Γιατί το ΔΝΤ έχει ειδικό ρόλο στα προγράμματα του ESM

Αν και το δεύτερο πρόγραμμα στήριξης του ΔΝΤ για την Ελλάδα εξέπνεε το Μάρτιο του 2016, το αίτημα για ένα τρίτο δάνειο που υπεβλήθη από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ τον Ιούλιο δεν σχετιζόταν με τη χρηματοδότηση του ΔΝΤ αλλά αποκλειστικά με την εξασφάλιση του δανείου των 86 δισ. ευρώ από τον ESM.

Αυτό διότι η συνθήκη για τη θέσπιση του ESM ξεκαθαρίζει με πλήθος αναφορών πως το ΔΝΤ έχει σημαίνοντα ρόλο στα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και ότι μετέχει με διάφορους τρόπους σε αυτά.

Συγκεκριμένα αναφέρει πως ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας συνεργάζεται πολύ στενά με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) για την παροχή στήριξης σταθερότητας. «Θα επιδιώκεται η ενεργή συμμετοχή του ΔΝΤ, τόσο σε τεχνικό όσο και χρηματοοικονομικό επίπεδο. Τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ που ζητούν χρηματοπιστωτική συνδρομή από τον ESM αναμένεται να απευθύνουν, εφόσον είναι δυνατόν, ανάλογο αίτημα και στο ΔΝΤ», τονίζει η συνθήκη.

Σε σχέση με τη συνομολόγηση Μνημονίου – κάτι που ήδη συνέβη με την Ελλάδα- η συνθήκη του ESM αναφέρει για το ΔΝΤ τα εξής: «Το συμβούλιο διοικητών του ESM αναθέτει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεργασία με την ΕΚΤ και, εφόσον είναι εφικτό, από κοινού με το ΔΝΤ να διαπραγματευθεί με το ενδιαφερόμενο μέλος του ESM μνημόνιο κατανόησης όπου θα περιγράφονται αναλυτικά οι όροι που θα συνδέονται με τη διευκόλυνση χρηματοπιστωτικής συνδρομής».

Αλλά και για την παρακολούθηση και αξιολόγηση προγραμμάτων του ESM η συνθήκη προβλέπει την ενεργό παρουσία του Ταμείου. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή – σε συνεργασία με την ΕΚΤ και, εφόσον είναι εφικτό, από κοινού με το ΔΝΤ – επιφορτίζεται με την παρακολούθηση της συμμόρφωσης προς τους όρους που συνοδεύουν τη διευκόλυνση χρηματοπιστωτικής συνδρομής», αναφέρεται χαρακτηριστικά. Σε άλλο σημείο τονίζεται πως ακόμη και η έκθεση βιωσιμότητας του χρέους που πρέπει να συνοδεύει τα προγράμματα του ESM δύναται να καταρτίζεται σε συνεργασία με το ΔΝΤ.

Το άρθρο 38 της συνθήκης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας υπογραμμίζει για τις σχέσεις ESM- ΔΝΤ: «Για την προώθηση των σκοπών του, ο ESM έχει το δικαίωμα να συνεργάζεται, στο πλαίσιο της παρούσας συνθήκης, με το ΔΝΤ, με οποιοδήποτε κράτος το οποίο παρέχει χρηματοπιστωτική συνδρομή σε ένα μέλος του ESM σε ad hoc βάση και με οποιονδήποτε διεθνή οργανισμό ή οντότητα με ειδικές αρμοδιότητες σε συγγενή πεδία».

Σε κάθε περίπτωση εάν μια χώρα έχει λάβει στήριξη από τον ESM το ΔΝΤ έχει με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο ρόλο και λόγο στο πρόγραμμα της. Το ίδιο συμβαίνει και άλλωστε με την Ισπανία και με την Κύπρο, που έχουν λάβει στήριξη από τον ESM.

Για την ιστορία αξίζει να αναφερθεί πως ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ έχει εργαστεί επί μια δεκαετία στο ΔΝΤ, ενώ και ο επικεφαλής του κλιμακίου του ESM στους θεσμούς Νίκολα Τζιαμαριόλι ήταν αναπληρωτής διευθυντής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για περίπου μια τριετία.

Ανάχωμα στην πολιτική διαπραγμάτευση

Σε κάθε περίπτωση η Γερμανία και οι χώρες που ταυτίζονται με τις γερμανικές θέσεις βλέπουν το ΔΝΤ ως παράγοντα που αποτρέπει την «πολιτικοποίηση» του προγράμματος στήριξης και την πολιτική διαπραγμάτευση για τα όσα αυτό προβλέπει. Θεωρούν πως εάν το ΔΝΤ δεν μετείχε στο πρόγραμμα θα γινόντουσαν πολιτικές υποχωρήσεις μέσα από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς που θα είτε θα καθυστερούσαν είτε θα ανέβαλαν τις μεταρρυθμίσεις.

Όπως έχει ήδη γράψει το CNN Greece προ εβδομάδος εφόσον το Ταμείο ικανοποιηθεί από τη λύση που τελικά θα δώσουν οι Ευρωπαίοι στο θέμα της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους και υπό την προϋπόθεση ότι θα προχωρήσει η πρώτη αξιολόγηση θα μετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα στήριξης με ένα ποσό της τάξης των 5,5 δισ. ευρώ περίπου.

Αν και το ανεξόφλητο υπόλοιπο των δανείων που έχει λάβει η Ελλάδα από το ΔΝΤ ανέρχεται σήμερα στα 17,7 δισ. ευρώ το νέο δάνειο του Ταμείου προς τη χώρα μας δεν θα καλύψει το σύνολο αυτού του ποσού, αλλά το ύψος των δανείων που θα πρέπει να αποπληρώσει η χώρα μας προς τον οργανισμό μεταξύ Ιανουαρίου 2016 και Σεπτεμβρίου 2018, δηλαδή όταν θα εκπνεύσει και το τρίτο πρόγραμμα στήριξης.

Πάντως, ακόμη και στην περίπτωση που το ΔΝΤ αποφασίσει να μην συνδράμει χρηματοδοτικά την Ελλάδα – κάτι που θα έστελνε αρνητικό μήνυμα στις αγορές- η παρουσία του στο πρόγραμμα του ESM θα είναι διαρκής και εμφανής.