Νέο κύμα κρίσεων χρέους βλέπει το ΔΝΤ - Η ελληνική υπόθεση

Ο «σταρ» του πάνελ ήταν ο Λι Μπουχάιτ, ο διακεκριμένος δικηγόρος της αμερικανικής Cleary Gottlieb Steen & Hamilton, ο οποίος σχεδίασε την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους (PSI) το 2012 και ο οποίος επισκέπτεται συχνά την Ελλάδα. Στο πάνελ μετείχε και ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Ντέιβιντ Λίπτον, όποιος έχει παρακολουθήσει εκ του σύνεγγυς την ελληνική κρίση χρέους και έχει συμμετάσχει σε πολλά από τα κρίσιμα Διοικητικά Συμβούλια του Ταμείου για την ελληνική υπόθεση.

Οι μετέχοντες στο πάνελ τόνισαν πως το χρέος διεθνώς βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ τόσο στις προηγμένες όσο και στις αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς. Όπως είπε ο Ντέιβιντ Λίπτον, το 40% των χωρών με χαμηλό εισόδημα παλεύουν με χρεωστική δυσπραγία ή με υψηλά επίπεδα χρέους. Κατά τον ίδιο, το δημόσιο χρέος πλησιάζει σε επίπεδα που παρατηρήθηκαν τελευταία φορά στις κρίσεις της δεκαετίας του '80 και εάν δεν ληφθούν μέτρα για τη μείωση του κινδύνου, «ένα νέο και ευρύ κύμα κρίσεων χρέους θα μπορούσε να προκύψει».

Ο αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής του ΔΝΤ υποστήριξε πως η μείωση των κινδύνων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέα κρίση χρέους είναι εφικτή, μέσω της βελτίωσης της ικανότητας εντοπισμού των τρωτών σημείων, μέσω της παροχής βοήθειας στις χώρες, ώστε να διαχειριστούν τα χρέη σε πρώιμο στάδιο, αλλά και μέσω της ενίσχυσης της ικανότητας των κρατών να αυξήσουν τα έσοδα τους.

Απαντώντας στο κατά πόσον μπορεί η σημερινή διεθνής χρηματοοικονομική αρχιτεκτονική να προσφέρει πρόληψη, αλλά και αντιμετώπιση των κρίσεων χρέους, ο Λι Μπουχάιτ τόνισε την ανάγκη βελτίωσης των διεθνών κανόνων, ώστε οι πιστωτές και τα δανειζόμενα κράτη να συναλλάσσονται με όρους απόλυτης διαφάνειας.

«Έχουμε ένα μεγάλο απόθεμα χρέους το οποίο έχει δημιουργηθεί με την παραδοχή ότι μελλοντικά θα μπορέσει να αναχρηματοδοτηθεί με ανεκτό επιτόκιο. Στην παραδοχή αυτή έγκειται και η μεγαλύτερη αδυναμία», τόνισε ο διακεκριμένος νομικός, θυμίζοντας με αυτό τον τρόπο τις βασικές αδυναμίες που οδήγησαν στην ελληνική κρίση χρέους, αλλά και τις βασικές προκλήσεις με τις οποίες μπορεί να έρθει αντιμέτωπη η ελληνική οικονομία.

Ο ίδιος τόνισε σε αυτό το σημείο πως οι νομοθετικές αλλαγές που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια και αφορούν στις ρήτρες συλλογικής δράσης που ενσωματώνονται σε ομόλογα που εκδίδονται υπό αγγλικό δίκαιο, θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν όλους τους πιστωτές να λάβουν μέρος σε μελλοντικές αναδιαρθρώσεις χρέους.

Και η αναφορά αυτή δεν γίνεται τυχαία. Η καθιέρωση ρητρών συλλογικής δράσης περιορίζει τον κίνδυνο να ασκηθούν αγωγές σε κράτη, από επενδυτές που αποφασίζουν να μείνουν εκτός από μια διαδικασία αναδιάρθρωσης χρέους, θεωρώντας πως θα ωφεληθούν μελλοντικά από τις δικαστικές τους διεκδικήσεις (βλ. περίπτωση Αργεντινής).

Και η ελληνική αναδιάρθρωση χρέους κατέστη επιτυχημένη διότι θεωρήθηκε εθελοντική και δεν επέτρεψε σε κερδοσκόπους να κερδίσουν πολλαπλάσια, μέσα από τη δικαστική οδό (ειδικά σε επενδυτές που προσέτρεξαν την τελευταία στιγμή να αγοράσουν τα ελληνικά ομόλογα σε πολύ χαμηλές τιμές).

Άλλωστε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι η ψήφιση από την Ελλάδα νόμου που επέτρεψε σε όλους τους κατόχους των ομόλογων της που διέπονται από το εθνικό δίκαιο να ψηφίσουν ομαδικά για να εγκρίνουν την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, δεν συνιστούσε παραβίαση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας ομολογιούχων ή διάκριση εις βάρος των ομολογιούχων.