Τα καμπανάκια ΔΝΤ και ΕΕ, η έκπληξη από τον Σολτς και το «ταμπού» που σπάει

Από την πλευρά του ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών εξέπληξε τους πάντες με την δήλωσή του περί επίσπευσης της τραπεζικής ενοποίησης, ενώ λίγες ώρες αργότερα τα στοιχεία για τη βιομηχανική παραγωγή καταδεικνύουν πως δεν θα γλιτώσει την ύφεση η ατμομηχανή της Ευρώπης.

Και ο Μακρόν… τρίβει τα χέρια του και βγαίνει μπροστά.

Δυσοίωνες προβλέψεις

Μπορεί η πολιτική ελίτ της Ευρώπης τα προηγούμενα χρόνια να έκρυβε τα προβλήματα κάτω από το χαλί, ωστόσο πλέον η ευρωπαϊκή οικονομία βρίσκεται σε κινούμενη άμμο και οι εξελίξεις στο διεθνές σκηνικό, δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού.

Σύμφωνα με εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με πιο χαμηλό ρυθμό από αυτό που προβλεπόταν το καλοκαίρι αναμένεται να αναπτυχθεί η ευρωζώνη φέτος και την επόμενη χρονιά, σύμφωνα με την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το γεγονός αποδίδεται στις παγκόσμιες εμπορικές διαμάχες, τις γεωπολιτικές εντάσεις και το Brexit. Η Κομισιόν υποβαθμίζει την πρόβλεψή της για τις 19 χώρες του ευρώ στο 1,1% φέτος από 1,2% που «έβλεπε» τον Ιούλιο, και στο 1,2% το 2020 και το 2021, από 1,4% προηγουμένως.

«Καμπανάκι» και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που προειδοποιεί την Ευρώπη να προετοιμάσει σχέδια έκτακτης ανάγκης για οικονομική κάμψη, καθώς οι κίνδυνοι για τις προοπτικές της περιοχής αυξάνονται και η νομισματική πολιτική εξαντλεί τα «όπλα» της.

Το Ταμείο εκτιμά πως η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη θα επιβραδυνθεί στο 1,2% φέτος. Στις εκτιμήσεις του Απριλίου, το Ταμείο εκτιμούσε ότι ο ρυθμός θα είναι 1,3%. Πρόκειται για σημαντική επιβράδυνση σε σύγκριση με την περσινή ανάπτυξη 1,9%.Το 2020 και το 2021 η ανάπτυξη του μπλοκ θα διαμορφωθεί στο 1,4%, επίσης χαμηλότερα από την προηγούμενη πρόβλεψη για 1,5% και τις δύο χρονιές.

Η έκπληξη από τον Σολτς

Εν μέσω αυτών των δυσοίωνων προβλέψεων δεν θεωρείται καθόλου τυχαίο, το εκτενές άρθρο – έκπληξη του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, Όλαφ Σολτς, στους FT για επίσπευση της τραπεζικής ενοποίησης.

Ο αναλυτές υποστηρίζουν πως ο Σολτς σπάει ένα γερμανικό ταμπού. Δηλώνει ανοιχτός σε μια μορφή πανευρωπαϊκής εγγύησης καταθέσεων, την οποία η Γερμανία αντιμάχεται σφόδρα για χρόνια, βάζοντας βεβαίως και κάποιους αστερίσκους. Να σημειωθεί πως όλοι οι προκάτοχοι του Σολτς αρνούνταν ρητά και κατηγορηματικά οποιαδήποτε ρύθμιση θα ανοίγει το δρόμο για την αμοιβαιοποίηση των χρεών στην ευρωζώνη, δηλαδή τη μεταφορά κεφαλαίων από τη Γερμανία προς τις αδύναμες οικονομικά χώρες, οι οποίες αντιμετωπίζουν πρόβλημα να εξυπηρετήσουν το χρέος τους και να στηρίξουν τις τράπεζές τους.

Πού οφείλεται η στροφή

Και το ερώτημα είναι γιατί ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών κάνει στροφή 180 μοιρών στο θέμα της τραπεζικής ενοποίησης. Η απάντηση στο ερώτημα θα πρέπει να αναζητηθεί στο οικονομικό και πολιτικό σκηνικό που έχει διαμορφωθεί στην Γερμανία.

Η ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης δεν φαίνεται να γλιτώνει την ύφεση. Τα κακά μαντάτα συνεχίζονται με τη βιομηχανική παραγωγή να συρρικνώνεται περισσότερο από ό,τι αναμενόταν τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, υποδηλώνοντας ότι βαθαίνει η ύφεση στη μεταποίηση για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης. Υποχώρησε κατά 0,6% σε μηνιαία βάση, έναντι πρόβλεψης για πτώση κατά 0,4% και ενώ τον Αύγουστο είχε ενισχυθεί 0,3%. Σε σύγκριση με τον αντίστοιχο περσινό μήνα, η βιομηχανική παραγωγή ήταν 4,3% χαμηλότερα, έναντι πρόβλεψης για αρνητική κίνηση κατά 2,9% και μετά τις απώλειες 3,9% του Αυγούστου.

Την ίδια στιγμή Κομισιόν και ΔΝΤ υποβαθμίζουν τις εκτιμήσεις τους για τη γερμανική οικονομία. Η Ε.Ε. εκτιμά ότι θα έχει ρυθμό ανάπτυξης 0,4% φέτος (η προηγούμενη πρόβλεψη έκανε λόγο για 0,5%) και 1% το 2020, έναντι εκτίμησης για 1,4% που είχε κάνει η Κομισιόν τον Ιούλιο. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο από ανάπτυξη της τάξης του 0,8% που προέβλεπε τον Απρίλιο, τώρα έχει μειώσει το σχετικό ποσοστό στο 0,5%.

Το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι ότι το ΔΝΤ διαβλέπει τον κίνδυνο η κρίση να διαχυθεί από τον κλάδο της μεταποίησης σε αυτόν των υπηρεσιών, ο οποίος έχει σαφώς μεγαλύτερο ειδικό βάρος για τις οικονομίες της Ευρώπης. Κάτι τέτοιο θα σημάνει περαιτέρω επιδείνωση των στοιχείων ή ακόμη και πιθανή ύφεση – και γι' αυτό, η σύσταση που γίνεται προς τις κυβερνήσεις είναι να διαμορφώσουν τάχιστα μία «συντονισμένη δημοσιονομική απάντηση».

Παράλληλα το πολιτικό σκηνικό στη Γερμανία εμφανίζεται θρυμματισμένο και εύθραυστο. Ο μεγάλος συνασπισμός, που βρίσκεται στα μισά της θητείας του, κυριολεκτικά... τρεκλίζει και η συζήτηση για το μέλλον της κυβέρνησης της Ανγκελας Μέρκελ λαμβάνει πλέον δραματικούς τόνους, καθώς η γερμανική πολιτική σκηνή εγκαταλείπει την παλιά «προβλεψιμότητα» και ανακαλύπτει το… άγνωστο.

«Η γερμανική κυβέρνηση έχει παραλύσει, κολλημένη σε μια κατάσταση ζόμπι, ανίκανη να δράσει και απρόθυμη να πεθάνει», έγραφε πριν από λίγες μέρες η αμερικανική εφημερίδα, με τη Handelsblatt να αποφαίνεται πως «η κριτική τους είναι σε μεγάλο βαθμό εύστοχη».

Εν αμφιβόλω η ηγεμονία της Γερμανίας

Πλέον, η γερμανική κυβέρνηση εμφανίζεται αδύναμη να λάβει μεγάλες αποφάσεις εντός της χώρας, ενώ δυσκολεύεται να υπηρετήσει τον ηγετικό ρόλο που διαδραματίζει η Γερμανία στην Ευρώπη. Αυτή ακριβώς την αδυναμία των Γερμανών εκμεταλλεύεται ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, για τον οποίο οι πολιτικοί αναλυτές λένε πως αποκτά ηγεμονικό ρόλο στην Ευρώπη, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα την Άνγκελα Μέρκελ. Και για τις επιδιώξεις του έχει συμμάχους του, τη νέα πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον Βέλγο Σαρλ Μισέλ πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και τη νέα επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ.

Ο Μακρόν, πάντως, για μία ακόμη φορά εξήρε σε συνέντευξή του στο περιοδικό The Economist την ανάγκη για περισσότερο επεκτατική πολιτική, και περισσότερες επενδύσεις, ενώ έριξε τα πυρά του και στη Γερμανία.

«Ο Γερμανοί είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι της ευρωζώνης, ακόμη και με τις δυσλειτουργίες της», επεσήμανε ο πρόεδρος της Γαλλίας. «Σήμερα, πρέπει απλώς το γερμανικό σύστημα να αντιληφθεί ότι η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να διαρκέσει. Σε κάποια δεδομένη στιγμή οι Γερμανοί πρέπει να κάνουν την ανατροπή», τονίζει αναγνωρίζοντας ότι «η δημοσιονομική τόνωση» παραμένει προς το παρόν «ταμπού».

Και μένει να αποδειχθεί πως θα επηρεάσει την Ευρώπη η αποδυνάμωση της Γερμανίας. Το μόνο σίγουρο είναι πως θα προσπαθήσει μέχρι την τελευταία στιγμή να κερδίσει ό,τι μπορεί, έστω κι αν το Βερολίνο δεν βρίσκεται σε θέση ισχύος.