«Συμμαχία» κυβέρνησης-τραπεζών κατά της προληπτικής πιστωτικής γραμμής

Το ίδιο στέλεχος παρέπεμψε στη χθεσινή τοποθέτηση του προέδρου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) Νίκου Καραμούζη ο οποίος χαρακτήρισε ως «ηττοπαθή» τη στάση όσων υποστηρίζουν την προληπτική πιστωτική γραμμή στήριξης, αιχμή που απευθύνεται στον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος είναι ο βασικός εκφραστής της θέσης αυτής. Ο κ. Καραμούζης σε αρθρογραφία του στην «Καθημερινή» υποστήριξε μεταξύ άλλων τα εξής: «Η κεντρική συζήτηση ότι ίσως χρειαζόμαστε ξανά ένα εξωτερικό μηχανισμό για να διασφαλίσουμε την οικονομική και δημοσιονομική σταθερότητα, την ορθολογική και οικονομική συμπεριφορά και την αναπτυξιακή προοπτική ίσως είναι μια ηττοπαθής στάση. Μπορεί δε να εκληφθεί από τις αγορές ως μήνυμα παραδοχής ανικανότητας και αδυναμίας να διαχειριστούμε υπεύθυνα και με σύνεση μόνοι μας ως χώρα τα του οίκου μας».

Η ελληνική λύση

Οι δηλώσεις του κ. Καραμούζη, που πιθανότατα απηχούν όλους τους τραπεζίτες, δεν ήλθαν σε μια τυχαία στιγμή, καθώς συμπίπτουν με την κατάρτιση μιας εξαιρετικά δημιουργικής λύσης που επεξεργάζεται ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Δημοσιονομικής Πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών και η οποία ξεπερνά τις επιπτώσεις από τον αποκλεισμό των ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ.

Σύμφωνα με το σχέδιο αυτό, που αποκάλυψε προ ημερών το CNN Greece, οι τράπεζες θα «προικοδοτηθούν» με καταθέσεις του Δημοσίου σε τέτοιο βαθμό που θα καλυφθεί η ανάγκη τους για ρευστότητα και έτσι δεν θα έχουν κανένα λόγο να προσφύγουν στην ΕΚΤ, τουλάχιστον έως ότου αναβαθμιστεί η πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδος στα εποπτικά επίπεδα που θέτει η Κεντρική Τράπεζα.

Το Δημόσιο θα αντλήσει από τις αγορές έως 9 δισ. ευρώ το επόμενο εξάμηνο προκειμένου να κτίσει το μαξιλάρι ασφαλείας για τη μετά το Μνημόνιο εποχή. Σε αυτά τα χρήματα θα προστεθούν ακόμη 9 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ESM) προκειμένου το συνολικό απόθεμα ασφαλείας να αγγίξει τα 18 δισ. ευρώ και να καλύπτει πλήρως τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδος έως τα τέλη του 2020. Η λύση που επεξεργάζεται ο ΟΔΔΗΧ προβλέπει πως τα 9 δισ. ευρώ που θα αντλήσει το Δημόσιο από τις αγορές, αντί να κατατεθούν στο σύνολο τους στον ειδικό λογαριασμό που έχει ανοιχτεί στην Τράπεζα της Ελλάδος -και στον οποίο ήδη βρίσκονται 1,4 δισ. ευρώ για το «μαξιλάρι ασφαλείας»- θα κατατεθούν στις εμπορικές τράπεζες.

Με αυτή τη κίνηση θα καλυφθούν σε μεγάλο βαθμό οι ανάγκες ρευστότητας των τραπεζών και θα «απεξαρτηθούν» από την πρόσβαση στις πράξεις νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος, καθώς θα μειωθεί αισθητά το έλλειμμα ρευστότητας τους, δηλαδή η διαφορά μεταξύ των δανείων που έχουν χορηγήσει και των καταθέσεων τους.

Διαμάχη για το κόστος

Είναι χαρακτηριστικό πως ακόμη και οι θιασώτες της προληπτικής πιστωτικής γραμμής αναγνωρίζουν την αποτελεσματικότητα της κίνησης αυτής και πως θα στηρίξει σημαντικά τις τράπεζες.

Μεταφέροντας 10 δισ. ευρώ καταθέσεων στις τράπεζες το Δημόσιο θα καλύψει ένα μεγάλο μέρος του κενού ρευστότητας των τραπεζών, θα στείλει το μήνυμα πως τα τραπεζικά ιδρύματα είναι ασφαλή και πως δεν τίθεται οποιοδήποτε ζήτημα «κουρέματος» καταθέσεων ή άλλων κινδύνων στο μέλλον, θα τροφοδοτήσει την ικανότητα των τραπεζών να χορηγούν δάνεια, θα επιταχύνει την πλήρη άρση των capital controls και θα διασφαλίσει και ένα αξιοσέβαστο έσοδο από τόκους που θα εισπράττει το Δημόσιο ετησίως για τις καταθέσεις του στις εμπορικές τράπεζες.

Δεδομένου ότι η λύση του ΟΔΔΗΧ βγάζει κερδισμένους και το Δημόσιο και τις τράπεζες οι υπασπιστές της πιστοληπτικής γραμμής στήριξης μεταθέτουν την κριτική τους στο κόστος του «μαξιλαριού ασφαλείας».

Πράγματι, εάν προσεγγίσει κανείς αμιγώς χρηματοοικονομικά το θέμα της προληπτικής γραμμής θα διαπιστώσει πως υπερέχει αισθητά έναντι του ταμειακούς αποθέματος (cash buffer). Το «μαξιλάρι ασφαλείας» των 18 δισ. ευρώ περίπου θα σχηματιστεί με χρήματα που θα αντλήσει η Ελλάδα από τις αγορές και τον ESM μέσα στους επόμενους έξι μήνες και τα οποία θα χρησιμοποιηθούν εάν χρειαστεί μέσα στους επόμενους 24 μήνες. Αλλά για τα χρήματα του cash buffer η Ελλάδα θα πληρώνει τόκους από την πρώτη ημέρα, με το συνολικό κόστος σε ετήσια βάση να είναι 750 εκατ. ευρώ, όταν με την προληπτική γραμμή δεν θα υπήρχε κανένα κόστος ή το κόστος θα ήταν 1% επί του κεφαλαίου ετησίως εάν ποτέ χρησιμοποιούταν.

«Κάθε δανεισμός έχει κόστος. Μικρό το κακό συγκριτικά με το να υποστούμε άλλο ένα Μνημόνιο», σχολίασε για το ζήτημα αυτό στο CNN Greece ανώτατο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, δείχνοντας πως η κυβέρνηση έχει υπολογίσει αναλυτικά τις διαθέσιμες επιλογές, τις επιπτώσεις και τις ωφέλειες.