Στα δύο το Eurogroup για χρέος και μεταμνημονιακή επιτροπεία

Δύο είναι τα ζητήματα αγκάθια στην παρούσα φάση. Το πώς θα ενεργοποιείται ο μηχανισμός ελάφρυνσης του χρέους και πoιο θα είναι το μεταμνημονιακό πλαίσιο εποπτείας.

Η Γερμανία για άλλη μια φορά θέτει αυστηρούς όρους και για τα δύο αυτά θέματα. Αφενός απορρίπτει την όποια συζήτηση για αυτόματη μείωση του χρέους στις περιπτώσεις που η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας υστερεί των στόχων (σ.σ. το σχήμα του λεγόμενου γαλλικού μηχανισμού) αφετέρου ζητεί να διενεργούνται αξιολογήσεις, όπως αυτές που διεξάγονται σήμερα κάθε φορά που η Ελλάδα πρέπει να λάβει δόση στο πλαίσιο του προγράμματος.

Οι χώρες του Νότου απορρίπτουν τις γερμανικές θέσεις, αλλά χώρες όπως η Αυστρία, η Ολλανδία, η Σλοβενία και η Σλοβακία συσπειρώνονται γύρω από αυτή.

Η Κομισιόν προσπαθεί να συγκεράσει τις απόψεις και προτείνει ένα ημι-αυτόματο μηχανισμό ελάφρυνσης του χρέους που αφενός θα επιτρέπει την ενεργοποίηση του «γαλλικού μηχανισμού» με ελάχιστες διατυπώσεις όταν η Ελλάδα χάνει τους στόχους για την ανάπτυξη, από την άλλη θα συναρτά τη σταδιακή επιστροφή των κερδών από τα ομόλογα SMPs και ANFAs από την μεταρρυθμιστική προσήλωση της Ελλάδος και την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.

Είναι χαρακτηριστικό πως σε έγγραφο που κατήρτισε η Κομισιόν και παρουσιάσθηκε στο EuroWorking Group στις 12 Απριλίου σημειώνεται πως πρωταρχικός στόχος θα πρέπει να είναι η επίτευξη βιώσιμης οικονομικής ανάκαμψης της Ελλάδος μακροπρόθεσμα και πως για το σκοπό αυτό, «οι ευρωπαίοι εταίροι πρέπει να εφαρμόσουν μέτρα εφαρμογής που είναι απαραίτητα για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους υπό συνετές υποθέσεις και η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει μακροπρόθεσμα υγιείς οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές. Και οι δύο αυτές προϋποθέσεις είναι απαραίτητες».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει στο έγγραφο αυτό πως οι συνθήκες πρόσβασης της Ελλάδος στις αγορές θα εξαρτηθούν αρχικά από το μέγεθος του ταμειακού αποθέματος που θα έχει σχηματίσει στο τέλος του προγράμματος η Ελλάδα. Με τα σημερινά δεδομένα και με την υπόθεση πως θα εκταμιευτεί η τελική δόση ύψους 11,7 δισ. ευρώ από τον ESM, θα προέκυπτε προσωρινό αποθεματικό ύψους περίπου 16,4 δισ. ευρώ στο τέλος του προγράμματος που θα κάλυπτε πλήρως τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας για περίπου δώδεκα μήνες μετά τη λήξη του προγράμματος του ESM, δηλαδή έως το τέλος Αυγούστου 2019.

Αν σε αυτό το ταμειακό μαξιλάρι η Ελλάδα προσθέσει χρήματα από πιθανές εκδόσεις ομολόγων, πόρους από τη μεταρρύθμιση της διαχείρισης των ταμειακών διαθεσίμων του Δημοσίου και εισπράξεις από ιδιωτικοποιήσεις τότε το ποσό θα μπορούσε να αυξηθεί. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά πως ένα αποθεματικό ύψους 20,3 δισ. ευρώ θα κάλυπτε τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας έως το τέλος του 2019 και ένα αποθεματικό ύψους 30 δισ. ευρώ θα κάλυπτε τις ανάγκες έως το τέλος του 2020.

Η ρήτρα«μη αντιστροφής»

Ωστόσο, η Κομισιόν αναφέρει στο έγγραφο της πως οι όροι πρόσβασης στις αγορές θα εξαρτηθούν κυρίως από την κλίμακα και τη σύνθεση της δυνητικής δέσμης μέτρων για το χρέος που θα συμφωνηθούν μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος του ESM.

Η Επιτροπή ξεκαθαρίζει πως θα πρέπει να δοθεί μεγάλη προσοχή στις ειδικές συνθήκες που θα μπορούσαν να συνδεθούν με την εφαρμογή των μέτρων για το χρέος. Συγκεκριμένα, αναφέρει πως θα ήταν λογικό να θεσπιστεί μια ρήτρα«μη αντιστροφής» βασικών μεταρρυθμίσεων που έχουν εγκριθεί στο πλαίσιο του προγράμματος και πως το σκοπό αυτό θα ήταν χρήσιμο να καταρτιστεί ένας σύντομος κατάλογος βασικών μεταρρυθμίσεων για τις οποίες οι ελληνικές αρχές θα δεσμευθούν πως θα διαβουλεύονται με τους θεσμούς πριν κάνουν παρεμβάσεις. Κατά την Επιτροπή θα ήταν επίσης χρήσιμο να προσδιοριστούν ορισμένες δεσμεύσεις για την ολοκλήρωση συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων που θα είναι αυστηρά περιορισμένες σε αριθμό.

Σαφείς είναι οι θέσεις της ΕΕ και για τον ημι- αυτόματο μηχανισμό ελάφρυνσης του χρέους που ναι μεν θα οδηγεί με σύντομες αποφάσεις για μείωση των χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδος όταν η χώρα δεν αναπτύσσεται βάσει προγράμματος, αλλά θα συνδέει την επιστροφή των κερδών από τα ομόλογα SMPs και ANFAs με προϋποθέσεις.

«Θα μπορούσε να προβλεφθεί η δημιουργία ειδικού μηχανισμού που θα διασφαλίζει ότι οι πόροι προορίζονται για μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη και οι οποίες συμβάλλουν στη διασφάλιση της πλήρους εφαρμογής των βαθιών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που έχουν θεσπιστεί στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM», σημειώνει το έγγραφο της ΕΕ και φέρνει ως παραδείγματα την επένδυση των χρημάτων αυτών για τη διασύνδεση των νησιών με ηλεκτρική ενέργεια, την διευκόλυνση της ολοκλήρωσης του κτηματολογίου, τη μόχλευση πόρων με τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, κ.α..

Η πρόταση της Επιτροπής προβλέπει πως 4 δισ. ευρώ από τα SMPs και ANFAs θα μπορούσαν να δοθούν στην Ελλάδα σταδιακά από το 2019 έως το 2022, ήτοι 950 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση υπό την προϋπόθεση της τήρησης των συμπεφωνημένων.

Η εξαγορά ANFA και SMPs

Στο έγγραφο της Κομισιόν τονίζεται πως θα μπορούσε επίσης να εξεταστεί η χρησιμοποίηση των εναπομεινάντων μη χρησιμοποιηθέντων πόρων του προγράμματος του ESM για την εξαγορά των ομολόγων ANFA και SMPs.

«Αυτό θα ήταν λογικό από τη σκοπιά της ανάλυσης βιωσιμότητας του χρέους δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτών των δανείων ωριμάζουν μέσα σε λίγα χρόνια μετά το πρόγραμμα και, ως εκ τούτου, θα μειώσει σημαντικά την ανάγκη χρηματοδότησης της χώρας από τις αγορές κατά τα πρώτα έτη», σημειώνει χαρακτηριστικά και προσθέτει πως μια τέτοια εξέλιξη θα επέτρεπε να επιστραφούν στην Ελλάδα δεδουλευμένα κέρδη εκτιμώμενου ύψους 3 δισ. ευρώ. Πάντως, η δυνατότητα αυτή θα απαιτούσε απόφαση και του Διοικητικού Συμβούλιου της ΕΚΤ.

Θα πρέπει να τονιστεί πως επί των προτάσεων της ΕΕ δεν έχει υπάρξει σύγκληση στην ευρωζώνη και πως οι σχετικές συζητήσεις θα απαιτήσουν ακόμη πολύ χρόνο. Αυτό άλλωστε αναμένεται να καταδειχθεί και από τις δηλώσεις που θα κάνουν σήμερα στο άτυπο Eurogroup στη Σόφια και οι υπουργοί Οικονομικών της ζώνης του ευρώ.