Πώς η ελληνική κρίση άλλαξε τη διακυβέρνηση του ΔΝΤ

Το ΙΕΟ κατήρτισε έκθεση που αξιολογεί τη διακυβέρνηση και τον τρόπο λήψης αποφάσεων εντός του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Οι συντάκτες της έκθεσης επικαλούμενοι συνεντεύξεις με Εκτελεστικούς Διευθυντές του Ταμείου διατύπωσαν μια σειρά από σοβαρές παρατηρήσεις για την ποιότητα διακυβέρνησης του Οργανισμού.

Μια βασική παρατήρηση είναι πως οι αποφάσεις της Διοίκησης του ΔΝΤ υπερέχουν έναντι εκείνων του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Ταμείου. Είναι ενδεικτικό πως πολλοί Εκτελεστικοί Διευθυντές δήλωσαν πως πιστεύουν ότι η ικανότητα του Εκτελεστικού Συμβουλίου για στρατηγική εποπτεία παραμένει περιορισμένη και πως η Διοίκηση εξακολουθεί να διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Ένα άλλο θέμα που θίγεται στην έκθεση είναι αυτό της ευθυγράμμισης των «μετόχων με τις καρέκλες», δηλαδή η αύξηση της αντιπροσώπευσης. Είναι χαρακτηριστικό πως οι Ευρωπαίοι διαθέτουν περισσότερες έδρες στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του Ταμείου αν και η μετοχική τους δύναμη (ποσόστωση) έχει υποχωρήσει σε σχέση με το παρελθόν.

Στην ίδια βάση σημειώνεται πως η διαδικασία υποβολής υποψηφιοτήτων για τη θέση του Διευθύνοντος Συμβούλου και η διαδικασία επιλογής τόσο για τη θέση του Διευθύνοντος Συμβούλου όσο και για εκείνη του αναπληρωτή Διευθύνοντος Συμβούλου εξακολουθεί να θεωρείται από πολλούς ενδιαφερόμενους ως «ανεπαρκώς διαφανής», καθώς και πολύ περιορισμένη από την άποψη της εθνικότητας των υποψηφίων.

Το ελληνικό αποτύπωμα

Για να τεκμηριώσει την αντίληψη ότι η ισορροπία επιρροής στη λήψη αποφάσεων στο ΔΝΤ παραμένει ζυγισμένη υπέρ της Διοίκησης του οργανισμού, το Ανεξάρτητο Γραφείο Αξιολόγησης επικαλείται το ελληνικό πρόγραμμα και τις αποφάσεις του 2010. «Ένας συνδυασμός διαρθρωτικών παραγόντων παρεμποδίζουν την αποτελεσματικότητα του Εκτελεστικού Συμβουλίου και τον έλεγχό του επί της Διοίκησης στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και στις ροές πληροφοριών», σημειώνει η έκθεση και προσθέτει πως «η αποτελεσματικότητα του Εκτελεστικού Συμβουλίου εξακολουθεί να επηρεάζεται από το μεγάλο φόρτο εργασίας και τα προβλήματα ενσωμάτωσης».

Ως παράδειγμα επικράτησης της Διοίκησης έναντι του Εκτελεστικού Συμβουλίου το ΙΕΟ αναφέρει «το πλαίσιο των αποφάσεων που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος που υποστηρίχθηκε από το ΔΝΤ για την Ελλάδα».

Αλλά από την ίδια έκθεση προκύπτει και μια άλλη αλλαγή στην οποία οδήγησαν οι κρίσιμες διαβουλεύσεις εντός του ΔΝΤ για το ελληνικό πρόγραμμα. Όπως σημειώνει το Ανεξάρτητο Γραφείο Αξιολόγησης, «ως αποτέλεσμα των καταγγελιών» που προέκυψαν στο πλαίσιο της έγκρισης του προγράμματος του ΔΝΤ για την Ελλάδα, το Εκτελεστικό Συμβούλιο ενέκρινε την πρόταση τα πρακτικά των ανεπίσημων συνεδριάσεων να διατίθενται και να διατηρούνται επ' αόριστον.

Όπως τονίζεται, αυτή η αλλαγή έχει πρόσφατα ενσωματωθεί στις διαδικασίες εργασίας του Εκτελεστικού Συμβουλίου. Τα σχετικά πρακτικά θα μπορούν να δημοσιοποιούνται μετά από 20 χρόνια, εκτός εάν ταξινομηθούν ως αυστηρώς εμπιστευτικά. Δηλαδή το 2030 το ΔΝΤ θα δημοσιοποιήσει όλα τα σχετικά με το ελληνικό πρόγραμμα πρακτικά – επίσημα και ανεπίσημα – εκτός εάν αυτά χαρακτηριστούν απόρρητα.

Αξίζει να σημειωθεί πως λόγω της ελληνικής κρίσης και της κρίσης στην ευρωζώνη οι ανεπίσημες συναντήσεις του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ (για την αναζήτηση των απόψεων των διευθυντών σε πρώιμο στάδιο) υποδιπλασιάσθηκαν σε σχέση με πριν την κρίση. Την περίοδο 2010-2017 ο χρόνος που αφιερώθηκε σε ανεπίσημες συνεδριάσεις υπερδιπλασιάστηκε και αυξήθηκε στο 35% των συνολικών ωρών λειτουργίας του Εκτελεστικού Συμβουλίου, από 15% πριν.