Κλείσιμο αξιολόγησης έως τις 22 Ιανουαρίου και μετά συζήτηση για το χρέος
«Εφικτή και επιθυμητή» θεωρούν οι θεσμοί την επίτευξη συμφωνίας σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων (Staff Level Agreement- SLA) για την τρίτη αξιολόγηση έως το Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου, παρά το γεγονός ότι μέχρι σήμερα έχει ολοκληρωθεί μόλις το 30% των προαπαιτούμενων. Οι επικεφαλής των κλιμακίων των θεσμών επιστρέφουν στην Αθήνα στις 28-29 Νοεμβρίου, με σκοπό να κλείσουν τα θέματα που δεν έχουν διευθετηθεί στις εξ αποστάσεως διαβουλεύσεις.
Κομισιόν, ΔΝΤ, ESM και ΕΚΤ εκτιμούν πως από τη στιγμή που υπάρξει Staff Level Agreement έως τις 4 Δεκεμβρίου, ακολούθως η ελληνική πλευρά θα έχει χρόνο εντός του Δεκεμβρίου και του Ιανουαρίου για να νομοθετήσει και να εφαρμόσει τα συμφωνηθέντα, ώστε στο αμέσως επόμενο Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου να υπάρξει θετική έκθεση συμμόρφωσης και απόφαση για την εκταμίευση της δόσης των 5 δισ. ευρώ έως τις αρχές του 2018.
Πηγές των δανειστών αναφέρουν πως μπορεί να έχουν κλείσει μόλις 30 από τα 100 προαπαιτούμενα, ωστόσο πολλά από τα μέτρα ορόσημα είναι κοντά στην ολοκλήρωση. Όπως ανέφεραν σχετικά, έχει σχεδόν επέλθει συμφωνία για το προϋπολογισμό του 2018 με τους θεσμούς να εκτιμούν ότι δεν θα χρειαστούν πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα. Κοντά είναι και η συμφωνία και για το κοινωνικό μέρισμα 1,4 δισ. ευρώ, το οποίο θα διανείμει η κυβέρνηση με τους δανειστές να εστιάζουν κυρίως στο γεγονός ότι είναι απαραίτητο το 0,50% του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2017, ήτοι 900 εκατ. ευρώ περίπου να διατεθούν στον λογαριασμό «μαξιλάρι» για τη μεταμνημονιακή εποχή.
Ως τα πλέον κομβικά ζητήματα της τρίτης αξιολόγησης εμφανίζουν την ενεργοποίηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών (κάτι που αναμένεται στις 29 Νοεμβρίου) και τη μεταρρύθμιση στον χώρο της ενέργειας (κυρίως την πώληση λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ).
Οι ίδιες πηγές συνδέουν την ανάγκη να κλείσει η αξιολόγηση έως τον Ιανουάριο αφενός με το γεγονός ότι η συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους που θα γίνει στην τέταρτη αξιολόγηση πρέπει να εκκινήσει το συντομότερο δυνατόν, αφετέρου με το ότι η Ελλάδα θα πρέπει να λάβει όσο πιο πολλά χρήματα της αναλογούν από τα εναπομείναντα 45,8 δισ. ευρώ του προγράμματος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) έως το τέλος Ιουνίου.
Όπως ξεκαθαρίζουν, τα χρήματα από το πρόγραμμα του ESΜ θα είναι διαθέσιμα έως τις 20 Αυγούστου. Δεδομένου ότι οι διαδικασίες για να εκταμιευθεί μια δόση απαιτούν χρόνο έξι εβδομάδων, οι όποιες εγκρίσεις για την τελευταία δόση προς την Ελλάδα θα πρέπει να ληφθούν το αργότερο στο τέλος Ιουνίου. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία για την τέταρτη αξιολόγηση εντός του Μάιου ή τον Ιούνιο.
Αν και το ΔΝΤ θέλει να αποκρυσταλλωθούν τα μέτρα για το χρέος τον Ιανουάριο ή το Φεβρουάριο, το Eurogroup έχει πει πως αυτό θα γίνει στο τέλος του προγράμματος. Αν και σε αυτό το ζήτημα υπάρχει διάσταση απόψεων, εκεί που υπάρχει συμφωνία είναι στο ότι η ελάφρυνση χρέους θα γίνει τμηματικά και θα συνδεθεί με μεταρρυθμίσεις και την εφαρμογή των συμφωνηθέντων μεσοπρόθεσμων στόχων.
Θέση των θεσμών είναι πως η Ελλάδα θα έχει μια «καθαρή έξοδο» από το πρόγραμμα, ήταν πως δεν θα χρειαστεί νέο πρόγραμμα, ωστόσο αυτό εν πολλοίς θα κριθεί την περίοδο Μάιου - Ιούνιου και από τις συνθήκες που θα επικρατούν τότε στις αγορές.
Σε κάθε περίπτωση, οι ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες του Ελληνικού Δημοσίου για όλη την περίοδο έως το 2030 δεν ξεπερνούν τα 10 δισ. ευρώ ετησίως ή το 5% του ΑΕΠ, κάτι που συνιστά ευκολότερη την επόμενη ημέρα για την Ελλάδα, δεδομένου ότι δεν θα βρίσκεται υπό την πίεση των αγορών. Για το λόγο αυτό υψηλόβαθμα στελέχη των θεσμών δηλώνουν πως «οι ημέρες που η Ελλάδα είχε πρόβλημα ρευστότητας έχουν τελειώσει».