Ψαλιδόπουλος: Το ΔΝΤ έχει κάνει ειλικρινή αυτοκριτική

Σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό -Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ παραδέχεται ότι «δεν λήφθηκαν οι σωστές αποφάσεις την κατάλληλη στιγμή», αναγνωρίζοντας ότι είναι σωστή η κριτική που ασκείται σε ορισμένες βασικές αποφάσεις που έλαβε το Ταμείο για την ελληνική οικονομική κρίση».

Ο κ. Ψαλιδόπουλος, σπεύδει, όμως, να διευκρινίσει ότι η συγκεκριμένη κριτική ασκείται εκ των υστέρων με αποτέλεσμα να μην αντανακλά το σύνθετο τοπίο και τις ιδιαίτερες προκλήσεις που κλήθηκε να διαχειριστεί το ΔΝΤ. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «η διεθνής οικονομική συνεργασία δεν είναι ταινία του Χόλιγουντ όπου ο ήρωας αντιδρά ακαριαία σε μια δύσκολη συγκυρία...».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του εκπρόσωπου της Ελλάδας στο ΔΝΤ, Μιχάλη Ψαλιδόπουλου:

Ερ.: Ο καθηγητής οικονομικής ιστορίας του Πανεπιστημίου Κολούμπια Άνταμ Τουζ σε άρθρο που δημοσίευσε στο μηνιαίο δελτίο του ΔΝΤ με τίτλο, «Επαναπροσδιορίζοντας το ΔΝΤ» (Reimagining the IMF) κάνει αυστηρή κριτική για το ρόλο που διαδραμάτισε το ΔΝΤ στην ελληνική κρίση χρέους και στην κρίση της ζώνης του ευρώ. Εστιάζει συγκεκριμένα στην καθυστερημένη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και στη μη επιμονή του Ταμείου να υπάρξει έγκαιρη ανακεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών. Συμφωνείτε με αυτή την κριτική;

Απ.: Οι πανεπιστημιακοί έχουμε πολλές φορές την τάση να κρίνουμε τα πράγματα εκ των υστέρων, επισημαίνοντας καθυστερήσεις στην λήψη αποφάσεων ή λανθασμένες αποφάσεις ή ορθές αποφάσεις σε λάθος στιγμή. Την γνώμη μου στο συγκεκριμένο θέμα θα την βρείτε εκτενέστερα στο βιβλίο μου, «Τα Δάνεια της Ελλάδας: 200 χρόνια ανάπτυξης και κρίσεων» που θα κυκλοφορήσει μέσα στον Ιούνιο από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Συνοπτικά, η ελληνική κρίση το 2010 προκάλεσε πανικό μπροστά στο ενδεχόμενο να επαναληφθεί μια «κατάσταση Λίμαν» στην παγκόσμια οικονομία. Η Ελλάδα ήταν μέλος της Ευρωζώνης, δεν είχε δικό της νόμισμα για να το υποτιμήσει, κερδίζοντας έτσι σε ανταγωνιστικότητα, και η αναδιάρθρωση/κούρεμα χρέους ήταν ένα πολύπλοκο εγχείρημα, που δεν προβλεπόταν με βάση τις καταστατικές αρχές της Ευρωζώνης και τον τρόπο λειτουργίας της ΕΚΤ. Όταν κανείς σαστίζει μπροστά σε μια σύνθετη κατάσταση, καθυστερεί να αντιδράσει. Αν αντιδράσει σπασμωδικά και γρήγορα, ίσως κάνει λάθος, και χειροτερέψει τα πράγματα. Το ΔΝΤ, και όχι μόνο αυτό, προσπάθησε να κερδίσει χρόνο. Κανείς, ούτε η ΕΕ, ούτε οι ΗΠΑ, δεν πρότειναν άμεση αναδιάρθρωση χρέους για την Ελλάδα. Ούτε η Ελλάδα έβαλε τέτοιο θέμα. Επίσης, μην ξεχνάμε ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες που ήταν εκτεθειμένες σε ελληνικά ομόλογα δεν ανακεφαλαιοποιήθηκαν. Απλά αξιοποίησαν τα εργαλεία που έθεσε στη διάθεσή τους η ΕΚΤ έξι μήνες μετά την ανάληψη της διοίκησής της από τον Μάριο Ντράγκι και εξυγίαναν τα χαρτοφυλάκια τους. Οι ελληνικές τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν μετά το PSI, και αργότερα. Ο Τουζ κάνει συνεπώς εκ των υστέρων κριτική και έχει δίκιο στο ότι δεν λήφθηκαν οι σωστές αποφάσεις την κατάλληλη στιγμή. Απλά η διεθνής οικονομική συνεργασία δεν είναι ταινία του Χόλιγουντ όπου ο ήρωας αντιδρά ακαριαία σε μια δύσκολη συγκυρία σώζοντας την ανθρωπότητα μια κι έξω.

Ερ.: Θεωρείτε πως το ΔΝΤ έχει κάνει με ειλικρίνεια την αυτοκριτική του για τα λάθη του στα ελληνικά προγράμματα; Η απάντηση που δίνουν τα στελέχη του Ταμείου είναι πως ο οργανισμός «μαθαίνει από τα λάθη του παρελθόντος». Πώς κρίνετε αυτό το επιχείρημα με δεδομένο ότι πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν στις λάθος επιλογές παραμένουν σε υψηλόβαθμες θέσεις του Ταμείου. Θα συνέβαινε για παράδειγμα κάτι αντίστοιχο σε ένα πολυεθνικό όμιλο;

Απ.: Πιστεύω ότι το ΔΝΤ έχει κάνει ειλικρινή αυτοκριτική. Το Εκτελεστικό Συμβούλιο έχει εκ των υστέρων αξιολογήσει τα προγράμματα των χωρών μελών της Ευρωζώνης, έχει εγκρίνει μεθοδολογία χειρισμού κρίσεων σε χώρες μέλη νομισματικών ενώσεων, και πολύ πρόσφατα επανεξέτασε όλα τα προγράμματα στήριξης των κρατών μελών του από το 2007 και μετά, εξάγοντας ενδιαφέροντα διδάγματα. Η στάση του στην ελληνική κρίση έχει έρθει κάτω από το μικροσκόπιο επανειλημμένα. Ας ελπίσουμε ότι «τα λάθη του παρελθόντος» δεν θα επαναληφθούν στο μέλλον, σε μια επόμενη κρίση. Η αναφορά σας σε ευθύνες προσώπων είναι μεν εύλογη, αλλά αγνοεί τον τρόπο δράσης και λήψης αποφάσεων στο ΔΝΤ. Ενώ υπάρχει στο προσωπικό ιεραρχία, και κάποιοι ευθύνονται περισσότερο από άλλους, οι αποφάσεις είναι πάντα συλλογικές, έρχονται στο Εκτελεστικό Συμβούλιο και εγκρίνονται στη βάση των δεδομένων και της ανάλυσης της στιγμής. Κατά συνέπεια η ευθύνη πρωτοβουλιών που κρίνονται εκ των υστέρων ως λανθασμένες διαχέεται και δεν προσωποποιείται. Συμφωνώ ότι στον ιδιωτικό τομέα τα πράγματα είναι κατά κανόνα διαφορετικά, αλλά και εκεί, αν το ψάξουμε κατά περίπτωση, δεν ισχύει πάντα η αξιοκρατία και η ανάληψη ευθυνών. Η γενίκευση και η μεταφορά συμπεριφορών από ένα χώρο ανθρώπινης δράσης σε έναν άλλο δεν είναι εύκολη σε τέτοιες περιπτώσεις.

Ερ.: Βλέπουμε πως ο εκλογικός κύκλος καθυστερεί τη διαδικασία της πρόωρης αποπληρωμής των δανείων του ΔΝΤ που η Ελλάδα έχει ζητήσει από τον Απρίλιο. Πότε θεωρείτε ότι θα ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία;

Απ.: Θα ολοκληρωθεί όταν όλα τα Κοινοβούλια των χωρών μελών της Ευρωζώνης που δάνεισαν την Ελλάδα στο πλαίσιο του "Greek Loan Facility" ολοκληρώσουν τις διαδικασίες έγκρισης και ψήφισης της σχετικής εισήγησης του ESM. Θα έλεγα δύο-τρεις μήνες, αν δεν υπάρξουν απρόοπτα.