Προειδοποιήσεις από την Ιταλία για τις ελληνικές τράπεζες

Ο Μινέννα απευθυνόμενος στην ΕΚΤ, αλλά επικαλούμενος τις ελληνικές τράπεζες προσπάθησε να αποδημήσει τη νέα «νόρμα» της ΕΚΤ για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs).

Όπως σημειώνει ο Μινέννα, μετά την νέα αυστηρή οδηγία της ΕΚΤ σχετικά με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των τραπεζών, οι ιταλικές τράπεζες (ακόμη και ο υπουργός Οικονομικών Πιερ Κάρλο Παντοάν και η Κεντρική Τράπεζα της Ιταλίας) πήραν θέση για να υπερασπιστούν τη σταθερότητα του ιταλικού τραπεζικού συστήματος η οποία απειλείται.

Αρχικά, η Ντανιέλ Νουί πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου του SSM, απάντησε στις αντιρρήσεις του Παντοάν, ελπίζοντας ότι θα εφαρμοστούν αμέσως οι νέοι κανόνες, καθώς το Eurogroup τους στήριξε ευρέως. Μέχρι στιγμής, η Νομική Υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου φαίνεται να απέκλεισε την αρμοδιότητα της ΕΚΤ να ρυθμίζει τις τράπεζες με έναν τόσο δεσμευτικό τρόπο, αφήνοντας χώρο σε μια προβλέψιμη καθυστέρηση της έναρξης ισχύος της οδηγίας μετά την προτεινόμενη ημερομηνία της 1ης Ιανουαρίου.

Πιο αναλυτικά, όπως σημειώνει ο Μινέννα, μετά την νέα αυστηρή οδηγία της ΕΚΤ σχετικά με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των τραπεζών, οι ιταλικές τράπεζες (ακόμη και ο υπουργός Οικονομικών Πιερ Κάρλο Παντοάν και η Κεντρική Τράπεζα της Ιταλίας) πήραν θέση για να υπερασπιστούν τη σταθερότητα του ιταλικού τραπεζικού συστήματος η οποία απειλείται.

Όπως σημειώνει ο Μινέννα δεδομένης της σύγκρουσης μεταξύ της Ιταλίας και της ΕΚΤ, φαίνεται εκπληκτικό ότι από την Αθήνα και άλλες πρωτεύουσες της νότιας Ευρώπης, η μόνη απάντηση ήταν μια εκκωφαντική σιωπή. Ωστόσο, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα παραμένει το πιο εκτεθειμένο στο πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων: τον Ιούνιο εξακολουθούσαν να εκκρεμούν επισφαλή δάνεια ύψους 72,4 δισ. ευρώ (ακαθάριστα) στους ισολογισμούς των ελληνικών τραπεζών, έχοντας μειωθεί οριακά από την κορυφή των 79 δισ. ευρώ στις αρχές του 2016 ή στο 35% των συνολικών δανείων.

«Το απόθεμα των NPLs των ελληνικών τραπεζών προκαλεί τρόμο», σημειώνει χαρακτηριστικά και προσθέτει πως σύμφωνα με τον φιλόδοξο οδικό χάρτη που συμφωνήθηκε με τις Βρυξέλλες, η Αθήνα θα πρέπει να μειώσει το απόθεμά της για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια κατά 12 δισ. ευρώ (16,5%) το 2018 και κατά 13 δισ. ευρώ το 2019 (21%), κυρίως μέσω επιτάχυνσης της πώλησής τους και της αναδιάρθρωσης.

Η παρακολούθηση των εποπτικών αρχών της ΕΚΤ σε σχέση με τις ελληνικές τράπεζες είναι ιδιαίτερα σφιχτή, με τριμηνιαίες εκθέσεις και απειλή δραστικών διορθωτικών μέτρων. «Μέχρι στιγμής, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα κατάφερε να επιτύχει τους στόχους του μειώνοντας τα αποθέματα μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά 7 δισ. ευρώ, αλλά η επιτάχυνση που θα επιβληθεί το 2018 θα είναι μία διαφορετική τάξη μεγέθους», προσθέτει.

Αλλά τα πράγματα κατά τον Ιταλό οικονομολόγο δεν τελειώνουν εκεί. «Η κατάσταση για τις τράπεζες είναι πολύ χειρότερη από ό, τι φαίνεται από τα αριθμητικά στοιχεία του προγράμματος, παρά το καλό ποσοστό κάλυψης (47% και κοντά στο 50% των ιταλικών τραπεζών). Υπάρχουν κρυφές παγίδες τις οποίες η νέα οδηγία της ΕΚΤ θα φέρει στην επιφάνεια», επισημαίνει ο Μινέννα.

Κατά τον ίδιο ένα πρόβλημα φαίνεται να είναι αναπόφευκτο: πάνω από το ήμισυ του ελληνικού αποθέματος «κόκκινων» δανείων αποτελείται από μη εξασφαλισμένα (ήτοι, μη εγγυημένα) δάνεια σε επιχειρήσεις του μεταποιητικού κλάδου που δραστηριοποιούνται στις εγχώριες αγορές, οι οποίες ήταν αρκετά μη ανταγωνιστικές στην αρχή της κρίσης. επακόλουθο της εξαετούς ύφεσης.

«Πρόκειται για μια δυσάρεστη κατάσταση που υποδηλώνει ότι οι εκτιμώμενοι ρυθμοί κάλυψης θα κινηθούν κοντά στο μηδέν. Για να κατανοήσουμε την κλίμακα: στην Ιταλία το 41% του επισφαλούς χρέους συνδέεται με τον τομέα των κατασκευών, όπου οι ρήτρες υποθήκης επιτρέπουν την επίτευξη ενός αποδεκτού ποσοστού ανάκτησης, ενώ μόνο το 22% έχει να κάνει με δανεισμό στον μεταποιητικό τομέα», αναφέρει ο Μινέννα.

Στο σημείο αυτό ο Ιταλός προειδοποιεί για τις επιπτώσεις της νέας οδηγίας της ΕΚΤ. «Σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΕΚΤ, το 100% των νέων μη εξασφαλισμένων μη εξυπηρετούμενων δανείων θα πρέπει να καλυφθεί με νέο κεφάλαιο εντός δύο ετών. Χωρίς πραγματική ανάκαμψη της οικονομίας (η Ελλάδα δεν αναμένεται να σημειώσει ανάπτυξη άνω του 0,8% του ΑΕΠ το 2017), το ποσοστό δημιουργίας νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων θα παραμείνει πολύ υψηλό: 10% των συνολικών δανείων, δηλαδή περίπου 3 δισ. ευρώ ετησίως την τριετή περίοδο 2017-2019. Στην Ιταλία, βρισκόμαστε σε μια πιο φυσιολογική τιμή 2,3%», τονίζει χαρακτηριστικά.

Στο σημείο αυτό επισημαίνει εμφατικά, «πως με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, το 2019 το τραπεζικό σύστημα στην Αθήνα θα πρέπει να βρει όχι μόνο τα 25 δισ. ευρώ που απαιτούνται για να καθαρίσουν πάνω από το 30% του προϋπάρχοντος αποθέματος NPLs από τους ισολογισμούς, άλλα επιπλέον 10 δισ. ευρώ που σχετίζονται με τη νέα οδηγία της ΕΚΤ. Συνολικά, πάνω από 35 δισ. ευρώ πρόσθετης ρευστότητας».

Κατά το στέλεχος της ιταλικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, «το γεγονός ότι το ελληνικό δικαστικό σύστημα κινείται με τον πιο αργό ρυθμό στην Ευρώπη δεν βοηθά». Όπως σημειώνει, από τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών προκύπτει ότι χρειάζονται 1.580 ημέρες για να επιλυθεί μια ασήμαντη εμπορική διαφορά με την έκδοση απόφασης, την στιγμή που στην Ιταλία χρειάζονται 1.120 ημέρες και στην Γαλλία 395 ημέρες!

Η άποψη του Μινέννα είναι πως οι κανόνες της ΕΚΤ καθιστούν τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων για τις ελληνικές τράπεζες από μια δύσκολη αποστολή σε μια αδύνατη.

«Η νέα οδηγία της ΕΚΤ, η οποία θα επηρεάσει επίσης το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων (αναμένεται από ορισμένους αξιωματούχους της ΕΚΤ για την άνοιξη του 2018), θα μπορούσε να αποβεί μοιραία. Τον Μάιο του 2018 έχουν ήδη προγραμματιστεί να έχουν ολοκληρωθεί τα stress tests των ελληνικών τραπεζών για την αξιολόγηση της κεφαλαιακής επάρκειας των ελληνικών τραπεζών», σημειώνει και προσθέτει: «Ο εφιάλτης για τον Τσίπρα και την Τράπεζα της Ελλάδος θα είναι να αντιμετωπίσουν έναν ακόμη γύρο αναγκαστικών ανακεφαλαιοποιήσεων μετά τους τρεις που προηγήθηκαν το 2012, το 2013 και το 2015, καθώς η Αθήνα πρέπει να αντιμετωπίσει το τέλος του προγράμματος διάσωσης με μια ξαφνική διακοπή της ροής των δανείων που προέρχονται από τις Βρυξέλλες. Η απειλή αυτή θα μπορούσε να εξηγήσει την υποταγή της ελληνικής κυβέρνησης και των θεσμικών οργάνων στην αυστηρότερη ρύθμισης της ΕΚΤ. Βεβαίως, είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι οι ιδιώτες επενδυτές, ιδιαίτερα οι ξένοι, θα ενδιαφέρονται για έναν τέτοιο οικονομικό εφιάλτη που χαρακτηρίζεται από τον υψηλότερο κίνδυνο και την πολύ χαμηλή κερδοφορία».

Καταλήγοντας ο Μιννένα τονίζει πως μια καινούργια οικονομική καταιγίδα πλησιάζει την Ελλάδα και πως το αποτέλεσμα είναι προβλέψιμο: μια παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας στην για την περαιτέρω ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος και τη συνέχιση του προγράμματος μείωσης των NPLs.

«Φυσικά, θα μπορούσα να φανταστώ ότι θα υπάρξουν άλλες βαριές «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις» που θα εφαρμοστούν «αναμφίβολα» για το καλό της ελληνικής οικονομίας. Ένας τυφλός δρόμος που θα αποδυναμώσει περαιτέρω την πίστη των Ελλήνων πολιτών στο ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, που ήδη βρίσκεται σε ιστορικό χαμηλό, καθώς περισσότεροι από τους μισούς Έλληνες συμφωνούν ότι ήταν λάθος να γίνουν μέλος της ευρωζώνης», αναφέρει ο Μινέννα.