Αναζωπυρώνουν το σενάριο της προληπτικής γραμμής οι εξελίξεις στην Ιταλία

Το Ευρωσύστημα κατέχει 358 δισ. ευρώ ιταλικού χρέους, ομολόγα που απέκτησε κυρίως μέσα από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, ενώ οι συστημικές τράπεζες της Ευρώπης έχουν συνολική έκθεση 137 δισ. ευρώ στο ιταλικό χρέος.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) οι γαλλικές τράπεζες διαθέτουν ιταλικά κρατικά ομολόγα συνολικής αξίας 54 δισ. ευρώ, οι ισπανικές τράπεζες ομόλογα αξίας 38,9 δισ. ευρώ και οι γερμανικές τράπεζες ομόλογα συνολικής αξίας 33,6 δισ. ευρώ.

Οι έξι μεγαλύτερες ιταλικές τράπεζες διαθέτουν συνολικά 143 δισ. ευρώ ιταλικού χρέους στους ισολογισμούς τους, ενώ βάσει των στοιχείων της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών η έκθεση των ελληνικών συστημικών τραπεζών στο κρατικό χρέος της Ιταλίας ανέρχεται στα 663 εκατ. ευρώ.

Αν υποθέσουμε πως η εξέλιξη της ιταλικής κρίσης οδηγήσει στην ανάγκη κουρέματος του ιταλικού χρέους οι απώλειες για τις τράπεζες, ιταλικές και μη θα είναι τεράστιες. Με μια ήπια διαγραφή χρέους 20% οι ιταλικές τράπεζες θα χάσουν κεφάλαια ύψους 29 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 29% των συνολικών βασικών τους κεφαλαίων. Η ίδια διαγραφή χρέους θα οδηγούσε σε απώλεια από 3% έως 5% των ιδίων κεφαλαίων των γαλλικών, ισπανικών και γερμανικών τραπεζών.

Για τις ελληνικές τράπεζες μια όξυνση της ελληνικής κρίσης θα ήταν επιζήμια ανεξαρτήτως του εάν θα αναδιαρθρωνόταν ή όχι το ιταλικό δημόσιο χρέος. Χθες η απόδοση του ιταλικού δεκαετούς ομολόγου ανήλθε έως το 3,38% με τη διαφορά απόδοσης (spread) έναντι του γερμανικού δεκαετούς χρεογράφου να διαμορφώνεται στις 311 μονάδες βάσης. Η εκτίναξη των αποδόσεων των ιταλικών ομολόγων οδήγησε την απόδοση του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου έως το 4,96% με το spread να διαμορφώνεται στις 467 μονάδες βάσης στα υψηλότερα επίπεδα από τον προηγούμενο Δεκέμβριο.

Μέσα σε αυτό το κλίμα η διατραπεζική αγορά κλείνει ξανά για τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα, τα οποία δεν μπορούν να αντλούν ρευστότητα με λογικό κόστος. Δεδομένου δε πως το risk premium αυξάνεται και τα κόστη για τις τράπεζες αυξάνονται.

Οι εξελίξεις στην Ιταλία φέρνουν πιο κοντά το σενάριο της προληπτικής γραμμής στήριξης, η οποία θα λειτουργήσει ως «ασπίδα προστασίας» σε δύσκολους καιρούς, διασφαλίζοντας την «παρέκκλιση» (waiver) που επιτρέπει στην ΕΚΤ να αποδέχεται τα ελληνικά ομολόγα ως επιλέξιμα για τις πράξεις νομισματικής πολιτικής της.

Εντός της κυβέρνησης γίνεται ήδη αντιληπτό πως η ολοκλήρωση του προγράμματος χωρίς πιστωτική γραμμή θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέο «σκληρό» Μνημόνιο και προς την κατεύθυνση αυτή ήδη διατυπώνονται εισηγήσεις για αναθεώρηση στρατηγικής.

Πολλοί βλέπουν ως μια εναλλακτική ακόμη και την τεχνική παράταση του υφιστάμενου προγράμματος, έως να καταλαγιάσουν τα πράγματα!

Άλλωστε η γερμανική στάση έναντι του ζητήματος της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους δεν αφήνει πολλά περιθώρια ελιγμών, καθώς η άρνηση του Βερολίνου στη χορήγηση μιας σημαντικής απομείωσης, σημαίνει για τις αγορές πως το χρέος παραμένει μη βιώσιμο!

Στη βάση αυτή ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας μιλώντας χθες στο ΣΕΒ υποστήριξε πως οι αποφάσεις που θα ληφθούν για το ελληνικό χρέος «πρέπει να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις και τις ανάγκες της περιόδου και να θωρακίζουν την ελληνική οικονομία από αναταράξεις που δεν οφείλονται σε μας αλλά σε εξωγενείς παράγοντες».