Η οικονομία της Ευρώπης βάλλεται από παντού: Τι απειλεί την ανάπτυξη της ευρωζώνης

Φέτος, αναμένεται δραματική επιβράδυνση της ανάπτυξης, με τη Γηραιά Ήπειρο να καλείται να αντιμετωπίσει το σκόπελο των αμερικανικών δασμών, την πολιτική αβεβαιότητα του Brexit και τις πολιτικές αντεγκλήσεις που υποβαθμίζουν την αξιοπιστία του ευρώ και δοκιμάζουν τα όρια των τραπεζών.

Από το μεταναστευτικό στην οικονομία: Η σύγκρουση Ιταλίας – Ε.Ε πυροδοτεί έναν επικίνδυνο «εμφύλιο»

«Το ολοένα και εκρηκτικότερο ‘κοκτέιλ’ κινδύνων που εν πολλοίς προέρχεται από αλλού, έχει γίνει πηγή μιας διαρκώς αυξανόμενης ανησυχίας», εξηγεί ο Florian Hense, οικονομολόγος στην τράπεζα Berenberg.

Οι επιχειρήσεις ήδη νιώθουν τις συνέπειες

Μία έρευνα διαχειριστών αγορών που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη από την IHS Markit καταγράφει τον μικρότερο ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας της ευρωζώνης εδώ και πάνω από δύο χρόνια. Η ίδια έρευνα καταδεικνύει μείωση στη ζήτηση των ευρωπαϊκών εξαγωγών, λόγω των παγκόσμιων εμπορικών αντιπαραθέσεων.

Ακόμη πιο δυσοίωνο είναι το γεγονός πως οι προβλέψεις για μελλοντική ανάπτυξη κατέγραψαν ιστορικό χαμηλό τετραετίας.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε την Πέμπτη πως τα στοιχεία δεν είναι αρκετά δυσοίωνα ώστε να επανεξετάσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων που βρίσκεται σε ισχύ.

«Ναι, ο ρυθμός είναι πιο αδύναμος… Αλλά είναι αρκετό αυτό για να μας κάνει να αλλάξουμε το βασικό μας σενάριο; Η απάντηση είναι όχι. Μιλάμε για πιο αδύναμο ρυθμό ανάπτυξης, όχι για ύφεση», ξεκαθάρισε ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι.

Το εμπόριο εν μέσω διασταυρούμενων πυρών

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έπληξαν εμπορικά την Ευρώπη, επιβάλλοντας νέους δασμούς στο χάλυβα και το αλουμίνιο.

Ωστόσο, η Γηραιά Ήπειρος έγινε «θύμα» ενός ακόμη μεγαλύτερου εμπορικού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα γίνεται αισθητό στην «ατμομηχανή» των ευρωπαϊκών εξαγωγών, τη Γερμανία που βιώνει μία εξαιρετικά έντονη πτώση στις εξαγωγές της.

Το γερμανικό Επιμελητήριο Βιομηχανίας και Εμπορίου έχει υποβαθμίσει τις προβλέψεις του για ανάπτυξη στο 1,8% (πολύ χαμηλότερα από την προηγούμενη εκτίμηση τού 2,7%).

Η έρευνα της IHS Markit δε, κατέδειξε σημαντική υποχώρηση στις παραγγελίες από το εξωτερικό αλλά και αδυναμία στην γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία.

Μετά το σκάνδαλο παραποιημένων κινητήρων ντίζελ που δεν ανταποκρίνονταν στις αντιρρυπαντικές προδιαγραφές αλλά και τις καθυστερήσεις λόγω του νέου συστήματος πιστοποίησης των εκπομπών ρύπων των οχημάτων, η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία δέχτηκε άλλο ένα ισχυρό πλήγμα από την διεθνή εμπορική κρίση.

Η BMW εξέδωσε προειδοποιητικό δελτίο τον Σεπτέμβριο, αποδίδοντας την πτώση στα κέρδη εν μέρει στη «συνεχιζόμενη διεθνή κρίση εμπορίου» ενώ την Πέμπτη η Daimler (η ιδιοκτήτρια εταιρεία της Mercedes Benz) ανακοίνωσε σημαντική πτώση στα κέρδη του τρίτου τριμήνου.

«Η αυτοκινητοβιομηχανία και, άρα, η Daimler βρίσκονται σε συγκυρία πρόκληση», τόνισε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Dieter Zetsche σε ανακοίνωσή του.

Παρόλα αυτά, ίσως η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία να βιώσει ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση στο μέλλον. Αν η προαναγγελία Τραμπ περί δασμών σε αυτοκίνητα που συναρμολογούνται στην Ευρώπη ισχύσει, τα δύσκολα για την οικονομία της Γερμανίας έπονται.

Ο κίνδυνος του Brexit

Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι προγραμματισμένο να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Μάρτιο του 2019. Ωστόσο, οι βρετανικές εταιρείες τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Μεγάλη Βρετανία βρίσκονται σε πλήρη άγνοια για το τι θα ισχύσει την επόμενη μέρα.

Η ασάφεια καθώς και το ενδεχόμενο για μία «θολή» συμφωνία εντείνουν την ανησυχία των επιχειρήσεων και τον αγορών.

Η πιθανότητα του λεγόμενου «τυφλού Brexit» για κάποιες εταιρείες ίσως αποδειχτεί χειρότερη από το σενάριο της αποχώρησης χωρίς καν συμφωνία περί πρόσβασης στις ευρωπαϊκές αγορές.

Ενδεικτικά, η BMW αναμένεται να κλείσει το εργοστάσιο της Mini Cooper στην Αγγλία για ένα μήνα αμέσως μετά το Brexit καθώς δεν είναι σίγουρο πως θα μπορεί να εξασφαλίζει ανεμπόδιστα ανταλλακτικά. Ενώ η Τζάγκουαρ επικαλείται την «ανασφάλεια του Brexit» ως επιχείρημα για την υποχρεωτική τριήμερη εργασία μέχρι τα Χριστούγεννα που έχει επιβάλλει σε 1.000 εργαζομένους.

Ο παράγοντας Ιταλία

Δεν είναι μόνο η εμπορική αλλά και η πολιτική παράμετρος που απειλεί την οικονομική σταθερότητα της Ευρώπης.

Με την Κομισιόν να έχει ήδη απορρίψει το προσχέδιο του ιταλικού προϋπολογισμού που «αντίκειται στους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες», οι επενδυτές ανησυχούν πως η κόντρα Ρώμης – Βρυξελλών ίσως κλιμακώσει περαιτέρω την κατάσταση, ασκώντας μεγαλύτερη πίεση στις – ήδη κλυδωνιζόμενες – ιταλικές τράπεζες αλλά και το ευρώ.

«Η Ιταλία είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, οπότε η οικονομικής της πορεία είναι σημαντική για ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα», εξηγεί η Καθλίν Μπρουκς, διευθύντρια έρευνας στο Capital Index.

Europe's economy is getting hit from all sides, by Ivana Kottasová