Με νομοθετικά «μπαλώματα» προσπαθούν να κλείσουν τις τρύπες της «Χρυσής Βίζας»

Μετά την αποκάλυψη της υπόθεσης Παπαευαγγέλου, του πρώην αντιπροέδρου της Jumbo, ο οποίος πουλούσε ακίνητα σε Κινέζους επενδυτές για να λαμβάνουν άδεια διαμονής στην Ελλάδα, «διευκολύνοντας» τους στο να αποφεύγουν τους περιορισμούς στην εξαγωγή συναλλάγματος και να παραβιάζουν τους κεφαλαιακούς περιορισμούς που ισχύουν στην Κίνα, θα περίμενε κανείς πως το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής θα καθιστούσε ακόμη πιο συγκεκριμένο το νόμο σχετικά με την Golden Visa.

Αντί αυτού η ηγεσία του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής κατέθεσε χθες σε νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας (σ.σ. Συνέργειες Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με τα Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας, Παλλημνιακό Ταμείο και άλλες διατάξεις) τροπολογία που απλά διευκρινίζει σε κάποιο βαθμό όσα ισχύουν και σήμερα.

Συγκεκριμένα, με την τροπολογία προστίθεται στο νόμο 4251/2014 πρόσθετο εδάφιο (που θα ισχύσει από τις 24 Δεκεμβρίου 2018) που προβλέπει πως για την απόκτηση Χρυσής Βίζας, «η ελάχιστη αξία της ακίνητης περιουσίας κατά το χρόνο κτήσης της, καθώς και το συνολικό συμβατικό μίσθωμα των μισθώσεων ξενοδοχειακών καταλυμάτων ή τουριστικών κατοικιών, όπως αυτή προκύπτει από τις συμβολαιογραφικές πράξεις μεταβίβασης ή τις συμβάσεις μίσθωσης, αντίστοιχα, καθορίζεται σε 250.000 ευρώ και καταβάλλεται ολοσχερώς κατά την υπογραφή του αντίστοιχου συμβολαίου». Ακόμη, τονίζεται πως με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομίας, Οικονομικών και Μεταναστευτικής Πολιτικής το ύψος των 250.000 ευρώ μπορεί να αναπροσαρμόζεται.

Αίσθηση προκαλούν όσα αναφέρονται στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει την τροπολογία. Όπως υποστηρίζεται, «σκοπός της προτεινόμενης ρύθμισης είναι να ενισχυθεί περαιτέρω ο έλεγχος της προέλευσης των χρηματικών ποσών µέσω των πιστωτικών ιδρυμάτων, των λοιπών παρόχων υπηρεσιών πληρωμών που λειτουργούν στην Ελλάδα και της Τράπεζας της Ελλάδος, στο πλαίσιο των υποχρεώσεων και αρμοδιοτήτων τους για την πρόληψη και καταστολή του «ξεπλύματος βρώμικου χρήματος», μέσω της διασφάλισης καταβολής του τιμήματος σε λογαριασμό πληρωμών του δικαιούχου της πίστωσης και της εν γένει παρακολούθησης της κίνησης της πληρωμής από τον πληρωτή στον δικαιούχο».

Ωστόσο, θα πρέπει κανείς να κάνει λογικά άλματα για να οδηγηθεί σε αυτό το συμπέρασμα διαβάζοντας είτε την τροπολογία, είτε συνολικά την αλλαγή που επιφέρει στο άρθρο 20 του ν. 4251/2014. Εφόσον η κυβέρνηση ήθελε να κλείσει τα παράθυρα «ξεπλύματος βρώμικου χρήματος» θα έπρεπε να καταστήσει πιο σαφή το νόμο 4251/2014, τόσο ως προς την καταβολή του τιμήματος, τη βεβαίωση της πραγματικής αξίας των ακινήτων, αλλά και την επιβεβαίωση πως ο αγοραστής ακινήτου που πήρε Χρυσή Βίζα παραμένει επί πενταετία ο πραγματικός κάτοχός του.

Ο νόμος 4251/ 2014 που διέπει τη χορήγηση μόνιμης άδειας διαμονής σε επενδυτές του προγράμματος Golden Visa αναφέρει τους αποδεκτούς τρόπος καταβολής του τιμήματος για την αγορά ακινήτων. Όπως τονίζει, η καταβολή του τιμήματος πρέπει να έχει γίνει αποκλειστικά με δίγραμμη τραπεζική επιταγή ή με τραπεζικό έμβασμα στο λογαριασμό του δικαιούχου. Ο δε λογαριασμός θα πρέπει να τηρείται σε τραπεζικό ίδρυμα στην Ελλάδα ή σε πιστωτικό ίδρυμα που τελεί υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος.

Ωστόσο, ο νόμος 4251/ 2014 δεν αναφέρει ρητά πως η μεταφορά κεφαλαίου πρέπει να διακρίνεται από την καταβολή χρημάτων με μέσα πληρωμής που εκδίδονται από πιστωτικό ίδρυμα (χρεωστικές, πιστωτικές, προπληρωμένες κάρτες), ήτοι πως η καταβολή τιμήματος μέσω τερματικού μηχανήματος POS δεν είναι αποδεκτή.

Και η χθεσινή τροπολογία του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής δεν έκανε αυτή την κρίσιμη διευκρίνιση, στην οποία έχει προχωρήσει η Τράπεζα της Ελλάδος με εγκύκλιο που έχει εκδώσει από τον Ιούλιο του 2018.

Απάτη «καρουζέλ»

Αλλά η τροπολογία δεν έκλεισε και άλλα «παράθυρα» και διοικητικά κενά που χρησιμοποιούν οι επιτήδειοι.

Κάποιοι αξιοποιώντας κενά στη νομοθεσία και κυρίως την αδυναμία της ελληνικής δημόσιας διοίκησης να ελέγξει εκ των υστέρων τους μετέχοντες στο πρόγραμμα, βρήκαν τρόπους ώστε οι ίδιοι και οι οικογένειες τους να αποκτούν πενταετούς διάρκειας άδειες διαμονής και διαβατήρια (που τους εξασφαλίζει την άνετη τους μετακίνηση σε όλη την ΕΕ και τις χώρες ζώνης Σένγκεν), προχωρώντας ουσιαστικά μόλις μια φορά σε αγορά ακινήτου αξίας 250.000 ευρώ.

Οι διωκτικές αρχές εντόπισαν περιπτώσεις Ιρακινών που απέκτησαν άδειες διαμονής στη χώρα μας μέσω του προγράμματος Golden Visa. Από τον έλεγχο εμβασμάτων διαπίστωσαν πως οι συγκεκριμένοι Ιρακινοί απόκτησαν τις Golden Visa, με χρήματα που «ανακυκλώνονταν» από τις πωλήσεις των ακινήτων που είχαν αρχικά αγοράσει για να πάρουν την άδεια διαμονής.

Η μεθόδευση είχε ως εξής: Αρχικά πέντε Ιρακινοί κατέβαλαν έκαστος 50.000 ευρώ προκειμένου να συγκεντρωθεί το ποσό των 250.000 ευρώ. Με αυτό το ποσό αποκτήθηκε από μέλος της ομάδας ακίνητο και του αποδόθηκε η Golden Visa. Εν συνεχεία αυτό το ακίνητο πωλήθηκε εντός τριμήνου έναντι του ίδιου ποσού (250.000 ευρώ). Τα χρήματα που αποκτήθηκαν δόθηκαν σε δεύτερο μέλος της ομάδος που αγόρασε άλλο ακίνητο και απέκτησε και εκείνο άδεια διαμονής. Και το ακίνητο αυτό εν συνεχεία πωλήθηκε εντός του ίδιου έτους για 250.000 ευρώ. Με τα χρήματα από την πώληση αυτή τρίτο μέλος της ομάδος απέκτησε και εκείνο Golden Visa, καθώς αγόρασε κατοικία αντικειμενικής αξίας 250.000 ευρώ!.

Στην περίπτωση που αποκάλυψαν οι Αρχές οι επιτήδειοι εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός ότι ο νόμος προβλέπει πως η άδεια διαμονής που αποκτιέται μέσω Golden Visa διαρκεί για πέντε χρόνια και έως την ανανέωση της (ανανεώνεται ανά πέντε έτη) δεν υπάρχει καμία όχληση και κανένας επανέλεγχος.

Αν και είχαν γίνει εισηγήσεις στο υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής ώστε να τροποποιηθεί ο νόμος προκειμένου να προβλέπει ανανέωση της βίζας σε διάστημα συντομότερο της πενταετίας, ωστόσο αυτό δεν εισακούσθηκε. Και δεν υιοθετήθηκε ούτε η πρόταση να υπάρξει ειδική βάση δεδομένων σε συμβολαιογραφεία ή υποθηκοφυλακεία, ώστε τα ακίνητα που αποκτούνται για τη χορήγηση αδειών διαμονής στην Ελλάδα να καταγράφονται και να παρακολουθούνται και να κτυπά «κόκκινο» όταν αλλάζουν χέρια.

«Εικονικά» συμβόλαια

Άπραγο έμεινε το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής και ως προ τη δημιουργία μηχανισμού που θα πιστοποιώ την πραγματική αξία των ακινήτων που μεταβιβάζονται προκειμένου να δοθεί η Χρυσή Βίζα. Ένα από τα κόλπα που έχει στηθεί γύρω από την Golden Visa, αφορά στις υπερτιμολογήσεις ακινήτων.

Οι εταιρείες που πωλούν ακίνητα σε Κινέζους συνήθως τα υπερτιμολογούν ακόμη και στο διπλάσιο, ώστε να καλύψουν το όριο των 250.000 ευρώ που απαιτείται για τη χορήγηση της χρυσής βίζας. Δηλαδή ακίνητα που προορίζονται για τους ξένους εμφανίζονται στα χαρτιά να πωλούνται σε μεγαλύτερη αξία από την πραγματική τους. Η διαφορά μεταξύ της τιμής πώλησης και αυτής που αποτυπώνεται στα συμβόλαια επιστρέφεται από τους πωλητές των ακινήτων και τη μοιράζονται οι μεσάζοντες, Έλληνες και ξένοι.

Στις περιπτώσεις αυτές εκπρόσωποι των εταιρειών προσεγγίζουν τους πωλητές των ακινήτων και με το δέλεαρ ότι θα τους εξασφαλίσουν υψηλότερο τίμημα για το ακίνητό τους τούς πείθουν να συμφωνήσουν ότι στο συμβόλαιο θα αναγραφεί μεγαλύτερη τιμή από αυτή που τελικά θα εισπράξουν. Μάλιστα υπογράφουν ιδιωτικό συμφωνητικό με το οποίο δεσμεύονται ότι μετά την ολοκλήρωση της αγοραπωλησίας θα πρέπει να επιστρέψουν τη διαφορά μεταξύ της πραγματικής τιμής πώλησης του ακινήτου και της τιμής που εμφανίζεται στο συμβόλαιο!