Συντάξεις: Τα πέντε «κλειδιά» για τον επανυπολογισμό τους

Τα… μυστικά των επανυπολογισμένων συντάξεων «ξεκλειδώνουν» με πέντε «κλειδιά», σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Έθνος».

Υπενθυμίζεται πως οι παλαιές συντάξεις, δηλαδή όσες καταβάλλονταν έως 12 Μαΐου 2016, έχουν επανυπολογιστεί με βάση τον τύπο του νόμου Κατρούγκαλου και αποδίδονται από τον περασμένο Ιανουάριο επανυπολογισμένες στη βάση της εξίσωσης «εθνική σύνταξη, συν ανταποδοτική σύνταξη, συν προσωπική διαφορά».

Η πλειονότητα των συνταξιούχων λαμβάνουν στην τσέπη το ίδιο καταβαλλόμενο καθαρό ποσό (εκτός από περίπου 600.000, οι οποίοι έχουν δει αύξηση) μετά την κατάργηση των μειώσεων του 2019, αλλά δεν έχουν λάβει ενημερωτικά σημειώματα, με αποτέλεσμα να μη γνωρίζουν το αποτέλεσμα του επανυπολογισμού.

Εθνική σύνταξη

Το βασικό ποσό της νέας σύνταξης είναι η εθνική σύνταξη, η οποία είναι 384 ευρώ για όλους όσοι συνταξιοδοτήθηκαν με 20ετία ασφάλισης και πάνω. Το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης, δηλαδή τα 384 ευρώ, δικαιούνται όσοι συνταξιοδοτούνται με τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης.

Το ποσό της εθνικής σύνταξης μειώνεται ως εξής: α) 2% για κάθε έτος που υπολείπεται των 20 ετών ασφάλισης και μέχρι τα 15 έτη ασφάλισης, οπότε ανέρχεται σε 345,60 ευρώ.

Ειδικότερα:

• Για 15 έτη ασφάλισης το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης είναι 345,60 ευρώ
• Για 16 έτη ασφάλισης 353,28 ευρώ
• Για 17 έτη ασφάλισης 360,96 ευρώ
• Για 18 έτη ασφάλισης 368,64 ευρώ
• Για 19 έτη ασφάλισης 376,32 ευρώ
• Από 20 έτη ασφάλισης και πάνω 384,00 ευρώ.

β) Στις περιπτώσεις καταβολής μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος (6% για κάθε έτος που υπολείπεται του ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, κατ’ ανώτατο 30%) ή μειωμένης σύνταξης λόγω αναπηρίας. Εξαιρούνται όσοι συνταξιοδοτούνται λόγω γήρατος με αιτία την αναπηρία, οι οποίοι δικαιούνται το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης (δηλαδή όσοι έχουν από 6.000 ένσημα και πάνω δικαιούνται πλήρες ποσό εθνικής και στην περίπτωση της αναπηρικής σύνταξης).

Προσοχή: όσοι έχουν αποχωρήσει με πρόωρη-μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος σε μικρότερο όριο ηλικίας από το πλήρες, τότε το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης (384 ευρώ) μειώνεται κατά 6% για κάθε έτος που υπολείπεται του πλήρους, με ανώτατο ποσοστό 30%, υπάρχει δηλαδή ανώτατο πλαφόν μείωσης στα 115,2 ευρώ.

Επίσης όσοι έχουν αποχωρήσει με δυο πλήρεις κύριες συντάξεις, θα δουν μόνο μία εθνική πλήρη σύνταξη στον επανυπολογισμό (το υπόλοιπο ποσό ενσωματώθηκε στην προσωπική διαφορά). Όσοι ελάμβαναν δυο μειωμένες κύριες συντάξεις, δικαιούνται το ποσό της εθνικής σύνταξης που αντιστοιχεί σε κάθε μία αλλά το άθροισμά τους δεν μπορεί να ξεπερνάει τα 384€.

Ανταποδοτική σύνταξη

Το ποσό της εθνικής σύνταξης συμπληρώνεται από το ποσό της ανταποδοτικής, το ύψος της οποίας εξαρτάται από τις εισφορές που είχε πληρώσει ο συνταξιούχος στον βίο του ως ασφαλισμένος.

Ειδικότερα το ποσό της ανταποδοτικής υπολογίζεται με βάση τις συντάξιμες αποδοχές, τον χρόνο ασφάλισης και τα ετήσια ποσοστά αναπλήρωσης. Για τον επανυπολογισμό ελήφθησαν υπόψη οι συντάξιμες αποδοχές με τις οποίες είχε συνταξιοδοτηθεί ο κάθε ασφαλισμένος σε τιμές 2016.

Ειδικότερα σύμφωνα και με τις σχετικές Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις:

Για τις συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων ελήφθη υπόψη ο συντάξιμος μισθός επί του οποίου κανονίστηκε η σύνταξη, όπως αυτός είχε διαμορφωθεί τον Μάιο του 2016 με βάση τους κανόνες αναπροσαρμογής των συντάξιμων αποδοχών του Δημοσίου.

Για τις συντάξεις του ιδιωτικού τομέα ελήφθη υπόψη ο συντάξιμος μισθός επί του οποίου υπολογίστηκε η καταβληθείσα σύνταξη. Στις περιπτώσεις που ο συντάξιμος μισθός συνδέεται με ασφαλιστικές κατηγορίες ή με ασφαλιστικές κλάσεις (π.χ. στο ΙΚΑ) ή με τεκμαρτά ποσά, τότε ελήφθη υπόψη η τρέχουσα τιμή της κατηγορίας ή της κλάσης στις 31/05/2016. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, ο συντάξιμος μισθός ελήφθη σε τρέχουσες τιμές με χρήση των ποσοστών αναπροσαρμογής των συντάξεων όλων των ετών που έχουν μεσολαβήσει από την ημερομηνία συνταξιοδότησης ως τον Μάιο του 2016.

Ειδικά για τις καταβαλλόμενες συντάξεις των μηχανικών του τ.ΕΤΑΑ - ΤΣΜΕΔΕ ελήφθη υπόψη το ποσό της ανώτατης προβλεπόμενης κύριας σύνταξης για 45 έτη ασφάλισης, όπως είχε διαμορφωθεί τον Μάιο του 2016 (1.146,32€). Για την Ειδική Προσαύξηση των μηχανικών ελήφθη υπόψη το ανώτατο ποσό της Ειδικής Προσαύξησης για 45 έτη ασφάλισης (1.524,60€). Ως ασφάλιστρο της Ειδικής Προσαύξησης ελήφθη υπόψη το 12%.

Για τους υγειονομικούς του πρώην ΕΤΑΑ - ΤΣΑΥ ελήφθη αντίστοιχα υπόψη η ανώτατη προβλεπόμενη κύρια σύνταξη για 39 έτη ασφάλισης (1.562,10€). Ως ασφάλιστρο για τον Κλάδο Μονοσυνταξιούχων του ΤΣΑΥ ελήφθη υπόψη 10%.

Για τους δικηγόρους του πρώην ΕΤΑΑ ελήφθη υπόψη η ανώτατη προβλεπόμενη κύρια σύνταξη για 40 έτη ασφάλισης (1.232,09€). Επί του συντάξιμου μισθού όπως αυτός προκύπτει υπολογίστηκαν -βάσει των σχετικών ΚΥΑ- τα κλιμακωτά ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου Κατρούγκαλου, ανάλογα με τα χρόνια ασφάλισης βάσει των οποίων κανονίστηκε η επανυπολογισθείσα σύνταξη. Μόνο για το τμήμα της ανταποδοτικής, τα ποσοστά του νόμου Κατρούγκαλου δίνουν αναπλήρωση στη 15ετία 11,55%, στην 20ετία 15,87%, στην 25ετία 20,68%, στην 30ετία 26,37%, στην 35ετία 33,81% και στην 40ετία 42,80%. Οι παλαιές συντάξεις χηρείας επανυπολογίστηκαν με τα παλαιά ποσοστά των καταστατικών διατάξεων των επιμέρους Ταμείων (π.χ. 70% στο ΙΚΑ).

Προσωπική διαφορά

Η διαφορά που προκύπτει ανάμεσα στο καταβλητέο ποσό προ φόρου πριν από τον Μάιο του 2016 και το ποσό προ φόρου που προκύπτει από τον επανυπολογισμό (μετά την εισφορά ασθενείας και τις κρατήσεις ΑΚΑΓΕ) είναι η περίφημη προσωπική διαφορά.

Δηλαδή η διαφορά του ποσού που ελάμβανε στην τσέπη ο συνταξιούχος πριν από τον Μάιο του 2016 με το ποσό που προκύπτει από τον επανυπολογισμό είναι το επιπλέον ποσό που διατηρείται ως «προσωπική διαφορά».

Μετά την ακύρωση των περικοπών του 2019, η προσωπική διαφορά διατηρείται ως «μαξιλάρι» για τις παλιές συντάξεις. Το άθροισμα της εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης όπως και της προσωπικής διαφοράς είναι το νέο ποσό της σύνταξης που λαμβάνει ο συνταξιούχος από 1/1/2019. Με τον μηχανισμό αυτό, το καθαρό ποσό που μπαίνει στην τσέπη δεν έχει καμία μείωση, ενώ τα μεικτά ποσά για τους περισσότερους αλλάζουν. Οικογενειακά επιδόματα -τέκνων, συζύγου που ελάμβαναν ως συνταξιοδοτική παροχή μερικές κατηγορίες συνταξιούχων έχουν συμπεριληφθεί μέσα στην προσωπική διαφορά.

Θετική προσωπική διαφορά

Για όσους συνταξιούχους ο επανυπολογισμός και η αναπροσαρμογή της σύνταξης είχαν θετικό πρόσημο -επειδή το νέο επανυπολογισμένο ποσό με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου προέκυψε μεγαλύτερο από το καταβλητέο τον Μάιο του 2016- προβλέπεται αύξηση σε πέντε δόσεις.

Ειδικότερα, γι’ αυτή την κατηγορία συνταξιούχων ο νόμος προβλέπει απόδοση της αύξησης σε πέντε ετήσιες δόσεις αρχής γενομένης από φέτος. Δηλαδή το πλήρες ποσό της αύξησης θα δοθεί κατά 20% φέτος, 20% του χρόνου, 20% το 2021, 20% το 2022 και 20% το 2023. Η πρώτη δόση των αυξήσεων δόθηκε τον περασμένο Γενάρη.

Αρνητική προσωπική διαφορά

Για όσους συνταξιούχους ο επανυπολογισμός και η αναπροσαρμογή της σύνταξης είχαν αρνητικό πρόσημο -επειδή το νέο επανυπολογισμένο ποσό με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου προέκυψε μικρότερο από το καταβλητέο τον Μάιο του 2016- προβλέπεται διατήρηση της προσωπικής διαφοράς και «πάγωμα» της σύνταξης. Ειδικότερα, γι’ αυτή την κατηγορία συνταξιούχων, που είναι και η πλειοψηφία, ο νόμος προβλέπει ότι το ποσό της προσωπικής διαφοράς, που είναι εκτός της σύνταξης, θα συμψηφίζεται με τις γενικότερες αυξήσεις που προβλέπεται -με τις σημερινές συνθήκες- να δίνονται στις συντάξεις από το 2023 και μετά με βάση την εξέλιξη του ΑΕΠ και του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.

Για παράδειγμα, αν το 2023 δοθεί γενική αύξηση στις συντάξεις 50 ευρώ και ο συνταξιούχος λαμβάνει από φέτος προσωπική διαφορά 200 ευρώ, τότε δεν θα λάβει την εν λόγω αύξηση, αλλά θα μειωθεί η προσωπική του διαφορά κατά 50 ευρώ. Μέχρι αυτή η προσωπική διαφορά να εξαλειφθεί δεν θα λάβει αύξηση.

Εκτός επανυπολογισμού έχουν τεθεί διά νόμου οι συντάξεις του πρώην ΟΓΑ και οι συντάξεις των υπαλλήλων της Τράπεζας της Ελλάδος, ενώ από τη διαδικασία εξαιρέθηκαν και οι συντάξεις των άγαμων θυγατέρων, καθώς το ποσό μπορεί να αλλάζει κάθε έτος ανάλογα με το εισόδημα. Επίσης, σύμφωνα πληροφορίες, ο επανυπολογισμός που έχει τελειώσει για τη συντριπτική πλειοψηφία, φαίνεται πως δεν έχει ολοκληρωθεί για ορισμένες ειδικές κατηγορίες συντάξεων:

Ορισμένες ειδικές κατηγορίες συντάξεων χηρείας και ορφανικές (δίνονταν δύο δικαιώματα -χήρα και παιδί- σε μία σύνταξη, δηλαδή ένα ποσό).

Συντάξεις πρ.ΝΑΤ για τις οποίες δεν υπάρχουν στοιχεία ηλεκτρονικά παρά μόνο σε φακέλους.

Ιδιαίτερες μικρές περιπτώσεις σε επιμέρους πρώην Ταμεία.