GRECO: «Κόκκινη» κάρτα στην Ελλάδα για την πάταξη της διαφθοράς
Αποδυνάμωση του ρόλου των Ελλήνων εισαγγελέων σε υποθέσεις διαφθοράς, «παραθυράκια» για ήπια μεταχείριση ατόμων που εμπλέκονται σε υποθέσεις δωροδοκίας, αλλά και παρεμβάσεις στη νομοθεσία για το ξέπλυμα χρήματος που δεν είναι συμβατές με τη διεθνή πρακτική, διαπίστωσε η Ομάδα Κρατών κατά της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO), μετά από την αξιολόγηση των πρόσφατων αλλαγών στον ελληνικό Ποινικό Κώδικα και στη νομοθεσία για το ξέπλυμα χρήματος.
Σε έκθεση που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα η GRECO καταλήγει στο συμπέρασμα πως η Ποινική Δικαιοσύνη στην Ελλάδα δεν είναι επαρκής για να καταπολεμήσει τη διαφθορά, κάτι που όπως αφήνει να εννοηθεί σχετίζεται κυρίως με την ποιότητα των νόμων και όχι με τους λειτουργούς της Δικαιοσύνης.
Μεγάλο μέρος της έκθεσης της GRECO επικεντρώνεται στις αλλαγές που επήλθαν στον Ποινικό Κώδικα τον Ιούνιο και με τις οποίες η δωροδοκία δημόσιων αξιωματούχων μετατράπηκε από κακούργημα σε πλημμέλημα. Αν και με την τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα το Νοέμβριο η δωροδοκία δημόσιων υπαλλήλων έγινε ξανά κακούργημα, η GRECO υπογραμμίζει με ανησυχία ότι αλλαγή του Ιουνίου θα εξακολουθήσει να έχει μακροχρόνιες αναδρομικές συνέπειες όσον αφορά στα αδικήματα δωροδοκίας που διέπραξαν δημόσιοι υπάλληλοι πριν από τις 18 Νοεμβρίου 2019, καθώς αυτά θα εξακολουθήσουν να θεωρούνται πλημμέλημα.
Αλλά η GRECO δεν στέκεται μόνον στο θέμα της δωροδοκίας. Ο διεθνής φορέας επέκρινε τις τροποποιήσεις που έφεραν τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και η Νέα Δημοκρατία στον Ποινικό Κώδικα και με τις οποίες παύει η δυνατότητα των εισαγγελέων να ασκούν αυτεπάγγελτα διώξεις σε μια σειρά από αδικήματα. Αξίζει να σημειωθεί πως μεταξύ των εγκλημάτων που πλέον διώκονται μόνον μετά από μήνυση είναι και η κακουργηματική απιστία τραπεζικών στελεχών !
«Το μέτρο αυτό ενδέχεται να αποδυναμώσει περαιτέρω την καταπολέμηση της διαφθοράς και ενδεχομένως άλλων συναφών εγκλημάτων, όπως η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες», σημειώνει η έκθεση της GRECO.
Στο σημείο αυτό η GRECO επαναλαμβάνει την ανάγκη συμμόρφωσης της Ελλάδος με τα διεθνή πρότυπα κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, αφήνοντας με τον τρόπο αυτό αιχμές για την πρόσφατη πρωτοβουλία της κυβέρνησης να τροποποιήσει τη νομοθεσία για το ξέπλυμα χρήματος αποδεσμεύοντας περιουσιακά στοιχεία που έχουν δεσμευθεί ως εγκληματικό προϊόν για παραπάνω από 18 μήνες, χωρίς να έχει προηγηθεί τελεσίδικη δικαστική απόφαση.
Αλλά η Ομάδα Κρατών κατά της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης δεν μένει στα λόγια. Όπως αναφέρει η έκθεση, η GRECO έχει δώσει περιθώριο στην ελληνική κυβέρνηση έως τις 30 Ιουνίου 2020, προκειμένου να ενσωματώσει τις συστάσεις της και να προχωρήσει σε αντίστοιχες νομοθετικές προσαρμογές. Εάν η Ελλάδα δεν προσαρμοστεί τότε θα προγραμματιστεί συνάντηση υψηλού επιπέδου μεταξύ της GRECO, των χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης και της χώρας μας, στην οποία η Ελλάδα θα κληθεί να δώσει εξηγήσεις.
Τι απαντά το υπουργείο Δικαιοσύνης
Μετά την δημοσιοποίηση των εκθέσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης και του ΟΟΣΑ για τη διαφθορά στην Ελλάδα στις οποίες αναφέρεται ότι χρειάζεται πολύ δουλειά ακόμη από τις κρατικές υπηρεσίες για την καταπολεμήσή της στη χώρα μας το υπουργείο Δικαιοσύνης εξέδωσε ανακοίνωση. Σε αυτή τονίζονται τα εξής:
«Δημοσιοποιήθηκαν, σήμερα Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 2019, οι ad hoc εκθέσεις των επιτόπιων ελέγχων της Ομάδας Χωρών κατά της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO) και της Ομάδας Εργασίας κατά της Δωροδοκίας του ΟΟΣΑ, που αποφασίστηκαν τον περασμένο Ιούλιο, με αφορμή την εφαρμογή του νέου Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Η κοινή επιτόπια επίσκεψη των τεχνικών κλιμακίων των δύο οργανισμών πραγματοποιήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2019, προκειμένου να εξεταστεί εάν οι τροποποιημένες διατάξεις του νέου ΠΚ και του ΚΠΔ, που τέθηκαν σε ισχύ από 1η Ιουλίου 2019 από την προηγούμενη κυβέρνηση, επιδρούν στις διεθνείς υποχρεώσεις της Ελλάδας για την αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς, κυρίως μέσα από τις αποτελεσματικές και αποτρεπτικές κυρώσεις.
Αμέσως μετά την ενεργοποίηση της διαδικασίας των επιτόπιων ελέγχων, η ελληνική πλευρά δεσμεύτηκε έναντι των εκπροσώπων των δύο οργανισμών για την επαναφορά του κακουργηματικού χαρακτήρα του αδικήματος της ενεργητικής δωροδοκίας. Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε την εβδομάδα που η νέα κυβέρνηση εισήγαγε στη Βουλή τις τροποποιήσεις στους Κώδικες και όπως ήταν φυσικό η συζήτηση επεκτάθηκε στο σύνολο των νέων διατάξεων.
Στα συμπεράσματα της έκθεσης της GRECO, η οποία εξετάστηκε κατά την 84η Ολομέλεια της στο Στρασβούργο στις 2-6 Δεκεμβρίου διατυπώθηκε η ικανοποίηση για την επαναφορά της ενεργητικής δωροδοκίας δημοσίων υπαλλήλων σε κακούργημα και τη συμπερίληψη στα άρθρα 159 και 159Α ΠΚ των μελών του Κοινοβουλίου και των Υφυπουργών (δωροδοκία και Δωροληψία Πολιτικών Αξιωματούχων) με τον Ν. 4637/2019.
Αντίστοιχα ήταν τα συμπεράσματα της Έκθεσης της Ομάδας Εργασίας κατά της Δωροδοκίας του ΟΟΣΑ που συζητήθηκε στο Παρίσι στις 11 Δεκεμβρίου 2019.
Σημειώνεται πως, στην έκθεση της GRECO περιλαμβάνονται 4 συστάσεις που σχετίζονται α) με την κλιμάκωση των ποινών ανάλογα με το ύψος της δωροδοκίας, β) τη δυνατότητα αποχής του Εισαγγελέα από την άσκηση ποινικής δίωξης για πλημμελήματα, που αφορούν ελάσσονος σημασίας υποθέσεις διαφθοράς, γ) την ποινικοποίηση της παθητικής δωροδοκίας αλλοδαπών προσώπων που ασκούν δημόσια εξουσία στο εξωτερικό, και δ) την εφαρμογή του άρθρου περί έμπρακτης μετάνοιας σε υποθέσεις διαφθοράς.
Στο πλαίσιο των συστάσεων αυτών αλλά και της δέσμευσης του Υπουργείου Δικαιοσύνης για τη σύσταση ομάδας εργασίας για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του νέου ΠΚ και του ΚΠΔ, η Ελλάδα θα υποβάλλει προς τους δυο Οργανισμούς σχετική έκθεση στα τέλη Ιουνίου του 2020».