Στα «χαρτιά» η εθνική στρατηγική για την ένταξη των μεταναστών
Μαζί με τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές προς τη χώρα μας, αυξάνονται και οι προειδοποιήσεις διεθνών οργανισμών πως η ένταξη των ατόμων που τυγχάνουν διεθνούς προστασίας στην ελληνική κοινωνία και στην αγορά εργασίας θα αποτελέσει μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις για την Ελλάδα τα προσεχή έτη.
Αν και οι μεγάλες μεταναστευτικές ροές που παρατηρούνται στην Ελλάδα από το 2015 δεν έχουν ακόμη μεταβάλει το μέγεθος του πληθυσμού που έχει γεννηθεί εκτός ΕΕ, διότι μόνο μικρό σχετικά ποσοστό των ατόμων που εισήλθαν μέσω της Ελλάδας την περίοδο 2015-2019 εγκαταστάθηκε στη χώρα, ωστόσο αυτή η δυναμική ενδέχεται να αλλάξει.
Στη βάση αυτή, η κοινωνική ένταξη των μεταναστών εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση, καθώς σύμφωνα με τους κοινωνικούς δείκτες, παρουσιάζονται τεράστιες διαφορές μεταξύ όσων έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και όσων έχουν γεννηθεί σε τρίτες χώρες.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, το 43,1 % των γεννημένων σε τρίτες χώρες αντιμετωπίζει κίνδυνο φτώχειας στην Ελλάδα, έναντι 17,4 % για τους γηγενείς Έλληνες, ποσοστό πολύ υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ για τους γεννημένους σε τρίτες χώρες (30,8%).
Αν και από τον Ιούλιο του 2018 η Ελλάδα έχει εγκρίνει μια εθνική στρατηγική για την ένταξη των μεταναστών αυτή δεν έχει αποδώσει καρπούς. Η στρατηγική αυτή εστιάζει στην ένταξη των ατόμων που δικαιούνται διεθνή προστασία και αιτούνται αυτήν την προστασία, τα οποία διαμένουν προσωρινά στη χώρα και θα παραμείνουν μετά την αναγνώριση του καθεστώτος προστασίας.
Μια προϋπόθεση για να πετύχει η πολιτική ένταξης είναι η επαρκής χρηματοδότηση από την ΕΕ για την πλειονότητα των μέτρων, ιδίως από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και τα Διαρθρωτικά Ταμεία. Στις επενδυτικές προτεραιότητες περιλαμβάνεται η χρηματοδότηση των αναγκών των δικαιούχων διεθνούς προστασίας για στέγαση και διαμονή, καθώς και της πρόσβασής τους στην κοινωνική πρόνοια, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και την επαγγελματική κατάρτιση, με σκοπό να εξέλθουν πραγματικά από το σύστημα υποδοχής.
Τέλος, σύμφωνα με τους διεθνείς οργανισμούς, βάρος θα πρέπει να πέσει στις περιπτώσεις των ανήλικων ασυνόδευτων μεταναστών. Σήμερα υπάρχουν 4.500 ασυνόδευτοι ανήλικοι μετανάστες στην Ελλάδα, εκ των οποίων οι 1.110 αντιμετωπίζουν επισφαλείς συνθήκες στέγασης. Η ελληνική κυβέρνηση καταβάλλει προσπάθειες για την κάλυψη των αναγκών αυτών των παιδιών. Για παράδειγμα, εκδόθηκαν διάφορες υπουργικές αποφάσεις για την αύξηση της παιδαγωγικής υποστήριξης και την εναρμόνιση της διαδικασίας εκτίμησης της ηλικίας κατά τις διαδικασίες υποδοχής, ταυτοποίησης και ασύλου. Έχει εκδοθεί νόμος για την επιτροπεία, ο οποίος έχει σκοπό τον διορισμό νόμιμου επιτρόπου για κάθε ασυνόδευτο ανήλικο, ωστόσο δεν έχει τεθεί ακόμη σε ισχύ. Πάντως, πρόκληση παραμένει η επάρκεια της στέγασης, καθώς εκτιμάται ότι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι εν αναμονή θέσης σε ξενώνα είναι διπλάσιοι από τις διαθέσιμες επί του παρόντος θέσεις.