Σπέρνει «λουκέτα», θερίζει… περίπτερα και ψιλικατζίδικα ο φόρος στον στριφτό καπνό

Μήνυμα SOS εκπέμπουν δεκάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες καταστημάτων ψιλικών ειδών, περιπτερούχοι και εργαζόμενοι στη μικρή λιανική αγορά, μετά την εξαγγελία για τις επερχόμενες νέες αυξήσεις στην τιμή του λεπτοκομμένου καπνού που απεργάζεται η κυβέρνηση. Το νέο «καπέλο» που έρχεται να φορεθεί στην ήδη υψηλή τιμή του καπνού, θα οδηγήσει μοιραία στη μείωση των πωλήσεων και εσόδων των εν λόγω καταστημάτων και τελικά στον αφανισμό εκατοντάδων εργαζομένων στην αγορά των ψιλικών.

Η αγορά αναφέρει ευθαρσώς ότι νέα επιβολή φόρου (από 22 έως και 50 λεπτά σε όλη τη γκάμα των τιμών) θα σημάνει το «τέλος του περιπτέρου» μιας και τα τσιγάρα και ο καπνός συνιστούν τον «κράχτη» για την επίσκεψη του καταναλωτή στο περίπτερο ή το κατάστημα ψιλικών. Ως γνωστόν, η κυβέρνηση σχεδιάζει την αύξηση του αναλογικού φόρου από την αρχή του 2017, από το 20% στο 26% της λιανικής τιμής, ενώ διατηρείται σταθερός ο φόρος των 82 ευρώ ανά 1.000 τσιγάρα. Έτσι, πιθανότητα οι αυξήσεις να ξεκινούν από το μισό ευρώ ανά πακέτο. Στα στριφτά, ο φόρος αυξάνεται από τα 156 στα 170 ευρώ ανά κιλό, το οποίο μεταφράζεται σε αύξηση 26 λεπτών ανά 20 γραμμάρια λεπτοκομμένου καπνού.

Το cnn.gr βγήκε στο δρόμο, βρήκε τους ανθρώπους που βλέπουν το επάγγελμά τους να απειλείται και την ανεργία σαν φάντασμα να πλανάται πάνω από τα σπίτια τους, συνομίλησε μαζί τους και κατέγραψε τις αγωνίες τους.

"ΖΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΠΝΟ"

Ηρωίδα της καθημερινής ζωής, η κυρία Μιρέλλα Τούτση κρατά μόνη της το περίπτερό της, από τις 7.30 το πρωί μέχρι τις 10 το βράδυ, για να μπορέσει να συντηρήσει την οικογένειά της. «Κάνοντας ταμείο βλέπεις πως δεν αξίζουν οι ώρες που περνάω εδώ μέσα, όμως δεν έχω άλλη επιλογή. Η κούραση δεν ανταμείβεται με το κέρδος, όμως αν δεν έχεις άλλη επιλογή, παλεύεις και πιστεύεις ότι κάποια στιγμή κάτι θα αλλάξει» μας εκμυστηρεύεται. Όσον αφορά στον καπνό, η ίδια έχει παρατηρήσει πως οι περισσότεροι καπνιστές έχουν κάνει στροφή στο στριφτό τσιγάρο, θεωρώντας το οικονομικότερο.

«Έχω ακούσει ότι θα αυξήσουν την τιμή στα στριφτά. Αν αυτό συμβεί, οι καπνιστές δεν θα μπορούν να αντεπεξέλθουν σε αυτό. Όμως εμείς ζούμε από τον καπνό. Διότι ο καπνιστής δεν θα φτάσει μέχρι το περίπτερο να αγοράσει ούτε μία τσίχλα αν δεν έρθει να πάρει καπνό. Το πολύ-πολύ να σταματήσει κάποιος περαστικός να αγοράσει ένα μπουκαλάκι νερό επειδή ζεστάθηκε και δίψασε» λέει η κυρία Τούτση και σκιαγραφεί το πελατολόγιο ενός περιπτέρου.

Τσιγάρα και εφημερίδες είναι οι κράχτες ενός περίπτερου, όπως σημειώνει, που σίγουρα έχουν το μικρότερο κέρδος, «όμως ζουν την επιχείρησή μας, είναι απαραίτητα. Το κέρδος μας από το πακέτο τσιγάρων είναι χαμηλό αλλά πολύ χαμηλότερο είναι στο σακουλάκι του καπνού αφού εκεί ο φόρος είναι στα ύψη, ωστόσο ευελπιστείς ότι ο πελάτης θα αγοράσει από εσένα και τα παρελκόμενα για να σου ισορροπήσει το κέρδος. Αν, λοιπόν, αυτά τα βγάλουμε από το περίπτερο, τότε εγώ δεν αξίζει να συνεχίσω να κάνω αυτή τη δουλειά. Τώρα παλεύω και πορεύομαι με την ελπίδα πως κάτι θα αλλάξει. Δεν μπαίνω μέσα, όπως λένε κάποιοι άλλοι συνάδελφοι. Όμως, αν εγώ δω ένα μήνα πως μπήκα μέσα, τον επόμενο θα το κλείσω, δεν θα αφήσω να με πνίξουν τα χρέη» σημειώνει η ίδια.

Τα καθαρά έσοδα από τον καπνό πέφτουν συνεχώς, αφού ανεβαίνουν οι φόροι, παρατηρεί ο περιπτερούχος κ. Νίκος Σώντης. Όπως διαπιστώνει, 7 στους 10 καπνιστές αγοράζουν μόνο τα τσιγάρα και φεύγουν από το περίπτερο. Ο ίδιος έχει μείνει ήδη μία φορά άνεργος στη ζωή του, το 2010, όταν και αποφάσισε να νοικιάσει ένα περίπτερο. Όμως κάθε χρόνο βλέπει το τζίρο του να μειώνεται. Ομολογεί πως βγάζει ένα μεροκάματο για την οικογένειά του, όμως τα έξοδα εξακολουθούν να είναι πάρα πολλά.

Με το νέο φόρο στον καπνό, τα περισσότερα περίπτερα «θα βάλουν λουκέτο. Κλείνει ήδη το ένα περίπτερο πίσω από το άλλο διότι δεν μπορούμε να αντεπεξέλθουμε στα υπέρογκα τα ποσά που καλούμαστε να πληρώσουμε. Θέλουν να σταματήσουν εντελώς τα περίπτερα, να μην υπάρχουμε, να μας εξαφανίσουν, να μείνουμε στην ανεργία».

Η ΧΑΡΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ

Και οι καπνιστές; Πώς θα διαχειριστούν την αύξηση που θα έχει άμεσο αντίκτυπο στο πορτοφόλι τους και στον προϋπολογισμό τους; «Θα τους“αναγκάσουν” να πηγαίνουν στα χωριά και να αγοράζουν καπνό από εκεί. Δεν πιστεύω πως ο καπνιστής θα κόψει ή θα ελαττώσει το κάπνισμα, απλώς θα στραφεί στο λαθραίο καπνό. Μόνο ο ένας από τους 10 θα ελαττώσει το κάπνισμα με την περαιτέρω αύξηση της τιμής στο σακουλάκι του τυποποιημένου καπνού. Οι υπόλοιποι 9 θα αναγκαστούν να πάνε στην παράνομη λύση, στο λαθραίο καπνό που πουλάει ο χωριάτης. Ήδη είναι πολλοί εκείνοι που αγοράζουν τον καπνό από το περίπτερο και τα χαρτάκια και τα φιλτράκια τα αγοράζουν από τους λαθρεμπόρους» σημειώνει ο κ. Σώντης.

"ΘΗΛΙΑ ΣΤΟ ΛΑΙΜΟ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΟΥ Η ΝΕΑ ΑΥΞΗΣΗ"

Πλέον, ως λιανοπωλητές, δεν βγάζουμε τίποτα από την πώληση του καπνού, λέει ο κ. Κώστας Γιομελάκης, παρά το γεγονός ότι το κατάστημα με τα ήδη καπνού που διατηρεί βρίσκεται στου Ψυρρή με χιλιάδες κόσμου να κάνει τη βόλτα του στα πέριξ. «Με την επιπλέον αύξηση στην τιμή πώλησης του καπνού, το πιθανότερο είναι να μπει λουκέτο στα μαγαζιά. Αυτή τη στιγμή δεν βγάζουμε από τον καπνό, απλώς καλύπτουμε τις ανάγκες των πελατών. Η περαιτέρω αύξηση θα είναι μία θηλιά στο λαιμό του εμπόρου» υπογραμμίζει κατανοώντας την κρισιμότητα των ημερών.

Δυστυχώς, ο καπνιστής θα στραφεί σε αμφιβόλου προελεύσεως χύμα καπνό» σημειώνει ο κ. Γιομελάκης.

"ΜΗΔΕΝΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΚΑΠΝΟΥ"

«Κράχτης» ενός καταστήματος ψιλικών ειδών είναι το τσιγάρο, παρόλο που δεν αφήνει έσοδα, όπως πιστεύει και ο κύριος Γιώργος. «Αυτός ήταν ο λόγος πουπρομηθευόμαστε και είδη μίνι μάρκετ, για να αυξήσουμε κάπως το κέρδος μας. Το γεγονός ότι όλα τα είδη του ψιλικατζίδικου ανατιμώνται, μας οδηγεί σε περαιτέρω μείωση των εσόδων μας». Ο ίδιος μας λέει πως τα ψιλικά δεν είναι μία κερδοφόρα επιχείρηση, συν ότι για να βγάλει ο ιδιοκτήτης ένα μεροκάματο πρέπει να δουλέψει 24ωρο.

Με τη νέα καταιγίδα φόρων, που θα πλήξουν και την τιμή του καπνού, ο ίδιος θεωρεί πως οι επιχειρήσεις που βασίζονται αποκλειστικά στην πώληση του καπνού, θα κλείσουν. «Αν κι εμείς από την πλευρά μας υποστούμε μία πτώση της τάξεως του 30%, δεν θα μπορέσουμε να την καλύψουμε. Ένα 10% ίσως καταφέρουμε να το καλύψουμε ή να το συμπληρώσουμε, με κάποιο άλλο προϊόν» λέει και ήδη προσπαθεί να βρει τρόπους για να αντισταθεί στη λαίλαπα που έρχεται.

"ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΚΑΙ ΨΙΛΙΚΑΤΖΙΔΙΚΑ ΖΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΤΣΙΓΑΡΩΝ"

Αντιμέτωποι με το πρόβλημα έρχονται και οι υπάλληλοι περιπτέρων και καταστημάτων ψιλικών ειδών, αφού φοβούνται πως ίσως αναγκαστούν να μείνουν χωρίς αντικείμενο και εργασία με τη νέα αύξηση στα πακέτα των τσιγάρων και τα σακουλάκια του καπνού. Φανερά προβληματισμένη είναι και η κυρία Πηνελόπη Ντέτσικα που βλέπει το τέλος να έρχεται.

«Ο καταναλωτής έρχεται μέχρι τον γκισέ για να αγοράσει καπνό και ενδεχομένως να αγοράσει και κάτι ακόμη, όμως η ανάγκη του για τσιγάρο τον κάνει να έρθει μέχρι εδώ. Ένα περίπτερο ή ένα ψιλικατζίδικο ζει από την πώληση τσιγάρων. Μια επερχόμενη αύξηση πιστεύω πως θα είναι βαρύ πλήγμα για εμάς» καταλήγει.

Εικόνες με επιπλέον λουκέτα αναμένεται να δούμε τις επόμενες ημέρες σε κάθε γωνιά της Ελλάδας όσο οι θεριακλήδες θα ψάχνουν τρόπους να προμηθευτούν λίγο καπνό να πνίξουν τον πόνο τους… Αμφιβόλου ποιότητας καπνός θα γεμίσει τις θήκες καπνού και το κράτος για ακόμη μία φορά θα «έχει βάλει τα χεράκια του να βγάλει τα ματάκια του» υπερφορολογώντας ένα προϊόν ευρείας κατανάλωσης.

ΤΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕΙ ΤΟ ΣΥΝΔΙΚΑΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟΥΧΩΝ, ΚΑΠΝΟΠΩΛΩΝ ΚΑΙ ΨΙΛΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ

«Η κυβέρνηση φέρεται από δημοσιεύματα να έχει προτείνει στους θεσμούς και να έχει καταλήξει μαζί τους σε συμφωνία για την αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης καπνού (Ε.Φ.Κ.). Εάν αυξάνοντας το φόρο καπνού η κυβέρνηση πρωτοτυπούσε, θα κάναμε λόγο για πειραματισμό ή αστοχία και θα προειδοποιούσαμε για τις αναμενόμενες επιπτώσεις στην λιανική αγορά καπνού.

Πρόκειται, όμως, για την όγδοη αύξηση μέσα σε μόλις επτά χρόνια. Με τις προηγούμενες επτά, το Δημόσιο κατόρθωσε να εισπράξει, αντί για πρόσθετα έσοδα, λιγότερα από το 2009. Το μόνο που πέτυχε ήταν να πετάξει δέκα χιλιάδες οικογένειες περιπτερούχων και ψιλικατζήδων στο δρόμο, να περιορίσει την νόμιμη αγορά καπνού κατά 50% και να εκτοξεύσει το λαθρεμπόριο.

Η κυβέρνηση δεν έχει κανένα άλλοθι να ισχυρίζεται ότι δε γνώριζε, δεν άκουσε, δεν είχε προειδοποιηθεί. Ο πρωθυπουργός δεν έχει κανένα δικαίωμα να ζητάει από τους άλλους σοβαρότητα, όταν υπόσχεται και δεν τηρεί τις υποσχέσεις του. Ο πρωθυπουργός δεν δικαιούται να υπόσχεται έξοδο από τα μνημόνια με την κοινωνία όρθια, γιατί ο περιπτεράς και ο ψιλικατζής της γειτονιάς του είναι μέρος της κοινωνίας και τον πετάει στο δρόμο. Οι υπουργοί του δεν μπορούν να κοροϊδεύουν κατάμουτρα τους βιοπαλαιστές της λιανικής αγοράς καπνού, διότι καταλήγουν να στερούνται ήθους.

Οι πομφόλυγες και τα φληναφήματα για «δημοκρατία» και «διαφάνεια» γρήγορα ξέπεσαν σε συνωμοτικές αποφάσεις για αυξήσεις φόρων και την ενημέρωση της κοινής γνώμης από διαρροές. Και πως η κυβέρνηση να βρει το σθένος και την παρρησία να κοιτάξει κατάματα τους λιανοπωλητές καπνού; Πώς να τολμήσει να τους πείσει, όταν μόλις το Δεκέμβριο του 2015 δήλωνε:

«…Αυξήθηκε η τιµή στα τσιγάρα για να πάρουµε θεωρητικά περισσότερους φόρους, αλλά πήραµε λιγότερους φόρους από τα τσιγάρα, οδηγήσαµε ανθρώπους στην ανεργία και κλείσαµε επιχειρήσεις, όχι µόνο στα περίπτερα, αλλά σε όλο το δίκτυο και σε όλα τα επίπεδα του καπνού. Νοµίζω ότι πρέπει να διδαχθούµε από αυτό το πράγµα και πρέπει να διδαχθούµε από πολιτικές που ενώ ξεκίνησαν µε άλλο στόχο, τελικά κατέληξαν σε καταστροφικά αποτελέσµατα…» Τρύφων Αλεξιάδης, Υφυπουργός Οικονομικών, Βουλή των Ελλήνων, 8.12.2015.

Με τις αυξήσεις των τσιγάρων κατά 0,50-1,00 ΕΥΡΩ, η συνολική αύξηση στις λιανικές τιμές των τσιγάρων από το 2009 έως σήμερα θα έχει φτάσει σχεδόν το 40%. Την ίδια περίοδο, τα εισοδήματα των καταναλωτών μειώθηκαν κατά 28%. Το ακριβό για τον Έλληνα καταναλωτή τσιγάρο θα διεκδικεί την υψηλότερη φορολογική επιβάρυνση στην Ευρώπη.

Η κοινή λογική λέει ότι η απόδοση ενός φόρου κατανάλωσης εξαρτάται από την διατήρηση της κατανάλωσης σε υψηλά επίπεδα. Η εκτόξευση της λιανικής τιμής του τσιγάρου θα περιορίσει την κατανάλωση και μαζί και τα έσοδα από τον φόρο. Ο ίδιος ο υφυπουργός Οικονομικών το έχει παραδεχτεί.

Από το 2009 που αυξάνει συνεχώς τον φόρο, το Δημόσιο δεν έχει πιάσει ούτε μία χρονιά το στόχο και έχει φτάσει να εισπράττει λιγότερα από το 2009 που οι φόροι ήταν χαμηλότεροι. Από που αντλεί η κυβέρνηση τη βεβαιότητα ότι θα αντλήσει πρόσθετα έσοδα;

Μόνο μέχρι το 2014 χάθηκε το 50% της νόμιμης αγοράς καπνού. Δέκα χιλιάδες επαγγελματίες έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους και οι δρόμοι γέμισαν ξενοίκιαστα και ρημαγμένα περίπτερα και καταστήματα ψιλικών, με ό,τι σημαίνει αυτό για την απασχόληση, τα έσοδα του κράτους από το Φ.Π.Α. και τους φόρους εισοδήματος και των ασφαλιστικών ταμείων από τις εισφορές.

Πριν ο πρωθυπουργός ξαναμιλήσει για σοβαρότητα, ας διαβάσει τις παραπάνω δηλώσεις του Υφυπουργού Οικονομικών και ας ξανασκεφτεί τα σχέδιά του: «..το θέμα της φορολογίας του καπνού …. είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς μπορεί το Υπουργείο Οικονομικών να έχει στόχο την αύξηση των φορολογικών εσόδων, να είναι αυτή η πρόθεση, αλλά τελικά να καταφέρνει να πέφτουν τα φορολογικά έσοδα. Διότι και στη μία περίπτωση και στην άλλη, αν δείτε την καμπύλη αύξησης της φορολογίας του καπνού και την καμπύλη με τα φορολογικά έσοδα του Δημοσίου, θα δείτε ότι όσο αυξάνεται η φορολογία στον καπνό, πέφτουν τα έσοδα του Δημοσίου. Αυτό πρέπει να είναι ένα ισχυρό παράδειγμα για το Υπουργείο Οικονομικών, πρέπει να γραφτεί στην ιστορία του, για να μην κάνουμε τέτοια λάθη εφεξής, δηλαδή να μην έχουμε τέτοιες φορολογικές κινήσεις που δεν αποδίδουν…» Τρύφων Αλεξιάδης, υφυπουργός Οικονομικών, Βουλή των Ελλήνων, 14.12.2015.

Αφού θυμηθεί τι διαπίστωσε και τι υποσχέθηκε, η κυβέρνηση καλείται να απαντήσει έστω και μία φορά με σοβαρότητα στα ακόλουθα ερωτήματα:
-Θα επιμείνει στην αποτυχημένη-κατά ομολογία της ίδιας- πολιτική αύξησης των φόρων καπνού;
-Για ποιους λόγους οι εναπομείναντες καπνοπώλες της χώρας πρέπει να συνεχίσουν να πληρώνουν το τίμημα μίας καταδικασμένης σε αποτυχία πολιτικής;
-Όταν τα νούμερα και οι στόχοι από την νέα αύξηση του φόρου καπνού δε θα βγαίνουν και δε θα επαληθεύονται, θα κληθεί ή όχι πάλι ο φορολογούμενος πολίτης να πληρώσει με νέα μέτρα την υιοθέτηση αποτυχημένων συνταγών;

Ρεπορτάζ: Σοφία Μαυραντζά

Φωτογραφίες-βίντεο: Λευτέρης Παρτσάλης