Το νέο «μπαζούκας» του Ντράγκι και οι ελπίδες για την Ελλάδα

Για να συμμετάσχει μια χώρα στο QE θα πρέπει τα ομόλογά της να αξιολογούνται με επενδυτική βαθμίδα από έναν τουλάχιστον οίκο αξιολόγησης, ή να ισχύει το waiver το οποίο δίνεται σε χώρες που βρίσκονται σε πρόγραμμα και η Ελλάδα το έχει χάσει, καθώς βρίσκεται σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας. Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις της ΤτΕ, η συμμετοχή της Ελλάδας στο QE θα μείωνε τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων κατά 70 μονάδες βάσης τουλάχιστον, ενώ θα μείωνε σημαντικά το κόστος δανεισμού των τραπεζών και των επιχειρήσεων.

Το πρόβλημα για τη χώρα μας είναι πως τα ελληνικά ομόλογα δεν βρίσκονται σε επενδυτική βαθμίδα. Η υψηλότερη βαθμολογία που έχει αυτή τη στιγμή η Ελλάδα είναι από την Fitch (ΒΒ-), η οποία είναι τρεις βαθμίδες χαμηλότερα από την επενδυτική βαθμίδα. Επομένως, το μεγάλο στοίχημα για την ελληνική κυβέρνηση είναι το πόσο γρήγορα μπορεί η Ελλάδα να αναβαθμιστεί, ώστε να μην μείνει πάλι εκτός από το φθηνό χρήμα της ΕΚΤ.

Σε ό,τι αφορά στον επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, θα μείνει στην οικονομική ιστορία ως ο άνθρωπος που μπόρεσε να αντιμετωπίσει με επιτυχία την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη. Πρόκειται για τον πρόεδρο της ΕΚΤ που επανέφερε την ηρεμία στις αγορές ομολόγων το καλοκαίρι του 2012 με την ιστορική πλέον υπόσχεσή του πως θα κάνει «ό,τι κι αν χρειαστεί» για να σώσει το ευρώ. Πρόκειται, επίσης, για τον Ιταλό κεντρικό τραπεζίτη που κατόρθωσε να ελιχθεί ανάμεσα στους πολέμιους της αναπτυξιακής νομισματικής πολιτικής και αναγκάσει το Βερολίνο να δώσει το «πράσινο φως» για να εφαρμόσει, έστω πολύ καθυστερημένα σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Ένα πρόγραμμα που στήριξε το ευρώ και την Ευρωζώνη.

Τρεις μήνες πριν αποχωρήσει από το τιμόνι της ευρωτράπεζας είναι έτοιμος να ξαναγεμίσει το… μπαζούκας και να δώσει ένα ακόμη «φιλί ζωής» στην εύθραυστη ευρωπαϊκή οικονομία.

Η πολιτική αβεβαιότητα που επικρατεί στην Ιταλία, η ύφεση που «χτύπησε» τη γερμανική οικονομία, το Brexit, ο εν εξελίξει εμπορικός πόλεμος και τα συνεχιζόμενα προβλήματα στον τραπεζικό κλάδο δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που απειλεί τα θεμέλια της Ευρωζώνης.

Υπό αυτές τις συνθήκες ο «σούπερ Μάριο» είναι έτοιμος να θέσει σε εφαρμογή νέο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Ο Ντράγκι εξετάζει τη μείωση του επιτοκίου με το οποίο δανείζει η ΕΚΤ τις εμπορικές τράπεζες, το οποίο σύμφωνα με διεθνείς οικονομολόγους αναμένεται να μειωθεί το Σεπτέμβριο κατά 10 μονάδες βάσης, στο μείον 0,5%. Επίσης, στους σχεδιασμούς της ΕΚΤ συμπεριλαμβάνονται και οι αγορές κρατικών ομολόγων.

Ο Όλι Ρεν, εκ των κορυφαίων στελεχών της ΕΚΤ, δήλωσε πως η ευρωτράπεζα θα ανακοινώσει σειρά μέτρων στήριξης που θα υπερβούν τις προσδοκίες των επενδυτών. Μιλώντας από το γραφείο του στη Φινλανδία, ο κ. Ρεν είπε ότι λόγω της επιβράδυνσης στην οικονομία της ΕΕ η ΕΚΤ θα ανακοινώσει νέα μέτρα στήριξης, μεταξύ των οποίων «σημαντικές και επαρκείς» αγορές ομολόγων καθώς και μειώσεις στα επιτόκια.

«Όταν δουλεύεις με τις χρηματαγορές, είναι συχνά καλύτερα να λαμβάνεις περισσότερα παρά λιγότερα μέτρα», δήλωσε ο κ. Ρεν.

Η επόμενη προγραμματισμένη συνάντηση της ΕΚΤ για τη χάραξη της νομισματικής πολιτικής έχει οριστεί στις 12 Σεπτεμβρίου και μετά στις 24 Οκτωβρίου. Η θητεία του Ντράγκι λήγει επισήμως στις 31 Οκτωβρίου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο Μάριο Ντράγκι θα συμμετάσχει σε μόνο άλλες δύο συνεδριάσεις χάραξης νομισματικής πολιτικής της τράπεζας.

Αξίζει να σημειωθεί πως ο Μάριο Ντράγκι έχει δεχθεί σφοδρή κριτική από τους Γερμανούς για την χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής που ακολούθησε η ΕΚΤ. Ωστόσο, ο επικεφαλής της ευρωτράπεζας δεν υποχώρησε στις πιέσεις του Βερολίνου και ουκ ολίγες φορές συγκρούστηκε με το Γερμανό κεντρικό τραπεζίτη Γενς Βάιντμαν. Οι συνθήκες, όμως, στην παρούσα φάση είναι διαφορετικές. Η συρρίκνωση του γερμανικού ΑΕΠ κατά 0,1% μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου, λύνει τα χέρια Ντράγκι αναφορικά με τα νέα μέτρα στήριξης που θέλει να εφαρμόσει και βάζει στην… γωνία τον Γερμανό κεντρικό τραπεζίτη Γενς Βάιντμαν και τα υπόλοιπα «γεράκια» της ΕΚΤ.

Και μπορεί η Μέρκελ να επιμένει ότι δεν υπάρχει λόγος να υιοθετήσει δημοσιονομικά μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας, ωστόσο σε Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη θεωρούν πως αν η ΕΚΤ δεν θα αναλάβει δράση, οι προοπτικές της γερμανικής οικονομίας θα επιδεινωθούν. Αυτό το γνωρίζει και ο Βάιντμαν που έχει ήδη υιοθετήσει πιο ήπια στάση, ενώ ανάλογη συμπεριφορά επιδεικνύουν και οι «δορυφόροι» του Βερολίνου στους κόλπους της ευρωτράπεζας. Τα «περιστέρια», δηλαδή αυτοί που υπεραμύνονται της χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής, έχουν πια το πάνω χέρι στην ΕΚΤ, σε σχέση με τα «γεράκια», τα οποία εναντιώνονται σε κάθε υποστηρικτικό μέτρο. Έτσι ο «σούπερ Μάριο» είναι έτοιμος να αναλάβει δράση και να γίνει πάλι ο «σωτήρας» για τις αγορές και τις οικονομίες της Γηραιάς Ηπείρου.