Πώς τα κόκκινα δάνεια θα μετατραπούν σε κεφάλαιο και οι τράπεζες σε επιχειρηματίες

Οι επικείμενες παρεμβάσεις σε νομοθετικό και δικαστικό επίπεδο για την διαχείριση του ιδιωτικού χρέους φέρνουν νέα εργαλεία, τα οποία θα «κλειδώσουν» στην διαπραγμάτευση του οικονομικού επιτελείου με την κουάντρικα των δανειστών.

Ο διευθύνων σύμβουλος του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας κ. Άρης Ξενόφος στο 26ο συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου έδωσε μα πρόγευση, προτείνοντας για μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις να επιτραπεί η ανταλλαγή δανείων με μετοχικό κεφάλαιο (https://www.cnn.gr/money/story/11905/papaspyroy-h-meiosi-ton-kokkinon-daneion-na-ginei-ethnikos-stoxos.)

Τι είναι οι συμφωνίες ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο (debt/equity swaps)

Το debt/equity swap εφαρμόζεται σε αναδιαρθρώσεις εταιριών, όπου μέρος του χρέους μετατρέπεται σε μετοχικό κεφάλαιο και η τράπεζα καθίσταται μέτοχος της επιχείρησης, ώστε το υπόλοιπο του χρέους να μπορεί να εξυπηρετηθεί από τις προβλεπόμενες ταμειακές ροές. Με αυτό τον τρόπο, η τράπεζα γίνεται βασικός μέτοχος, εκτός και αν ο ιδιοκτήτης μιας επιχείρησης αποφασίσει να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη, ενισχύοντάς την με κεφάλαια, οπότε θα διατηρήσει τον έλεγχο.

Τραπεζικές πηγές σημείωναν στο CNN Greece πως αυτή η λύση ουσιαστικά απαλλάσσει μια εταιρεία από μεγάλο μέρος των δανειακών οφειλών της, καθώς κατά τη μετατροπή του χρέους σε μετοχές, το δάνειο τυπικά διαγράφεται. Όμως, την μετοχική ευθύνη για την εταιρεία την έχει πια το πιστωτικό ίδρυμα.

Τα πιστωτικά ιδρύματα δεν επιθυμούν να γίνουν... επιχειρηματίες, το αντίθετο. Γι’ αυτό και επιθυμούν την είσοδο private equity funds του εξωτερικού στις διαδικασίες αναδιάρθρωσης επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως μεγέθους.

Οι δυσκολίες

Σύμφωνα με κύκλους του ΤΧΣ και της Τράπεζας της Ελλάδος η λύση αυτή είναι ενδεδειγμένη για υπό εξυγίανση μικρομεσαίες και λιγότερο για μεγάλες επιχειρήσεις. Όπως εξηγούσαν σχετικά, οι μεγαλύτερες και πολύ μεγάλες εταιρείες έχουν δάνεια σε περισσότερες από μία τράπεζες, οπότε οι διαδικασίες είναι πιο χρονοβόρες για να επέλθει συνεννόηση των ενδιαφερόμενων και εμπλεκόμενων μερών και εντέλει συμφωνία. Επιπλέον, τα κεφάλαια που χρειάζονται είναι περισσότερα, όπως και τα δάνεια μεγάλα, οπότε τα εγχειρήματα είναι πιο επίπονα.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα, εξωστρεφούς ελληνικής επιχείρησης, διεθνώς ανταγωνιστικής, που αναπτύχθηκε ταχέως εξαγοράζοντας εταιρείες με κεφάλαια από δανεισμό στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 2000. Η κρίση μετά την Lehmann Brothers δεν της επέτρεψε να καρπωθεί τις υπεραξίες από τις εξαγορές, αλλά και να εξορθολογήσει τον νέο τεράστιο όμιλο, με θυγατρικές στις πέντε ηπείρους... Έτσι ξεκίνησε μια μεγάλη πορεία διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές της, εγχώριους και διεθνείς, ώστε να απαλλαγεί από τα δάνεια.

Η πρώτη αναδιάρθρωση των χρεών, έπειτα από διετή διαπραγμάτευση, δεν είχε ουσιαστικό αποτέλεσμα, καθώς ο ιδρυτής και βασικός μέτοχος δεν ήθελε να χάσει τον έλεγχο της εταιρείας, ούτε όμως επένδυσε νέα κεφάλαια. Το αποτέλεσμα ήταν μία μετοχοποίηση των χρεών (debt-to-equity swap) υπέρ των τραπεζών που κάλυψε λιγότερο από το 1/3 των εκκρεμών δανείων. Όμως δεν ήταν αρκετή για να επαναφέρει την εταιρεία σε χρηματοοικονομικά βιώσιμη πορεία. Το 2012 τα χρέη είχαν ανέλθει ξανά στα προ αναδιάρθρωσης επίπεδα.

Η έλευση ισχυρού ξένου στρατηγικού επενδυτή, με εξειδίκευση στην αναδιάρθρωση δανείων, οδήγησε σε νέες διαπραγματεύσεις της εταιρείας με τους πιστωτές. Ο ιδρυτής της δέχτηκε προκειμένου να πετύχει η εξυγίανση να απολέσει τα μετοχικά του δικαιώματα. Οι διαπραγματεύσεις ήταν και πάλι μακροχρόνιες και επίπονες, αλλά η συμφωνία τελικά ολοκληρώθηκε το 2014 με τον στρατηγικό μέτοχο να αποκτά τον απόλυτο έλεγχο της επιχείρησης, η οποία βρέθηκε ξανά με θετική καθαρή θέση, χρέη μειωμένα σχεδόν κατά τα 2/3 και με ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης αυτών συρρικνωμένο πλέον του 80%.