Οι προκλήσεις της επόμενης ημέρας

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τομέας των πληρωμών. Μία τάση που υπάρχει είναι η χρήση των smartphones και για την πραγματοποίηση πληρωμών σε φυσικά σημεία πώλησης με το κινητό τηλέφωνο να αντικαθιστά πρακτικά τις πλαστικές κάρτες. Στην Ελλάδα είναι μία δυνατότητα που δεν προσφέρεται από όλες τις τράπεζες αλλά αυτό αναμένεται να αλλάξει μέσα στο 2019 καθώς άπαντες ετοιμάζονται για το λανσάρισμα ψηφιακών πορτοφολιών, ενώ την ίδια στιγμή υπάρχει έντονη συζήτηση και αρκετές διεργασίες σχετικά με την διάθεση και για τους Έλληνες καταναλωτές υπηρεσιών όπως είναι το Apple Pay και το Google Pay. Μάλιστα, η εκτίμηση που υπάρχει είναι πως προς το τέλος του 2019 ή στις αρχές του 2020 οι εφαρμογές πληρωμών που έχουν δημιουργήσει Apple και Google είναι πιθανό να ενεργοποιηθούν και για τους κατόχους καρτών ελληνικών τραπεζών.

Την ίδια στιγμή, η αρχιτεκτονική των smartphones περνά και στα POS καθώς έχει κάνει την εμφάνιση της μία νέα γενιά τερματικών που βασίζεται στο λειτουργικό σύστημα Android. Κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι σε ένα POS μπορούν να εγκατασταθούν και άλλες εφαρμογές που δεν σχετίζονται με τις πληρωμές αλλά με άλλες λειτουργικές διαδικασίες και εφαρμογές μίας επιχείρησης, όπως είναι, για παράδειγμα, η παραγγελιοληψία.

Επίσης, πολλές αλλαγές έρχονται και στα συστήματα online πληρωμών, όπου έχουν κάνει την εμφάνιση τους αρκετοί νέοι «παίκτες» που απευθύνονται κατά κύριο λόγο σε ηλεκτρονικά καταστήματα και ελεύθερους επαγγελματίες που διαθέτουν τις υπηρεσίες τους μέσω Διαδικτύου. Και οι αλλαγές που φέρνουν αυτοί οι νέοι «παίκτες» ιδίως στο επίπεδο των προμηθειών και του κόστους των συναλλαγών είναι ιδιαίτερα μεγάλες.

Open banking

Μία ακόμη πρόκληση είναι η πλήρης εφαρμογή της Payments Service Directive (PSD) II της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με την οποία είναι πρακτικά υποχρεωτικό για τις τράπεζες να «ανοίξουν» σε συνεργασίες με τρίτες εταιρείες. Κάτι που μας οδηγεί στο αποκαλούμενο open banking, ήτοι τη δυνατότητα που έχουν εταιρείες που είναι τράπεζες να προσφέρουν τραπεζικές και γενικότερα χρηματοικονομικές υπηρεσίες αποκτώντας πρόσβαση στα δεδομένα των πελατών μίας τράπεζας, με την άδεια, φυσικά, του κάθε πελάτη. Αυτή η εξέλιξη μοιάζει αρχικά ως απειλή για τις ίδιες τις τράπεζες, υπάρχουν, όμως, και χρηματοοικονομικοί οργανισμοί που έχουν αντίθετη άποψη και σπεύδουν να αξιοποιήσουν την ευκαιρία που δημιουργείται ώστε να έχουν νέες πηγές εσόδων μέσα από τη συνεργασία τους με τρίτους «παίκτες» αλλά και από την παροχή μίας ευρύτερης και βελτιωμένης γκάμας υπηρεσιών προς τους πελάτες τους.

Blockchain

Τέλος, υπάρχει και το blockchain, μία τεχνολογία που εκτιμάται πως θα φέρει δραστικές αλλαγές σε πολλούς κλάδους της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένου και του χρηματοπιστωτικού.

Το blockchain είναι ουσιαστικά μία σειρά καταχωρίσεων που αφορούν συναλλαγές, σε ένα δημόσιο κατάστιχο (ledger). Κάθε καινούρια ομάδα καταχωρήσεων -ένα «block»- συνδέεται με τα προηγούμενα, δημιουργώντας μία «αλυσίδα» καταχωρίσεων, δηλαδή ένα «blockchain». Τα blocks αυτά συνδέονται μονοσήμαντα μεταξύ τους. Προκύπτουν δε μέσα από μια διαδικασία που ονομάζουμε «proof of work», κατά την οποία επιτυγχάνεται η αλγοριθμική επίλυση ενός «δύσκολου» υπολογιστικού προβλήματος. Κατ’ αυτό τον τρόπο, το blockchain λειτουργεί ως ένα αποκεντρωμένο (decentralized) λογιστικό καθολικό, το οποίο είναι κοινό για όλους τους συμμετέχοντες, μιας και όλοι οι εμπλεκόμενοι αποθηκεύουν ένα αντίγραφό του· κάτι που εξασφαλίζει την ασφάλεια και η διαφάνεια των συναλλαγών. Η ειδοποιός διαφορά -αναφορικά με την προστασία- προκύπτει από το γεγονός ότι δεν είναι πλέον απαραίτητη η ύπαρξη μιας ενδιάμεσης «έμπιστης» αρχής (πχ. μιας τράπεζας), ενώ η εμπιστοσύνη των συναλλασσομένων μερών βασίζεται σε αλγοριθμική επιβεβαίωση.

Η δημόσια πρόσβαση στο blockchain διευκολύνει το διαφάνεια στις συναλλαγές και τη διάχυση της πληροφορίας. Στο ίδιο πλαίσιο, διευκολύνεται η ελεγκτική διαδικασία με την εξάλειψη κάθε ενδεχομένου παραβάσεων, ακριβώς εξαιτίας της δημόσιας φύσης των δεδομένων. Ταυτόχρονα, εκλείπει και η ανάγκη για ενδιάμεσα μέρη που αυξάνουν τα κόστη, αφού όλες οι πληροφορίες που αφορούν στη συναλλαγή βρίσκονται κρυπτογραφημένες μέσα στο blockchain. Έτσι, για παράδειγμα οι τράπεζες μπορούν να εξοικονομήσουν αρκετά δισεκατομμύρια κάθε χρόνο με την ελαχιστοποίηση του χρόνου διακανονισμού αλλά και την κατάργηση μίας σειράς διαδικασιών που κοστίζουν σε χρόνο και χρήμα.

Από εκεί και πέρα, υπάρχουν μία σειρά από υπηρεσίες και λύσεις στον χρηματοπιστωτικό κλάδο που θα μπορούν να γίνουν καλύτερες, πιο ασφαλείς και να απαιτούν λιγότερο χρόνο υλοποίησης με τη χρήση του blockchain. Όπως υπάρχουν και αρκετές ακόμη ιδέες που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τη συγκεκριμένη τεχνολογία και να δημιουργήσουν πολλά νέα προϊόντα και λύσεις για τον χρηματοπιστωτικό κλάδο. Και ενδεχομένως η αξιοποίηση του blockchain να αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τον χρηματοπιστωτικό κλάδο.