«Συνταγή Μπαγκλαντές» για τον οικονομικό έλεγχο των ΜΚΟ στην Ελλάδα

Σχετική προειδοποίηση έχει σταλεί ήδη από την Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης (Financial Action Task Force - FATF), τον φορέα από τον οποίον προέρχονται οι κανόνες του διεθνούς δικαίου για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.

Η FATF επανειλημμένα τον τελευταίο χρόνο έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τις αδυναμίες της χώρας μας στον έλεγχο της χρηματοδότησης των ΜΚΟ, ενώ ανάλογες συστάσεις έχουν διατυπωθεί και από τον Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.

Μάλιστα, αν και από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ συστάθηκαν το 2019 ειδικές ομάδες εργασίας για να καταθέσουν στην Επιτροπή Στρατηγικής για το Ξέπλυμα Χρήματος ειδικές ανάλυσεις για το πλαίσιο λειτουργίας και εποπτείας των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, αλλά και για την αντιμετώπιση των εντοπισθέντων κενών, ωστόσο ακόμη και σήμερα το ζήτημα παραμένει στα χαρτιά.

Αξίζει να τονισθεί πως για το σύνολο των ΜΚΟ έχει ήδη από το 2008 (με το άρθρο 10 του ν. 3691/2008) προβλεφθεί η έκδοση Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων με τις οποίες θεσπίστηκαν μέτρα για την αποτροπή της χρησιμοποίησης του τομέα αυτού για το σκοπό του ξεπλύματος χρήματος.

Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται ιδίως η τήρηση μητρώου των ανωτέρω οντοτήτων από αρμόδια αρχή, η υποχρεωτική διεκπεραίωση των κυριότερων συναλλαγών αυτών μέσω πιστωτικών ιδρυμάτων και η διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων επί αυτών από αρμόδιες δημόσιες αρχές, ανάλογα με το βαθμό κινδύνου. Ωστόσο, η εποπτεία αυτή είναι εξαιρετικά προβληματική, καθώς τηρούνται επιμέρους μητρώα οντοτήτων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα σε αρμόδια υπουργεία, χωρίς να υφίσταται ενιαίο μητρώο.

Παρότι ο ΣΥΡΙΖΑ πέρασε νομοθεσία για τη λειτουργία του Μητρώου Ελληνικών και Ξένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που δραστηριοποιούνται σε θέματα διεθνούς προστασίας, μετανάστευσης και κοινωνικής ένταξης, ωστόσο στην πράξη το μητρώο παραμένει ανεπαρκές, όπως και ο έλεγχος στις ροές της χρηματοδότησης και διαχείρισης των χρημάτων που λαμβάνουν οι ΜΚΟ.

Μια λύση που φέρεται να επεξεργάζεται η ΕΛΤΕ, η Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων, η οποία μετέχει στην Επιτροπή Στρατηγικής για το Ξέπλυμα Χρήματος, είναι να εφαρμοσθεί στην Ελλάδα ότι ισχύει στο Μπαγκλαντές από το 2002. Δηλαδή να γίνεται από ορκωτούς ελεγκτές ο οικονομικός έλεγχος Ελληνικών και Ξένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που δραστηριοποιούνται σε θέματα διεθνούς προστασίας, μετανάστευσης και κοινωνικής ένταξης και οι οποίες λαμβάνουν χρηματοδότηση που ξεπερνά ετησίως τις 500.000 ευρώ.

Το Μπαγκλαντές κατήρτισε το 2002 ένα κατάλογο με 150 εταιρείες ορκωτών ελεγκτών, από τον οποίο μπορούσαν να επιλέξουν οι ΜΚΟ που δραστηριοποιούνταν στη χώρα.

Εάν μια ΜΚΟ δεν δεχόταν τον έλεγχο των ορκωτών αυτομάτως αποκλειόταν από τη χρηματοδότηση.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι οικονομικές καταστάσεις των μεγαλυτέρων ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται σήμερα στην Ελλάδα ελέγχονται και υπογράφονται από ορκωτούς ελεγκτές. Ωστόσο, αυτό είναι κάτι που γίνεται σε προαιρετική και όχι σε υποχρεωτική βάση.

Ο έλεγχος των οικονομικών καταστάσεων των ΜΚΟ από ορκωτούς ελεγκτές θα δώσει και λύσεις στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία αν και χορηγεί χρηματοδότηση σε διάφορες ΜΚΟ, ωστόσο στην πορεία διαπιστώνει πως κάποιες από αυτές δεν τηρούν όπως πρέπει το λογιστικό πρόγραμμα της και η λογοδοσία για τις δαπάνες που πραγματοποιούν δεν είναι η δέουσα.