Tο σχέδιο του Eurogroup για την εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους

Παρά τις σημαντικές αυτές παραμέτρους, υπάρχουν αμφιβολίες για το πώς οι αγορές θα υποδεχθούν τις αποφάσεις του Eurogroup στις 21 Ιουνίου. Αυτό διότι η ευρωζώνη θα δώσει «ορατότητα» μόνον για το μεσοπρόθεσμο διάστημα και δεν αναμένεται να αποσαφηνίσει τα μακροπρόθεσμα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους, όπως άλλωστε δεν το έκανε το 2016 και το 2017. Στη βάση αυτή διαφαίνεται πως ο λεγόμενος «γαλλικός μηχανισμός» που έχει μακροπρόθεσμη στόχευση και συνδέει την απομείωση του ελληνικού χρέους με τους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας είναι πλέον «εφεδρεία» και όχι ένα από τα βασικά μέτρα που θα ανακοινωθούν την προσεχή Πέμπτη.

Αν και πηγές της ευρωζώνης επιμένουν πως οι αποφάσεις που θα ληφθούν στο Eurogroup θα οδηγούν τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδος χαμηλότερα του 15% του ΑΕΠ έως το 2040 και χαμηλότερα του 20% του ΑΕΠ έως το 2060, διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, αυτό μέλλει να καταδειχθεί στην πράξη. Ειδικά από τη στιγμή που η ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους που θα εξετάσουν οι υπουργοί της ζώνης του ευρώ θα είναι μόνον αυτή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ESM και όχι του ΔΝΤ.

Το Ταμείο, το οποίο υιοθετεί απαισιόδοξες παραδοχές για τις μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές προοπτικές της Ελλάδος, ήδη από το 2016 ζητά να υπάρξει «σαφήνεια» για το σύνολο των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, ώστε να μπορέσει να τα εντάξει στην ανάλυση του. Αυτή η σαφήνεια όμως φαίνεται πως περιορίζεται στα έτη έως το 2030 -2035 και μετά η εικόνα για το Ταμείο «θολώνει», καθώς οι Ευρωπαίοι παρέχουν μόνον υποσχέσεις για νέες παρεμβάσεις – εφόσον χρειαστεί- και όχι απτά μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους. Αυτή η εξέλιξη κάνει πολλούς να θεωρούν ότι το ΔΝΤ δεν θα «σφραγίσει» τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.

Από την πλευρά τους οι επενδυτές θέλουν οι αποπληρωμές των δανείων του επισήμου τομέα να «απλωθούν» σε μεγάλο χρονικό ορίζοντα, ώστε η Ελλάδα να μπορεί να αποπληρώνει εύκολα αυτά τα δάνεια, αλλά και τα νέα δάνεια που θα αντλεί από τις αγορές. Εάν υπάρξουν αυτές οι επιμηκύνσεις οι επενδυτές θα θεωρήσουν πως τα δικά τους δάνεια (του ιδιωτικού τομέα) αποκτούν «προτεραιότητα» εξόφλησης έναντι των αναδιαρθρωμένων δανείων του EFSF. Εάν αυτό δεν γίνει ή γίνει μερικώς, τότε η αντίληψη των αγορών δύσκολα θα αλλάξει. Ρόλο βεβαίως σε αυτό θα έχουν οι οίκοι αξιολόγησης, οι οποίοι στο επόμενο 20ημερο θα γνωμοδοτήσουν επί των αποφάσεων του Eurogroup.

Οι παρεμβάσεις για το χρέος

Στη συνεδρίαση του Eurogroup της επόμενης Πέμπτης -που πολλοί προεξοφλούν πως θα ολοκληρωθεί το πρωί της Παρασκευής- θα πέσουν στο τραπέζι μέτρα ελάφρυνσης που είχαν προσδιοριστεί ήδη από το Μάιο του 2016.

Αυτό που πλέον σχηματίζεται ως το βασικό σενάριο είναι ένα «εμπροστοβαρές» πακέτο που προβλέπει την επέκταση της πληρωμής των δανείων του EFSF κατά πέντε με εννέα έτη, δηλαδή την εξόφληση τους είτε από το 2029, είτε από το 2033, την επιστροφή των κερδών ύψους 4 δισ. ευρώ από τα ελληνικά ομόλογα (ANFAs & SMPs) σε τέσσερεις ετήσιες δόσεις μέσα στο διάστημα 2019-2022, την μετάθεση της πληρωμής των τόκων του δανείου του 2012 από τον EFSF που θα έπρεπε να πληρωθούν το 2022, την πρόωρη αποπληρωμή μέρους των δανείων του ΔΝΤ τα οποία ανέρχονται σήμερα σε 10,84 δισ. ευρώ και ωριμάζουν έως το 2023, αλλά και μέρους των δανείων ANFAs & SMPs ύψους 13 δισ. ευρώ που κατέχει η ΕΚΤ και το ευρωσύστημα.

Για να προχωρήσουν αυτές οι κινήσεις, βούληση της ευρωζώνης είναι να δώσει πρόσβαση στην Ελλάδα σε ένα μεγάλο μέρος από τα αδιάθετα χρήματα του προγράμματος του ESM, ύψους 25 δισ. ευρώ περίπου, ώστε να κάνει το λεγόμενο «liability management», δηλαδή την αποπληρωμή των ακριβών δανείων του ΔΝΤ και της EKT. Αυτό το ποσό, πιθανότατα, θα αγγίζει ακόμη και τα 10 δισ. ευρώ και θα χρησιμοποιηθεί ώστε να αποπληρωθούν τα δάνεια του επισήμου τομέα που ωριμάζουν έως το 2023.

Τα χρήματα από τα αδιάθετα του προγράμματος του ESM δεν πρέπει να συγχέονται με το ταμειακό «μαξιλάρι» ασφαλείας ύψους 18 δισ. ευρώ που θα σχηματίσει η κυβέρνηση για τη μετά το Μνημόνιο εποχή. Τα χρήματα του «μαξιλαριού» θα βρίσκονται σε ειδικό λογαριασμό στην Τράπεζα της Ελλάδος και θα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση του χρέους και για κανέναν απολύτως άλλο λόγο. Μάλιστα, στόχος των δανειστών είναι η χρήση του μαξιλαριού να γίνει το αργότερο δυνατόν, ώστε οι αγορές να ξέρουν ότι η Ελλάδα είναι αυτάρκης και δεν έχει ανάγκη δανεισμού για μεγάλο χρονικό διάστημα.