Προσχέδιο προϋπολογισμού με δύο σενάρια για τις συντάξεις

Χωρίς το «μαχαίρι» στις συντάξεις

Το προσχέδιο προϋπολογισμού προσγειώνει αισθητά χαμηλότερα το πρωτογενές πλεόνασμα εφόσον ακολουθηθεί το νέο δημοσιονομικό μείγμα, αυτό που το υπουργείο Οικονομικών ονοματίζει στο προσχέδιο ως «προτιθέμενες παρεμβάσεις».

Για το έτος 2019, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης σε όρους Ενισχυμένης Εποπτείας μετά τις προτιθέμενες παρεμβάσεις προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 6,775 δισ. ευρώ ή 3,56% του ΑΕΠ, αυξημένο έναντι του στόχου της Ενισχυμένης Εποπτείας κατά 122 εκατ. ευρώ και μειωμένο κατά 742 εκατ. ευρώ σε σχέση με το ΜΠΔΣ 2019-2022. Αντίστοιχα, σε δημοσιονομική βάση το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 7,319 δισ. ευρώ ή 3,8% του ΑΕΠ, μειωμένο κατά 477 εκατ. ευρώ σε σχέση με το ΜΠΔΣ.

Τα καθαρά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού, σε δημοσιονομική βάση, μετά τις προτιθέμενες παρεμβάσεις, προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 53,832 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 19 εκατ. ευρώ σε σχέση με το σενάριο βάσης, γεγονός που οφείλεται στη μείωση κατά 10% μεσοσταθμικά, ή 262,5 εκατ. ευρώ του ΕΝΦΙΑ και στην αύξηση κατά 282 εκατ. ευρώ του Φόρου Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων, ως αποτέλεσμα των συνταξιοδοτικών παρεμβάσεων. Οι συνολικές δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού σε δημοσιονομική βάση για το έτος 2019, μετά τις προτιθέμενες παρεμβάσεις, προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 56,169 μειωμένες κατά 1,455 δισ. ευρώ σε σχέση με το σενάριο βάσης, κυρίως λόγω της άρσης των εξισορροπητικών παρεμβάσεων του 2019, όπως αυτές είχαν παρουσιαστεί στο ΜΠΔΣ 2019- 2022.

Συγκεκριμένα, οι προτιθέμενες δημοσιονομικές παρεμβάσεις για το 2019 προβλέπουν πως η μη μείωση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό 2019 κατά 2,065 δισ. ευρώ ποσό που θα εξισορροπηθεί κατά 1,73 δισ. ευρώ από άλλες παρεμβάσεις.

Παράλληλα το προσχέδιο περιλαμβάνει και εξαγγελίες στις οποίες προχώρησε ο πρωθυπουργός από την ΔΕΘ όπως:

- Μείωση ασφαλιστικών εισφορών: Το μέτρο αφορά στη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών και ειδικότερα στη μείωση του συντελεστή κύριας ασφάλισης κατά 1/3 και στην εφαρμογή της ελάχιστης εισοδηματικής βάσης για την επικουρική ασφάλιση και την εφάπαξ παροχή. Οι ανωτέρω ομάδες υπέστησαν σημαντική επιβάρυνση από τη μετάπτωση από την τεκμαρτή στην πραγματική εισοδηματική βάση με τη μεταρρύθμιση του 2016, ενώ η αύξηση των εισφορών οδήγησε σε μείωση τόσο του αριθμού των αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματιών όσο και στα δηλωθέντα εισοδήματά τους. Ως εκ τούτου, το μέτρο στοχεύει τόσο στην αναστροφή αυτής της τάσης, όσο και στην ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης.
- Επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών νέων: Η συγκεκριμένη δράση αποσκοπεί στη βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας των νέων και αναμένεται να οδηγήσει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, συμβάλλοντας στη μείωση της ανεργίας των νέων, που είναι η υψηλότερη στην ΕΕ, αλλά και μειώνοντας το ποσοστό των νέων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας. Το μέτρο αφορά νέους ηλικίας έως 24 ετών και συνίσταται στην επιδότηση του 100% των εισφορών των εργαζομένων και του 50% των εργοδοτικών εισφορών.
-Μείωση ΕΝΦΙΑ: Το μέτρο συνίσταται στη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% μεσοσταθμικά.
- Μείωση φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων: Το μέτρο συνίσταται στη σταδιακή μείωση του συντελεστή φορολόγησης από 29% σε 25% σε ορίζοντα τετραετίας και θα έχει δημοσιονομική επίπτωση από το 2020 και εξής.
- Μείωση φορολογίας διανεμόμενων κερδών: Το μέτρο αναφέρεται στη μείωση του φορολογικού συντελεστή επί των διανεμόμενων κερδών κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες και θα έχει δημοσιονομική επίπτωση από το 2020 και εξής.
- Βοήθεια στο σπίτι: Μετατρέπεται το τρέχον εργασιακό καθεστώς 3.000 εργαζομένων ορισμένου χρόνου σε αορίστου.
- Ειδική αγωγή: Πρόσληψη 4.500 εκπαιδευτικών και εξειδικευμένου προσωπικού σε θέσεις προσωπικού που τώρα καλύπτεται από ορισμένου χρόνου συμβάσεις. Η δαπάνη σήμερα καλύπτεται από πόρους του ΠΔΕ. Οι νέες προσλήψεις θα χρηματοδοτηθούν από τον τακτικό προϋπολογισμό χωρίς να μεταβληθεί το τρέχον όριο δαπανών του ΠΔΕ. Παράλληλα θα μειωθεί ισόποσα το όριο για το προσωπικό ορισμένου χρόνου προκειμένου να μην μεταβληθεί ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων συνολικά.
- Επιδότηση ενοικίου: Επαναπροσδιορισμός της αντίστοιχης δράσης που είχε συμπεριληφθεί στις εξισορροπητικές παρεμβάσεις του ΜΠΔΣ 2019-2022 με πιο στοχευμένα κριτήρια.

Με «μαχαίρι» στις συντάξεις

Εάν εφαρμοσθούν αντίμετρα και περικοπές στις συντάξεις το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης σε όρους ενισχυμένης εποπτείας θα ανέλθει το 2019 σε 7,876 δισ. ευρώ ή 4,14% του ΑΕΠ, αυξημένο έναντι του στόχου της ενισχυμένης εποπτείας κατά 1,223 δισ. ευρώ και κατά 359 εκατ. ευρώ σε σχέση με το Μεσοπρόθεσμο 2019-2022.

Αντίστοιχα, σε δημοσιονομική βάση το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 8,419 δισ. ευρώ ή 4,4% του ΑΕΠ, αυξημένο κατά 623 εκατ. ευρώ σε σχέση με το ΜΠΔΣ.

Τα καθαρά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού, σε δημοσιονομική βάση, προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 53,813 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 399 εκατ. ευρώ ή 0,7%, έναντι των προβλέψεων του ΜΠΔΣ 2019-2022.

Ειδικότερα οι φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 27,60 δισ. ευρώ, αυξημένοι κατά 710 εκατ. ευρώ, έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ, αντικατοπτρίζοντας την συνεχώς βελτιούμενη καταναλωτική δαπάνη, ο φόρος εισοδήματος εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο ποσό των 16,70 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 86 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, οι επιστροφές φόρων προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 4,973 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 788 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου και τα έσοδα του ΠΔΕ εκτιμώνται σε 4,042 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 150 εκατ. ευρώ σε σχέση με το στόχο του ΜΠΔΣ 2019-2022.

Οι συνολικές δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2019 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν (σε δημοσιονομική βάση) στα 57,624 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 95 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο του ΜΠΔΣ 2019-2022.

Οι δαπάνες παροχών σε εργαζομένους προβλέπεται ότι θα ανέλθουν (σε δημοσιονομική βάση) στα 12,978 δισ. ευρώ αυξημένες κατά 5 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο του ΜΠΔΣ 2019-2022.

Οι κοινωνικές παροχές προβλέπεται ότι θα διαμορφωθούν στα 1,667 δισ. ευρώ μειωμένες κατά 758 εκατ. ευρώ, έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ, κυρίως λόγω της μεταφοράς πιστώσεων ύψους 760 εκατ. ευρώ στις μεταβιβάσεις για την επιχορήγηση στον ΟΠΕΚΑ για την υλοποίηση της δράσης του ΚΕΑ.

Το μακροοικονομικό σενάριο

Το μόνο που μένει σταθερό στο προσχέδιο προϋπολογισμού 2019 είναι το μακροοικονομικό σενάριο.

Το πραγματικό ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 2,5% σε ετήσια βάση, έναντι 2,1% το 2018. Ως προς τις συνιστώσες της ανάπτυξης, η κύρια πηγή εκτιμάται ότι θα προκύψει από την περαιτέρω ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης και την εύρωστη επενδυτική δραστηριότητα έναντι του 2018.

Μάλιστα, η συνεισφορά των επενδύσεων στην αύξηση του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα ανέλθει το 2019 σε 1,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, ήτοι σε επίπεδο υψηλότερο έναντι όλου του υπόλοιπου μεσοπρόθεσμου διαστήματος. Ο ρυθμός αύξησης της πραγματικής δημόσιας κατανάλωσης εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί ελαφρώς το 2019, στο +0,6% από +0,2% το 2018, μετά από απώλειες της τάξης του 0,6% του πραγματικού ΑΕΠ κατά τη διετία 2016-2017. Η πραγματική ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να συμβάλλει στην αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,8 ποσοστιαίες μονάδες εκ του συνόλου των 2,5 ποσοστιαίων μονάδων της ανάπτυξης (από 0,7 ποσοστιαίες μονάδες το 2018).

Ο ετήσιος ρυθμός αύξησής της εκτιμάται στο 1,1%, εν μέσω εκτίμησης για αύξηση της ονομαστικής (πραγματικής) μισθολογικής δαπάνης στο σύνολο της οικονομίας κατά 3,3% (2,0%)7 , καθώς και για αύξηση του μέσου μισθού (+1,4% το 2019 έναντι +1,2% το 2018). Η μικρότερη εκτιμώμενη αύξηση του μέσου μισθού έναντι της συνολικής μισθολογικής δαπάνης υποδηλώνει τη συνέχιση της ανοδικής τάσης στην απασχόληση, με ετήσιο ρυθμό που εκτιμάται στο 1,8% το 2019 (τόσο στους μισθωτούς όσο και στους αυτοαπασχολούμενους). Ως αποτέλεσμα, η ανεργία αναμένεται να μειωθεί στο 16,7% του εργατικού δυναμικού.

Η συμβολή του εξωτερικού τομέα στην αύξηση του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα περιοριστεί σε οριακά θετικό επίπεδο (στο 0,1% του ΑΕΠ), καθώς η ενίσχυση των επενδύσεων αναμένεται να οδηγήσει σε συγκριτικά μεγαλύτερη ανάκαμψη των εισαγωγών αγαθών έναντι των εξαγωγών αγαθών, αντισταθμίζοντας μερικώς τη θετική συνεισφορά του ισοζυγίου υπηρεσιών κατά 0,6% του ΑΕΠ.

Ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί το 2019, στο 1,2% έναντι 0,6% το 2018, ως συνισταμένη των διαφορετικών επιδράσεων από τη μειούμενη πλεονάζουσα δυναμικότητα, τον αυξανόμενο προστατευτισμό στο διεθνές εμπόριο, την πορεία της διεθνούς τιμής του πετρελαίου και τη διατήρηση των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ στα σημερινά χαμηλά επίπεδα τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι του 2019.