Έκθεση «κόλαφος» για την απάτη σε βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ
Στο συμπέρασμα πως η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει δώσει τη δέουσα προσοχή στην πρόληψη της απάτης σε βάρος του κοινοτικού προϋπολογισμού προχωρεί το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο σε έκθεση που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα. Οι ελεγκτές του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου υποστηρίζουν πως η στρατηγική προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά στη διαχείριση του κινδύνου απάτης εμφανίζει αδυναμίες, ενώ υπογραμμίζουν πως σε πολλές περιπτώσεις τα χρήματα που χάνονται δεν ανακτώνται.
Σύμφωνα με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, η ΕΕ πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της για την καταπολέμηση της απάτης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει τα ηνία της προσπάθειας αυτής και να επανεξετάσει τον ρόλο και τις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), δεδομένου ότι το ισχύον σύστημα διερεύνησης περιπτώσεων απάτης εμφανίζει εγγενείς αδυναμίες.
Επί του παρόντος η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν διαθέτει πλήρη ενημέρωση σχετικά με την κλίμακα, τη φύση και τα αίτια της απάτης, κάτι που αποτελεί πρόσκομμα για την αποτελεσματική πρόληψη της απάτης εις βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ, επισημαίνουν οι ελεγκτές.
Οι ελεγκτές εξέτασαν αν η Κομισιόν διαχειρίζεται ορθά τον κίνδυνο εμφάνισης περιπτώσεων απάτης εις βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ. Ειδικότερα, ανέλυσαν τα διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με την κλίμακα, τη φύση και τα αίτια της απάτης κατά την εκτέλεση των δαπανών της ΕΕ. Ακόμη, εξέτασαν την αποτελεσματικότητα του στρατηγικού πλαισίου της Επιτροπής για τη διαχείριση του σχετικού κινδύνου, καθώς και σε ποιον βαθμό οι διοικητικές έρευνες της OLAF οδηγούν σε άσκηση διώξεων και ανακτήσεις.
Διαπίστωσαν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν διαθέτει πλήρη και συγκρίσιμα στοιχεία σχετικά με το επίπεδο της διαπιστωθείσας απάτης κατά την εκτέλεση των δαπανών της ΕΕ. Επιπλέον, δεν έχει μέχρι στιγμής διενεργήσει εκτίμηση όσον αφορά τις μη εντοπιζόμενες περιπτώσεις απάτης ούτε έχει αναλύσει λεπτομερώς τα αίτια διάπραξης απάτης από ορισμένους οικονομικούς φορείς. Σύμφωνα με τους ελεγκτές, αυτή η έλλειψη στοιχείων περιορίζει την πρακτική αξία και την αποτελεσματικότητα των σχεδίων της Επιτροπής για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ από την απάτη.
«Θεωρούμε ότι η Επιτροπή πρέπει οπωσδήποτε να εντατικοποιήσει τις προσπάθειές της για την καταπολέμηση της απάτης κατά την εκτέλεση των δαπανών της ΕΕ, αποσαφηνίζοντας και ενισχύοντας τις αρμοδιότητες των διαφόρων παραγόντων που εμπλέκονται στη διαχείριση των σχετικών προσπαθειών», σημειώνεται στην έκθεση.
Οι ελεγκτές του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το ισχύον σύστημα είναι χρονοβόρο, καθώς προηγείται η διοικητική διερεύνηση της υπόθεσης που εγείρει υπόνοιες απάτης από την OLAF και έπεται ποινική διερεύνηση σε εθνικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι πιθανότητες δικαστικής δίωξης.
Κατά μέσο όρο, μόλις σε 17 υποθέσεις ετησίως, ήτοι σε λιγότερο από το ήμισυ των υποθέσεων, οι συστάσεις που διατυπώνει η OLAF οδηγούν στη δίωξη υπόπτων για απάτη.
Επιπροσθέτως, οι ελεγκτές υπογραμμίζουν ότι οι τελικές εκθέσεις της OLAF σε ορισμένες περιπτώσεις δεν παρέχουν επαρκείς πληροφορίες, ώστε να χρησιμεύσουν ως βάση για την κίνηση της διαδικασίας ανάκτησης των αχρεωστήτως καταβληθέντων ενωσιακών κονδυλίων. Κατά το διάστημα 2012-2016, μόλις το 15 % περίπου του συνολικού ποσού που αντιστοιχεί στις συστάσεις της OLAF ανακτήθηκε πράγματι.
Οι ελεγκτές θεωρούν θετικό βήμα τη συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO), αλλά προειδοποιούν ότι ο ισχύων κανονισμός ενέχει πολλούς κινδύνους. Ένα από τα πολλά προβλήματα που επισημαίνουν αφορά τον εντοπισμό και τη διερεύνηση, που θα πραγματοποιούνται κατά κύριο λόγο από τις εθνικές αρχές. Εντούτοις, ο κανονισμός δεν προβλέπει κάποιον μηχανισμό διά του οποίου η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα μπορεί να παρακινεί τις αρχές των κρατών μελών να διαθέτουν τους πόρους που είναι αναγκαίοι για την εκτέλεση των προληπτικών εργασιών που απαιτούνται για τη διερεύνηση κρουσμάτων απάτης κατά την εκτέλεση των δαπανών της ΕΕ.
Προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα της δράσης για την καταπολέμηση της απάτης σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, οι ελεγκτές συνιστούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα εξής:
- Να θέσει σε εφαρμογή ένα αξιόπιστο σύστημα αναφοράς και μέτρησης των κρουσμάτων απάτης, το οποίο θα παρέχει πληροφορίες σχετικά με την κλίμακα, τη φύση και τα βασικά αίτια της απάτης.
- Να διασφαλίσει ότι η διαχείριση του κινδύνου απάτης και η πρόληψη της απάτης θα αναφέρονται ρητά ως μέρος του χαρτοφυλακίου κάποιου Επιτρόπου και να εγκρίνει νέα στρατηγική για την καταπολέμηση της απάτης, βάσει διεξοδικής ανάλυσης των σχετικών κινδύνων·
- Να εντείνει τις δραστηριότητές της που αποσκοπούν στην πρόληψη της απάτης και να ενισχύσει τα σχετικά εργαλεία.
- Να επανεξετάσει τον ρόλο και τις αρμοδιότητες της OLAF σε συνάρτηση με τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και να προτείνει την ανάθεση στην OLAF στρατηγικού και εποπτικού ρόλου στο πλαίσιο της ενωσιακής δράσης για την καταπολέμηση της απάτης.