενώ οι Έλληνες του εξωτερικού συνεισέφεραν πάνω από 13 δις ευρώ ετησίως στις οικονομίες των χωρών υποδοχής τους – και 9 δις ευρώ σε φόρους -, κόστισαν στο ελληνικό κράτος 8 δις ευρώ για την εκπαίδευσή τους.

Αποτελεί κοινό τόπο ότι η Ελλάδα παράγει υψηλής ποιότητας ταλέντα, οι δε ελληνικής εκπαίδευσης επιστήμονες διακρίνονται σχεδόν σε κάθε κλάδο των φυσικών και κοινωνικών επιστημών, από την ιατρική και την οικονομία έως τη φυσική. Επιπροσθέτως, οι Έλληνες βρίσκονται στην πρωτοπορία, σε παγκόσμιο επίπεδο, στις επιχειρήσεις, την τεχνολογία και τις τέχνες. Δυστυχώς, όμως, η πλειονότητα αυτών των διακρίσεων εκδηλώθηκε σε άλλες χώρες…

Οι πρόσφατες τάσεις στην Ελλάδα αποδεικνύουν πόσο πολύ οι διεθνείς επιχειρήσεις υπολήπτονται το ελληνικό ταλέντο. Τα τελευταία χρόνια, εταιρείες – ηγέτες στην υψηλή τεχνολογία, όπως λ.χ. η Tesla, εγκατέστησαν ερευνητικές μονάδες στην Ελλάδα. Η EY Ελλάδος επενδύει σε νέο hub τεχνητής νοημοσύνης στη χώρα, ενώ ξένες πολυεθνικές, όπως οι Samsung και Daimler, εξαγόρασαν πολλά υποσχόμενες ελληνικές start-ups. Μια ιαπωνική δε αντιπροσωπεία επισκέφθηκε προσφάτως την Ελλάδα για να εγκύψει στη σκηνή start-up της χώρας. Παράλληλα και επί χρόνια, η Ελλάδα είχε ηγετική παρουσία και σε άλλες βιομηχανίες γνώσης, όπως οι βιοεπιστήμες, γεγονός που ώθησε μπροστά τη χώρα ως περιφερειακό κέντρο για την Έρευνα και την Ανάπτυξη της φαρμακευτικής βιομηχανίας.

Για να αντιστραφεί η πρόσφατη διαρροή μυαλών, η Ελλάδα θα πρέπει να εξετάσει ειδικές πρωτοβουλίες για να φέρει πίσω τους νέους Έλληνες. Και από αυτές τις πρωτοβουλίες, η πιο κρίσιμη ίσως είναι η υιοθέτηση πολιτικών, οι οποίες θα ενισχύσουν τη διαχρονικά χαμηλή δαπάνη της χώρας σε Έρευνα και Ανάπτυξη, ώστε να μπει επιτέλους η Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη του R&D. Οι ξένες δε πολυεθνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται ήδη στη χώρα, θα παίξουν κρίσιμο ρόλο: στο 3^rd InvestGR Forum: Greece is Back, τον προσεχή Ιούνιο, επικεφαλής ξένων εταιρειών και Έλληνες διαμορφωτές δημόσιων πολιτικών θα παρουσιάσουν συγκεκριμένα βήματα, τα οποία θα μπορούσε να ακολουθήσει η Ελλάδα, ώστε η υπόσχεση αυτή να καταστεί πραγματικότητα.

Οι χρηματοοικονομικές αγορές διαμορφώνουν τους οικονομικούς δείκτες. Και οι πρόσφατες εισροές κεφαλαίων από το εξωτερικό είναι παραπάνω από ευπρόσδεκτες: οι χαμηλότερες αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων μειώνουν τις δαπάνες δανεισμού των ελληνικών επιχειρήσεων και η ανάκαμψη του χρηματιστηρίου αξιών αποτελεί ένα πρώτο βήμα για το εκ νέου ξύπνημα της χειμαζόμενης ελληνικής αγοράς δημόσιας προσφοράς μετοχών. Επίσης, οι ιδιωτικοποιήσεις επιταχύνονται – συμπεριλαμβανομένης της εμβληματικής επένδυσης στο Ελληνικό -, φέρνοντας έτσι φρέσκα έσοδα για τα κρατικά ταμεία και δουλειές για τους ανέργους.

Ωστόσο, η Ελλάδα θα χρειαστεί 100 δις ευρώ σε ξένες άμεσες επενδύσεις για τα επόμενα τρία χρόνια, προκειμένου να καλύψει το χαμένο έδαφος, όπως επίσης και πολλά χρόνια σταθερής και διατηρήσιμης ανάπτυξης, ώστε να αφήσει οριστικώς πίσω την πρόσφατη οικονομική κρίση. Αυτό σημαίνει, με άλλα λόγια, ότι θα πρέπει η χώρα να μετατρέψει τη σημερινή διάθεση των αγορών σε μακροπρόθεσμη επένδυση παγίου κεφαλαίου, καθώς επίσης και σε μακροπρόθεσμη επένδυση σε ανθρώπινο κεφάλαιο.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ελλάδα επιστρέφει. Η πρόκληση σήμερα είναι η μετατροπή της ανάκαμψης σε μακροπρόθεσμη διατηρήσιμη ανάπτυξη.

*Ιδρυτής της Public Affairs and Networks και του InvestGR Forum.

**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα NEW EUROPE.