Γιατί η συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα είναι καθοριστική για την Ελλάδα

Η πρώτη αρνητική επίπτωση σχετίζεται με το πώς θα αντιδράσουν οι αγορές. Ήδη στο άκουσμα των προειδοποιήσεων του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τομέα του ΔΝΤ Πόουλ Τόμσεν πως στο Eurogroup της 24^ης Μαΐου θα πρέπει να δρομολογηθούν οι αποφάσεις για το ελληνικό χρέος διαφορετικά δεν θα υπάρχει χρόνος για την ενεργοποίηση του προγράμματος του Ταμείου για την Ελλάδα, οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων αυξήθηκαν. Αυτό έγινε διότι οι αγορές αναμένουν τη σφραγίδα βιωσιμότητας του χρέους του ΔΝΤ για να θεωρήσουν τα ελληνικά ομολόγα ως ασφαλή επένδυση και πολλοί επενδυτές έχουν ήδη τοποθετηθεί σε αυτά έχοντας αυτήν την προσδοκία.

Αλλά οι επενδυτές δεν τοποθετήθηκαν στα ελληνικά ομόλογα μόνον προσδοκώντας πως το ελληνικό χρέος θα χαρακτηριστεί βιώσιμο από το ΔΝΤ. Τα απέκτησαν και έχοντας εκτιμήσει πως ο χαρακτηρισμός του ελληνικού χρέους ως βιώσιμο από το Ταμείο θα ανοίξει στην Ελλάδα την πόρτα της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Εάν το Ταμείο συνέτασσε μια θετική έκθεση βιωσιμότητας, οι οίκοι αξιολόγησης θα αναβάθμιζαν το ελληνικό αξιόχρεο σε επενδυτική βαθμίδα και εν συνεχεία η ΕΚΤ θα μπορούσε να αγοράσει μέσω του QE από τους επενδυτές περίπου 4-6 δισ. ευρώ ελληνικού χρέους. Αυτό διότι και τα ομολόγα μας θα ήταν επιλέξιμα από την ΕΚΤ και το χρέος μας θα αξιολογούταν ως βιώσιμο από την ίδια την Κεντρική Τράπεζα.

Η πλειονότητα των επενδυτών και αναλυτών εκτιμούν πως εάν η Γερμανία δεν παράσχει στο ΔΝΤ τις εγγυήσεις που θέλει για τον αυτοματισμό στη απομείωση του χρέους, τότε το Ταμείο δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να χαρακτηρίσει το ελληνικό χρέος ως μη βιώσιμο. Σε μια τέτοια περίπτωση η Ελλάδα δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να στραφεί στην προληπτική πιστωτική γραμμή, καθώς οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων θα κινηθούν σε υψηλά επίπεδα. Στο σενάριο αυτό η χώρα μας δεν θα είναι διασφαλισμένη ακόμη και εάν το ταμειακό απόθεμα ασφαλείας για την μετά το Μνημόνιο εποχή ανέλθει στα 30 δισ. ευρώ!

Κάποιοι που επιρρίπτουν σκοπιμότητα στη Γερμανία, υποστηρίζουν πως το Βερολίνο μη συμφωνώντας στις προϋποθέσεις που θέτει το ΔΝΤ για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους ουσιαστικά σπρώχνει την Ελλάδα στο να ζητήσει μια προληπτική πιστωτική γραμμή με ενισχυμένους όρους (Enhanced Conditions Credit Line -ECCL) από την ευρωζώνη. Αυτό θα σήμαινε νέο Μνημόνιο για ακόμη δώδεκα μήνες και συνέχιση της επιτροπείας.

Πρέπει να σημειωθεί στο σημείο αυτό πως ο σχηματισμός του αποθεματικού ασφαλείας εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης δεν σημαίνει πως η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να λάβει πιστωτική γραμμή με ενισχυμένους όρους από τον ESM, καθώς οι γνωρίζοντες το νομικό πλαίσιο διαβεβαιώνουν πως πιστωτική γραμμή ECCL και cash buffer δεν είναι «αντικρουόμενα» εργαλεία. Ωστόσο, οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως εάν η Ελλάδα λάμβανε 10 δισ. ευρώ από τον ESM για το ταμειακό μαξιλάρι της, η πολιτική προθυμία εντός της ευρωζώνης για τη χορήγηση επιπροσθέτως μια γραμμής ECCL θα ήταν πολύ περιορισμένη.

Τα τελευταία 24ωρα η κλιμάκωση της ανησυχίας για τις εξελίξεις στην Ιταλία και κυρίως ο φόβος για διάρρηξη των σχέσεων της χώρας με την Ευρώπη -όπως συνέβη με την Ελλάδα το 2015-, δημιουργούν νέα δεδομένα καθώς η μεταβλητότητα που δημιουργείται θα μπορούσε από μόνη της να εκτοξεύσει το κόστος δανεισμού για τη χώρα μας και να μας οδηγήσει στο να ζητήσουμε μια πιστοληπτική γραμμή ECCL. Το ιταλικό δεκαετές ομόλογο άνοιξε χθες με απόδοση 1,983% και έκλεισε με απόδοση 2,127%, συμπαρασύροντας το ελληνικό δεκαετές που άνοιξε χθες με απόδοση 4,112% και έκλεισε με απόδοση 4,382%.

Στη βάση αυτή είναι εμφανές πως το καλύτερο σενάριο για την Ελλάδα θα ήταν να υπάρξει μια πολιτική απόφαση από το Βερολίνο για το ελληνικό χρέος που θα επιτρέψει στο ΔΝΤ να ενεργοποιήσει το πρόγραμμα του και να χαρακτηρίσει βιώσιμο το ελληνικό χρέος. Αυτό θα καθησύχαζε τους επενδυτές, θα οδηγούσε την αξιολόγηση των ελληνικών ομολόγων εκτός της κατηγορίας «σκουπίδια» (junk) και θα έβαζε την Ελλάδα στο QE, επιτρέποντας στην ΕΚΤ να αγοράσει ελληνικό χρέος τόσο εντός του 2018 όσο και τα επόμενα έτη, μέσα από το πρόγραμμα επανεπένδυσης που έχει ήδη θεσπίσει.