Η Ευρωζώνη, η «ιαπωνοποίηση» και η χαμένη δεκαετία

Πλέον ο φόβος της ύφεσης έχει ενισχυθεί, με τους αναλυτές και τους επενδυτές να εμφανίζονται επιφυλακτικοί για τις προοπτικές της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Οι οικονομολόγοι κρούουν των κώδωνα του κινδύνου για το ενδεχόμενο η Ευρώπη να υποκύπτει σε ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως «ιαπωνοποίηση».

Με τον όρο αυτό οι οικονομολόγοι περιγράφουν την σχεδόν 30ετή μάχη της χώρας κατά του αποπληθωρισμού και της αναιμικής ανάπτυξης, που χαρακτηρίστηκε από έκτακτα, αλλά αναποτελεσματικά μέτρα νομισματικής τόνωσης τα οποία έστειλαν τις αποδόσεις των ομολόγων ακόμα χαμηλότερα, την ώρα που το χρέος εκτινάσσονταν.

Οι αναλυτές εδώ και πολύ καιρό ανησυχούν πως ο «ιός» της «ιαπωνοποίησης» απειλεί την Ευρώπη, η οποία πέρασε μία δεκαετία στασιμοπληθωρισμού και εάν η πολιτική ελίτ δεν λάβει δραστικά μέτρα, το πιθανότερο είναι η επόμενη δεκαετία να είναι σχεδόν ίδια.

Η οικονομική κρίση που χτύπησε τη Γηραιά Ηπειρο άφησε «τραύματα», καθώς η ανάπτυξη παραμένει αναιμική, ενώ ο χαμηλός πληθωρισμός, τα χαμηλά επιτόκια και η χαμηλή ανάπτυξη έχουν σχεδόν γίνει κανονικότητα.

Η κατάσταση της Ευρωπαϊκής οικονομίας θυμίζει τη χαμένη δεκαετία της Ιαπωνίας. Από τα τέλη του 2018, ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη είναι αισθητά χαμηλότερος από το στόχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής τράπεζας για 2%. Τον Ιούλιο διαμορφώθηκε στο 1,1%. Το 2018, ο ρυθμός ανάπτυξης είχε διαμορφωθεί στο 1,8%, όμως η φετινή πρόβλεψη κάνει λόγο για 1,2%. Η επόμενη χρονιά ενδεχομένως να είναι ακόμα πιο δύσκολη, καθώς η Γηραιά Ήπειρος θα βρεθεί αντιμέτωπη και με το Brexit.

Τα επιτόκια παραμένουν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Η ανεργία στην ΕΕ έφτασε στα ιστορικά υψηλά των 26,5 εκατ. ανέργων το 2013 και τώρα έχει υποχωρήσει στα 15,7 εκατ. ανέργους, όμως η κατάσταση σε χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα είναι δύσκολη.

Σε επίπεδο ανάπτυξης η Ευρώπη καταγράφει καλύτερους ρυθμούς, όμως ο πληθυσμός της, όπως και της Ιαπωνίας, γερνάει και οι συνταξιούχοι παρασύρουν την οικονομία επειδή προτιμούν να κάνουν αποταμίευση από το να ξοδεύουν. Επίσης, οι δύο περιοχές έχουν το ίδιο ακριβώς πρόβλημα με τις τράπεζες - ζόμπι, που δεν είναι σε θέση να δώσουν δάνεια σε επιχειρήσεις για να τονώσουν την ανάπτυξη.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Blackstone, Στίβεν Σγουόρτσμαν επισημαίνει πως η Ευρωζώνη κινδυνεύει να παγιδευθεί σε μία περίοδο παρατεταμένης οικονομικής στασιμότητας, ανάλογη με εκείνη που βιώνει επί δεκαετίες η οικονομία της Ιαπωνίας, εάν οι κυβερνήσεις της δεν αποφασίσουν να εγκαταλείψουν τη λιτότητα και να προσφέρουν δημοσιονομική τόνωση στην ανάπτυξη.

Σε αντίστοιχες επισημάνσεις προέβη και ο διευθύνων σύμβουλος της Societe Generale, Φρεντερίκ Ουντεά, μιλώντας για τις δυσμενείς προοπτικές της ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ, αλλά και τον αρνητικό αντίκτυπο των αρνητικών επιτοκίων.

Από την πλευρά του ο Σγουόρτσμαν της Blackstone τόνισε πως τα αρνητικά επιτόκια καθιστούν εξαιρετικά δύσκολο στις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες να διασφαλίσουν κέρδος και να στηρίξουν την πραγματική οικονομία. Σχολίασε δε ότι η Ευρώπη φαίνεται να βλέπει τα αρνητικά επιτόκια ως «πανάκεια», ενώ έχει φτάσει σε ένα σημείο που μόνο η δημοσιονομική πολιτική μπορεί να προσφέρει ουσιαστική ώθηση, ειδικά στη Γερμανία.

«Η εναλλακτική είναι αυτό που έκανε η Ιαπωνία επί 25 χρόνια. Δεν αναπτυσσόταν, πάγωσε. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί και δεν είναι καθόλου καλό για τους πολίτες» τόνισε. «Μερικές φορές ζούμε σε έναν κόσμο με κακές εναλλακτικές και νομίζω ότι αυτό βλέπουμε να συμβαίνει τώρα» συμπλήρωσε.