Σπουδές στο εξωτερικό... μένοντας Ελλάδα
Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των πανελλαδικών εξετάσεων και τη συμπλήρωση των μηχανογραφικών, χιλιάδες νέοι και οι οικογένειές τους, καλούνται να αποφασίσουν για το μέλλον τους και να επιλέξουν πεδίο σπουδών, σε μια προσπάθεια να πετύχουν επαγγελματική αποκατάσταση μέσω της εξειδικευμένης εκπαίδευσης. Με την οικονομική κρίση και την ανεργία που πλήττει τη χώρα, πολλοί είναι
εκείνοι που θα ακολουθήσουν ένα διαφορετικό μονοπάτι σπουδών. Οι ελληνικές οικογένειες, με το διαθέσιμο κεφάλαιό τους διαρκώς να συρρικνώνεται, συνεχίζουν να επενδύουν στην εκπαίδευση, παρά το γεγονός ότι η επαγγελματική αποκατάσταση δεν είναι πλέον και τόσο σίγουρη. Περισσότεροι από 10.000 νέοι, από τους 83.374 που συμμετείχαν στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις, θα αναζητήσουν τους επόμενους μήνες άλλες διεξόδους, σε ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό.
Πότε (δεν) συμφέρουν οι σπουδές στο εξωτερικό
Αναμφίβολα μία δύσκολη απόφαση με πολλούς παράγοντες να επηρεάζουν και να καθορίζουν την τελική επιλογή. Ο Δρ. Χρήστος Παπαβασιλείου, Αν. Καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, στο Imperial College του Λονδίνου, δίνει απαντήσεις στον Μιχάλη Κοσμίδη και το CNN Greece για το κόστος ζωής, το κόστος των διδάκτρων και τελικώς γιατί δεν συμφέρει να σπουδάσεις στο εξωτερικό, συγκρίνοντας κόστος και πιθανό μελλοντικό εισόδημα. Εξηγεί σε ποιες πανεπιστημιακές σχολές και γιατί τα δίδακτρα είναι ιδιαιτέρως ακριβά.
Οικονομική διάσταση της Εκπαίδευσης στην Ελλάδα - Αγορά Εργασίας
Η επένδυση στην εκπαίδευση παραμένει για τους Έλληνες η νούμερο ένα επιλογή και ίσως η μοναδική απάντηση, απέναντι στα προβλήματα που δημιουργεί η οικονομική κρίση. Η τελευταία Οικονομική Επιθεώρηση της Ελλάδας του Δεκεμβρίου του 2015, από τον Οικονομικό Οργανισμό για την Συνεργασία και την Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) καταγράφει σημαντικές αδυναμίες τόσο στο παρεχόμενο εκπαιδευτικό σύστημα όσο και στην σύνδεση που αυτό έχει με την αγορά εργασίας. Συγκεκριμένα, το εκπαιδευτικό σύστημα, εμφανίζεται αποκομμένο από την παραγωγή και τις δυνατότητες της αγοράς, καθώς πλέον, λόγω της βαθιάς και μακροχρόνιας οικονομικής κρίσης που πλήττει τη χώρα, παράγει περισσότερους πτυχιούχους από αυτούς που η αγορά είναι δυνατόν να απορροφήσει. Αποτέλεσμα αυτού είναι η Ελλάδα να παρουσιάζει το μεγαλύτερο αριθμό ανέργων πτυχιούχων σε παγκόσμια κλίμακα.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Οργανισμού, το Δεκέμβριο του 2015 η Ελλάδα έχει τους περισσότερους άνεργους πτυχιούχους όχι μόνο σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και με άλλες χώρες του κόσμου, ενώ εμφανίζεται να έχει και τους περισσότερους ανέργους και σε άλλες βαθμίδες και συγκεκριμένα σε εκείνους που έχουν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ή έχουν διπλώματα από διάφορα μεταλυκειακά προγράμματα.
Το γεγονός αυτό υποδεικνύει ότι υπάρχει πλήρης αποσύνδεση της εκπαίδευσης από τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας και κατ’ επέκταση και της κρατικής δαπάνης. Κοντά στα ποσοστά ανεργίας της Ελλάδας βρίσκεται μόνο η Ισπανία, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ είναι υποτετραπλάσιος.
Το πρόβλημα της ανεργίας βέβαια είναι συνολικό και συμπαρασύρει και τους πτυχιούχους καθώς το 2000 η ανεργία στην Ελλάδα ήταν 11,2%, το 2005 ήταν 9,6%, το 2010 άγγιξε το 12,5%, ενώ το 2014 είχε εκτοξευθεί στο 27,6% (36% στις ηλικίες 25-34).
Η ιδιωτική εκπαίδευση σε κάποιες περιπτώσεις δίνει ένα πιο ισχυρό διαβατήριο για την έξοδο από τη χώρα, σε σχέση με τη δημόσια, καθώς εξασφαλίζει πτυχία από αναγνωρισμένα ιδρύματα του εξωτερικού και διασφαλίζει την επάρκεια γνώσης μιας ξένης γλώσσας με εξειδίκευση στο αντικείμενο σπουδών.
Δημήτρης Ανδρέου, Αντιπρόεδρος διοίκησης Αμερικανικού Κολλεγίου - Deree
Για τον κ. Δημήτρη Ανδρέου, αντιπρόεδρο διοίκησης του Αμερικανικού Κολλεγίου-Deree, η φοίτηση σε ένα κολλέγιο στην Ελλάδα, σε σχέση με ένα του εξωτερικού, προσφέρει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του χαμηλότερου κόστους. "Με την προϋπόθεση βέβαια ότι το κολλέγιο στην Ελλάδα είναι πιστοποιημένο και πληροί όλα τα ακαδημαϊκά στάνταρντς".
Για τον κ. Ανδρέου αυτό που θα πρέπει να αξιολογήσει ένας υποψήφιος φοιτητής και ένας γονιός πριν επιλέξει ένα κολλέγιο είναι:
α) κατά πόσο τα πτυχία που δίνει είναι σε σύνδεση με την αγορά εργασίας, αν δηλαδή οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα να κάνουν πρακτική άσκηση κατά τη διάρκεια των σπουδών τους
β) αν οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα μιας διεθνοποιημένης εμπειρίας μέσα από προγράμματα ανταλλαγής φοιτητών με ξένα ιδρύματα
γ) αν το κολλέγιο έχει πιστοποίηση από διεθνή οργανισμό όπως για παράδειγμα το ΝEASC και υψηλά ακαδημαϊκά στάνταρντς
δ) αν μπορεί το κολλέγιο να δικτυώσει τους αποφοίτους του με την αγορά εργασίας
Με άλλα λόγια, όπως υπογραμμίζει ο κ. Ανδρέου ό,τι ακριβώς ενσαρκώνει το Deree, το οποίο πληροί όλα τα παραπάνω κριτήρια και οι απόφοιτοί του έχουν μεγάλη επιτυχία στην αγορά εργασίας.
Αναφορικά με την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα, ο αντιπρόεδρος διοίκησης του Deree είναι θετικός με την προϋπόθεση ότι οι προδιαγραφές θα είναι πολύ αυστηρές και θα υπάρχει πιστοποίηση. Αφενός τα αυστηρά κριτήρια για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα κάνουν ανταγωνιστικό το επίπεδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αφετέρου τα ίδια τα ιδιωτικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα προσελκύσουν ξένους φοιτητές γεγονός που προσδίδει τόσο στην παιδεία όσο και τη χώρα.
Πρωταθλητές σε πτυχιούχους
Σύμφωνα με τα στοιχεία, η Ελλάδα έχει από τα υψηλότερα ποσοστά σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τα ποσοστά αυτά παρουσιάζουν αύξηση σε σχέση με το 2000 όταν πανεπιστημιακούς τίτλους διέθετε το 18% του εργατικού δυναμικού (25-64 ετών).
Το 2014 πτυχίο είχε το 28%, ενώ στις ηλικίες 25-34 ετών η διαφορά είναι ακόμη μεγαλύτερη:
Από το 24% το 2000 πέρασε στο 26% το 2005 για να ανέβει στο 31% το 2010 και στο 39% σήμερα.
Αντίστοιχα βέβαια είναι τα ποσοστά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία (44%), η Φινλανδία (40%) και η Ισπανία (40%), αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες (42%).
Σε ό,τι αφορά στην κατανομή των φύλων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση - και στην Ελλάδα όπως και στις περισσότερες χώρες - οι γυναίκες που σπουδάζουν είναι περισσότερες από τους άνδρες.
Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο ως προς την κατανομή των φύλων και την ανεργία σε σχέση με την εκπαίδευση, είναι ότι οι γυναίκες εμφανίζουν εξίσου υψηλά ποσοστά ανεργίας σε σχέση με τους άνδρες στην Ελλάδα και αυτό παρά το ότι συνήθως διαθέτουν περισσότερα τυπικά προσόντα από αυτούς.
Ηλίας Φούτσης: Το New York College έχει το πλεονέκτημα της πολυπολιτισμικότητας
Αναφορικά με το New York College, ο κ. Φούτσης τόνισε ότι έχει το πλεονέκτημα της πολυπολιτισμικότητας με φοιτητές και καθηγητές διαφορετικών εθνικοτήτων, ενώ η επέκταση του Κολεγίου με την ίδρυση παραρτημάτων σε Αλβανία και Τσεχία δίνει τη δυνατότητα στους φοιτητές να κάνουν ορισμένα εξάμηνα των σπουδών τους στο εξωτερικό.Ένα από τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα των κολλεγίων, σύμφωνα με τον κ. Φούτση, είναι το γεγονός ότι η διδασκαλία των μαθημάτων γίνεται στην αγγλική γλώσσα, με αποτέλεσμα οι φοιτητές να αποφοιτούν με ένα πολύ υψηλό επίπεδο γνώσης των αγγλικών, που είναι απαραίτητο στην αγορά εργασίας.
Τέλος αναφορικά με το πάγιο αίτημα για ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα, ο κ. Φούτσης τόνισε ότι "η άμιλλα και ο ανταγωνισμός θα φέρουν γενικότερη βελτίωση στην παρεχόμενη παιδεία στη χώρα μας".
Η αναγνώριση των τίτλων σπουδών
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που αντιμετωπίζουν όσοι ενδιαφέρονται να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα που συνεργάζεται με δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα του εξωτερικού, είναι αυτό της αναγνώρισης του τίτλου σπουδών και των επαγγελματικών δικαιωμάτων.
Η χώρα μας για λόγους που σχετίζονται περισσότερο με πολιτικές και κοινωνικές παραμέτρους, είχε μείνει πίσω, δημιουργώντας προβλήματα μέσω των φορέων αναγνώρισης πτυχίων εξωτερικού, με το να μην ενσωματώνει πλήρως τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες. Για παράδειγμα, ουδείς ιδιωτικός εκπαιδευτικός φορέας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μπορεί να φέρει τον τίτλο του Πανεπιστημίου, καθώς κάτι τέτοιο απαγορεύεται από το νόμο και αποτελεί και το λόγο που τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια/κολέγια, παρότι συνεργάζονται με γνωστά και καταξιωμένα πανεπιστήμια του εξωτερικού, δεν αποκαλούνται και δεν προβάλλονται ως Πανεπιστήμια.
Σύμφωνα, όμως, με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία από το 1989 με βάση την Οδηγία 48/1989 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι απόφοιτοι που έχουν πτυχία πανεπιστημίων της ΕΕ έχουν πλήρη αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η χώρα μας καταδικάστηκε επανειλημμένα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για μη αναγνώριση πτυχίων, πράγμα που τελικά, σχεδόν 20 χρόνια μετά, οδήγησε στο σημερινό καθεστώς.
Αρχικά, το 2010, με το Προεδρικό Διάταγμα 38 και αργότερα με τον Νόμο 4093/2012, και τον Νόμο 4111/2013, η χώρα μας εναρμονίστηκε με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία σε ό,τι αφορά στο θέμα της αναγνώρισης των πτυχίων των αποφοίτων των κολεγίων και υπό την προϋπόθεση ότι αυτά προέρχονται από πανεπιστήμια χωρών της Ε.Ε.
3.000 αιτήσεις αναγνώρισης τίτλων εξωτερικού σε εκκρεμότητα
Ο κάτοχος πτυχίου πανεπιστημίου κράτους – μέλους της ΕΕ με φοίτηση σε κολλέγιο υποβάλλει τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά στο ΣΑΕΠ (Συμβούλιο Αναγνώρισης Επαγγελματικών Προσόντων) και ζητεί την αναγνώριση επαγγελματικής ισοδυναμίας του τίτλου τυπικής ανώτατης εκπαίδευσης που κατέχει με αυτόν που απονέμεται στο πλαίσιο του ημεδαπού εκπαιδευτικού συστήματος.
Το ΣΑΕΠ μπορεί να ζητήσει από τον αιτούντα γραπτή δοκιμασία, κάτι που συνήθως συμβαίνει όταν θεωρηθεί ότι η εκπαίδευση που αυτός έλαβε αφορά ουσιωδώς σε διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα από εκείνα που καλύπτονται από τους τίτλους που απονέμονται στο πλαίσιο του ημεδαπού εκπαιδευτικού συστήματος ή/και εφόσον η διάρκεια της εκπαίδευσής του υπολείπεται χρονικά από εκείνη που απαιτείται στην Ελλάδα. Με την υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 896Β’/10-3-2014) «Όροι, προϋποθέσεις και διαδικασία πραγματοποίησης γραπτής δοκιμασίας επαγγελματικής ισοδυναμίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 57Α’ του ΠΔ 38/2010» συνεστήθη και η Κεντρική Επιτροπή Οργάνωσης και Διεξαγωγής Γραπτής Δοκιμασίας, η οποία θα διενεργεί τις Πανελλαδικές Εξετάσεις.
Σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο, η διαδικασία αυτή, από τη στιγμή που έχει συσταθεί το όργανο, θα έπρεπε εντός έξι μηνών να ολοκληρώνεται. Παρά ταύτα και επειδή μέχρι και σήμερα η Επιτροπή Πανελλαδικών Εξετάσεων δεν έχει λειτουργήσει, βρίσκονται σε εκκρεμότητα χιλιάδες αιτήσεις για αναγνώριση πτυχίων. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία υπάρχουν περισσότερες από 3.000 αιτήσεις αναγνώρισης τίτλων εξωτερικού σε εκκρεμότητα.
Επισημαίνεται ότι ο ΔΟΑΤΑΠ, ο οποίος αφορά σε πτυχιούχους αναγνωρισμένων διακρατικά δημόσιων πανεπιστημίων της αλλοδαπής γενικότερα, στέλνει τους πτυχιούχους στους οποίους χρεώνει μαθήματα να εξεταστούν σε κάποιο ελληνικό πανεπιστήμιο, γι αυτό και η διαδικασία προχωρά.
Κολλέγιο με campus και σπουδές σε 35 επιστήμες
Άμεσα επαγγελματικά δικαιώματα αποκτούν οι απόφοιτοι των κολλεγίων στην Ελλάδα, όταν εκπροσωπούν ιδρύματα από τη Μ. Βρετανία. Το Μητροπολιτικό Κολλέγιο προσφέρει τέτοιους είδους σπουδές, όπως λέει η κα Καλλιόπη Ροδοπούλου στο CNN Greece. Το Μητροπολιτικό Κολλέγιο προσφέρει σπουδές σε 35 επιστήμες, ενώ σχεδιάζει να ιδρύσει και Ναυτική Ακαδημία.
Πώς αναγνωρίζονται επαγγελματικά τα πτυχία
Το θέμα της αναγνώρισης των πτυχίων παραμένει ζωτικής σημασίας για τους αποφοίτους των κολεγίων. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους:
– Αναγνώριση Επαγγελματικής Ισοδυναμίας Τίτλων Ανώτατης Εκπαίδευσης για τους κατόχους πτυχίων από ευρωπαϊκά πανεπιστήμια που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις της Οδηγίας 36/2005, δηλαδή πτυχίων σε γνωστικά αντικείμενα που οδηγούν σε μη νομοθετικά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα, όπως για παράδειγμα, το Μάρκετινγκ, η Πληροφορική, η Διοίκηση Επιχειρήσεων, η Ναυτιλία κ.α.
– Αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων με βάση την Οδηγία 36/2005 που αφορά τα νομοθετικά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα, δηλαδή εκείνα που χρειάζονται Άδεια Ασκήσεως Επαγγέλματος, όπως του γιατρού, του μηχανικού, του δικηγόρου κλπ
Αρμόδιο όργανο για τη χορήγηση της επαγγελματικής ισοδυναμίας των πτυχίων των αποφοίτων κολεγίων με εκείνα των αποφοίτων των ελληνικών ΑΕΙ είναι το Συμβούλιο Αναγνώρισης Επαγγελματικών Προσόντων (ΣΑΕΠ), το οποίο αποφαίνεται για τη χορήγηση της ισοδυναμίας.
Βάσει των όσων ισχύουν στο νόμο ( 4093/12-11-2012 (Α’222) και 4111/25-1-2013 (ΦΕΚ18Α’), “τα κολέγια είναι πάροχοι υπηρεσιών μη τυπικής μεταλυκειακής εκπαίδευσης και κατάρτισης που παρέχουν αποκλειστικά και μόνο ανώτατη εκπαίδευση σε σύμπραξη με ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της EE. Οι σπουδές αυτές μπορούν να οδηγούν στην απόκτηση τίτλου bachelor τουλάχιστον τριετούς διάρκειας σπουδών και φοίτησης ή μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών".
Διευκρινίζεται ότι το ΣΑΕΠ λειτουργεί στα πρότυπα του ΔΟΑΤΑΠ (πρώην ΔΙΚΑΤΣΑ) και επισημαίνεται ότι έχει την επιπρόσθετη υποχρέωση να συνυπολογίζει και την τυχόν επαγγελματική πείρα την οποία έχει αποκτήσει ήδη ο αιτών, χωρίς όμως να απαιτεί το σύνολο της φοίτησης να έχει πραγματοποιηθεί στο εξωτερικό.
Σ. Ξυνής: Καλύτερα σπουδές στην Ελλάδα
Οικονομικά και εκπαιδευτικά πλεονεκτήματα προσφέρουν οι σπουδές σε ιδιωτικά κολλέγια στην Ελλάδα έναντι των σπουδών στην Αγγλία. Τα πτυχία των ιδιωτικών κολλεγίων είναι ισοδύναμα με των βρετανικών πανεπιστημίων που εκπροσωπούν τονίζει στο CNN Greece ο πρόεδρος του Ομίλου Ξυνή, κ. Σοφοκλής Ξυνής. Το Mediterranean College, όπως τονίζει, προσφέρει υψηλού, πανεπιστημιακού επιπέδου σπουδές από το 1977 στην Ελλάδα. Τάσσεται υπέρ της ίδρυσης Ιδιωτικών Πανεπιστημίων, υπογραμμίζοντας ότι τόσο τα δημόσια, όσο και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, θα μπορέσουν να προσελκύσουν αλλοδαπούς φοιτητές κάτι που θα φέρει οικονομικά και πολιτιστικά οφέλη για τη χώρα και θα αναζωογονήσει ιδρύματα που βρίσκονται στην περιφέρεια.Επαγγελματικά ισοδύναμα, όχι ακαδημαϊκά
Κατ’ επίκληση της ισχύουσας Συνταγματικής απαγόρευσης (άρ. 16Σ) δεν αναγνωρίζονται ακαδημαϊκά στη χώρα μας οι τίτλοι που απονέμονται είτε από τα ίδια τα Κολέγια είτε από τα συνεργαζόμενα πανεπιστήμια.
Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι τίτλοι που έχουν αποκτηθεί από αλλοδαπό πανεπιστήμιο μετά από σπουδές που πραγματοποιήθηκαν σε συνεργαζόμενο Κολλέγιο στην Ελλάδα, αν και αναγνωρίζονται σε ό,τι αφορά τα επαγγελματικά δικαιώματα, δεν γίνονται δεκτοί από τα Ελληνικά Πανεπιστήμια για τη συνέχιση των σπουδών για την απόκτηση μεταπτυχιακού ή διδακτορικού διπλώματος.
Διευκρινίζεται ότι η απαγόρευση αυτή ισχύει μόνο για την Ελλάδα, καθώς οι απόφοιτοι των πανεπιστημίων αυτών, γίνονται δεκτοί για τη συνέχιση των σπουδών τους (σε μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο) στα πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Τι αναγνωρίζεται πρακτικά
Σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους και βάσει των -λίγων- αποφάσεων που έχει λάβει το ΣΑΕΠ αναγνωρίζονται πτυχία Νομικής ως επαγγελματικά ισοδύναμα με τα αντίστοιχα ελληνικά με ή χωρίς χρέωση μαθημάτων ανάλογα με τα έτη σπουδών και τη συνάφεια του Δικαίου προς το ελληνικό.
Διευκρινίζεται ότι για την άσκηση του επαγγέλματος θα πρέπει να υποβληθεί αίτημα στον Δικηγορικό Σύλλογο και να ακολουθηθεί η τυπική διαδικασία εξετάσεων που προβλέπεται από τον Κώδικα Δικηγόρων. Επίσης ως επαγγελματικά ισοδύναμα με τα αντίστοιχα ελληνικά, αναγνωρίζονται τα πτυχία Οικονομολόγων, με ή χωρίς χρέωση μαθημάτων και τα μεταπτυχιακά τους, τα πτυχία και τα μεταπτυχιακά των ψυχολόγων, καθώς και τα πτυχία και τα μεταπτυχιακά των μηχανικών, με ό,τι προβλέπεται για την άσκηση του επαγγέλματος από τον συγκεκριμένο κλάδο και το ΤΕΕ.
Για την απόδοση του τίτλου Πανεπιστήμιο σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, χρειάζεται να υπάρξει Συνταγματική αναθεώρηση. Το 2008, το θέμα ετέθη στη Βουλή των Ελλήνων, η οποία ψήφισε αρνητικά και πλέον, βάσει όσων ισχύουν, το θέμα μπορεί να ξανατεθεί μετά από 8 χρόνια δηλαδή μετά την παρέλευση του τρέχοντος έτους. Στην παρούσα φάση κάτι τέτοιο δεν αναμένεται να συμβεί καθώς οι πολιτικές ισορροπίες δεν ευνοούν κάτι τέτοιο, παρά ταύτα σε ενδεχόμενη αλλαγή τους, θα πρέπει να θεωρείται πάρα πολύ πιθανό ότι θα υπάρξει ένα περισσότερο ευέλικτο καθεστώς και πλήρης εναρμόνιση με τα όσα ισχύουν στην ΕΕ.
Π. Μπόνας: Απάντηση στην κρίση τα ιδιωτικά κολλέγια
Με παρουσία 40 ετών στην ιδιωτική εκπαίδευση, «προσφέρουμε πτυχία με αξία», τονίζει ο Διευθυντής του Αττικού Κολλεγίου, Πάνος Μπόνας. «Για εμάς η ποιότητα σπουδών είναι αδιαπραγμάτευτη», αναφέρει ο κ. Μπόνας, ο οποίος υποστηρίζει στη συνέντευξή του στο CNN Greece ότι τα ιδιωτικά κολλέγια αποτελούν απάντηση στην οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, καθώς το κόστος διαβίωσης και φοίτησης στο εξωτερικό, είναι δυσβάσταχτο.
Πως να επιλέξετε ένα ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα
Η επιλογή ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος είναι μια ιδιαίτερα σημαντική διαδικασία κατά την οποία, θα πρέπει να προσεχθούν ορισμένα βασικά σημεία, προκειμένου να αποφεύγονται προβλήματα και να υπάρξει η δυνατότητα αναγνώρισης του τίτλου σπουδών που θα αποκτήσει ο υποψήφιος.
Άδεια λειτουργίας από το υπουργείο Παιδείας
Η άδεια λειτουργίας του εκπαιδευτικού φορέα, από το υπουργείο Παιδείας, είναι κομβικής σημασίας και αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για οποιαδήποτε άλλη συζήτηση. Αυτό, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να το ελέγξει στην ιστοσελίδα του υπουργείου ενώ αναγράφεται και στα ενημερωτικά φυλλάδια που εκδίδει ο φορέας.
Διευκρινίζεται ότι το πρόγραμμα των σπουδών καθορίζεται από το ξένο πανεπιστήμιο που συνεργάζεται το κολέγιο και όχι από το υπουργείο Παιδείας.
Η συνεργασία με το πανεπιστήμιο του εξωτερικού
Το παραπάνω καθορίζει και το ποιο θα πρέπει να είναι το δεύτερο σημείο που θα πρέπει να διερευνηθεί. Το συνεργαζόμενο πανεπιστήμιο του εξωτερικού, όπως προαναφέρθηκε, καθορίζει το πρόγραμμα σπουδών, προσδιορίζει τα μαθήματα και το είδος του, καθώς και τις απαιτήσεις που υπάρχουν για την παρακολούθηση τους και την επιτυχή έκβαση των εξετάσεων σε αυτά. Όλα τα παραπάνω κατά κανόνα περιγράφονται στις επίσημες ιστοσελίδες των πανεπιστημίων αυτών.
Ο έλεγχος των Κολλεγίων από τα συνεργαζόμενα πανεπιστήμια καθορίζεται από τη μεταξύ τους συμφωνία συνεργασίας. Σε γενικές γραμμές, τα ξένα πανεπιστήμια ασκούν συστηματικό έλεγχο στη λειτουργία των Κολεγίων με τακτικές επιθεωρήσεις, έγκριση του εκπαιδευτικού προσωπικού, έλεγχο των θεμάτων των εξετάσεων, έλεγχο των εργασιών και βαθμολόγηση των γραπτών εξετάσεων. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, τα αποτελέσματα των εξετάσεων εξάγονται από επιτροπές του αλλοδαπού πανεπιστημίου.
Εγγραφή στο εξωτερικό και έκδοση τίτλου σπουδών από το εξωτερικό
Ένα ιδιαίτερα σημαντικό σημείο για την αναγνώριση του πτυχίου από το ελληνικό κράτος είναι το πού γίνεται η εγγραφή του φοιτητή (θα πρέπει να γίνεται στον φορέα του εξωτερικού) καθώς και ποιος είναι ο φορέας έκδοσης του πτυχίου (θα πρέπει και πάλι να είναι το ίδρυμα του εξωτερικού καθώς στην Ελλάδα δεν υπάρχουν πανεπιστήμια πλην των κρατικών).
Αναγνώριση πτυχίου στη χώρα προέλευσης
Για να μπορέσουν να εφαρμοστούν οι ευεργετικές διατάξεις της ΕΕ για τα πτυχία του εξωτερικού, θα πρέπει ο τίτλος σπουδών να αναγνωρίζεται στην χώρα, στην οποία εκδόθηκε και λειτουργεί το ίδρυμα. Για παράδειγμα ένα πτυχίο από αγγλικό πανεπιστήμιο θα πρέπει να αναγνωρίζεται πρώτα από όλα στην Βρετανία για να μπορεί να αναγνωριστεί στη συνέχεια και στην Ελλάδα. Η αναγνώριση αυτή μπορεί να διασταυρωθεί είτε από το Επαγγελματικό Επιμελητήριο της χώρας δραστηριότητας του πανεπιστημίου, είτε από τον αρμόδιο κρατικό φορέα.
Για οποιαδήποτε απορία ή διευκρίνηση θα πρέπει κανείς να απευθυνθεί στην Διεύθυνση Κολεγίων του υπουργείου Παιδείας ή/και στον Σύνδεσμο Ελληνικών Κολεγίων, ο οποίος αποτελεί τον κοινό φορέα που έχουν συστήσει τα ελληνικά ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα για την προώθηση των συμφερόντων του κλάδου, την ενημέρωση του κοινού και την αντιμετώπιση τέτοιων ζητημάτων.
Α. Θεοφάνους: Τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια μπορούν να αποτελέσουν και μοχλό ανάπτυξης
Ο κ. Ανδρέας Θεοφάνους, καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας, πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων και πρόεδρος του Τμήματος Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, μιλά στο CNN Greece για την αναβάθμιση στην οικονομία, αλλά και στο επίπεδο σπουδών, που έχει προσφέρει η λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Κύπρο.Στα ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κύπρου σπουδάζουν φοιτητές τόσο από την Μεγαλόνησο και την Ελλάδα, όσο και από άλλες χώρες, ενώ το κόστος σπουδών –αν και στα χρόνια της οικονομικής κρίσης έχει μειωθεί-παραμένει υψηλό, αν συνυπολογιστεί και το κόστος διαμονής.
Στην Κύπρο γίνονται ενέργειες για να εξελιχθεί η χώρα σε Περιφερειακό Ακαδημαϊκό Κέντρο, με τον κ. Θεοφάνους να σημειώνει πως με τις κατάλληλες ενέργειες ο τομέας των ιδιωτικών πανεπιστημίων μπορεί να λειτουργήσει ως ουσιαστικός μοχλός οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης μίας χώρας.
Επιπλέον, η λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων λειτουργεί αποτρεπτικά στο brain drain, δεδομένου ότι δημιουργούνται θέσεις εργασίας και το επιστημονικό προσωπικό δεν φεύγει από τη χώρα αναζητώντας δουλειά στο εξωτερικό.
Σπουδές στο εξωτερικό
Οι σπουδές στο εξωτερικό, κυρίως λόγω του συστήματος των πανελλαδικών εξετάσεων που άφηνε εκτός τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αρκετούς υποψηφίους αλλά και όχι μόνο γι αυτό -κάποιοι εξ’ αρχής επέλεγαν τη λύση αυτή- αποτελούσαν κατά τα προηγούμενα χρόνια τη δημοφιλέστερη “εναλλακτική λύση” σε ότι αφορά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Δεν είναι τυχαίο ότι το ποσοστό των Ελλήνων φοιτητών στο εξωτερικό τον προηγούμενο χρόνο ανερχόταν στο 5,8% (με το μέσο όρο της ΕΕ να είναι στο 3,6%) παρά την οικονομική κρίση που πλήττει τη χώρα μας και τα τελευταία χρόνια, εμφανίζεται αμείωτα και συνολικά, υψηλό.
Οι δημοφιλέστεροι προορισμοί τα προηγούμενα χρόνια και αυτοί με το μεγαλύτερο κύρος ήταν η Βρετανία, η Ιταλία, η Γερμανία και η Γαλλία. Αυτοί είναι και σήμερα οι προορισμοί που βρίσκονται στις κορυφαίες θέσεις της λίστας των επιλογών των υποψηφίων. Στο χάρτη των επιλογών βρίσκονται ακόμα και οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες παλαιότερα επιλέγονταν λόγω χαμηλού κόστος και σχετικής ευκολίας αποφοίτησης.
Στο χάρτη των επιλογών βρίσκονται ακόμα και οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες παλαιότερα επιλέγονταν λόγω χαμηλού κόστος και σχετικής ευκολίας αποφοίτησης.
Η ευελιξία/ευκολία αυτή αλλά και γενικότερα η σχέση των ελλήνων με την αγγλοσαξωνική κουλτούρα (σχεδόν όλοι γνωρίζουν την γλώσσα και δεν χρειάζεται επιπλέον έξοδο εκμάθησης) κατέστησαν τις τελευταίες δυο δεκαετίες την Βρετανική αγορά ως το δημοφιλέστερο προορισμό ελλήνων φοιτητών.
Από την άλλη πλευρά οι αλλαγές και η αυξημένη δυσκολία στο εξεταστικό σύστημα, το επίπεδο σπουδών και γενικότερα η “ακαμψία” των Πανεπιστημίων-που μοιάζει πολύ με εκείνη των ελληνικών ιδρυμάτων- των πανεπιστημίων της Ιταλίας, ανέκοψαν το κύμα προς τη χώρα αυτή -δημοφιλέστερο προορισμό της δεκαετίας του 80 και των αρχών του 90- και φυσικά της Γαλλίας και της Γερμανίας, χώρες που παραδοσιακά είχαν επίσης άκαμπτα και ιδιαίτερα αυστηρά πανεπιστημιακά ιδρύματα.
Τα τελευταία χρόνια και συγκεκριμένα το 2012, η οικονομική κρίση και η παράλληλη αύξηση των διδάκτρων στη Βρετανία ανέκοψε σημαντικά το κύμα των Ελλήνων προς τη χώρα αυτή και πλέον αρκετοί αναζητούν λύση σε όμορες περιοχές όπως η Ουαλία, η Ιρλανδία και η Σκωτία.
Το οικονομικό κόστος καθορίζει την επιλογή
Με το κόστος σπουδών να διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα και από περιοχή σε περιοχή, τα τελευταία χρόνια φαίνεται να αποτελεί τον βασικό παράγοντα επιλογής από την πλευρά των φοιτητών.
Σε κάθε περίπτωση, τα δημόσια πανεπιστήμια χωρών όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία, τα οποία δεν απαιτούν δίδακτρα (παρά μόνο μια μικρή συμμετοχή, ετήσια ή εξαμηνιαία) και σε συνδυασμό με το υψηλό επίπεδο σπουδών που παρέχουν, παραμένουν σταθερές επιλογές.
Σε γενικές γραμμές, το κόστος από χώρα σε χώρα, από πόλη σε πόλη και βέβαια από πανεπιστήμιο σε πανεπιστήμιο, διαφέρει.
Έτσι, στην Βρετανία που είναι ο δημοφιλέστερος προορισμός το κόστος ζωής ανέρχεται περί τα 1.200 με 1.500 ευρώ το μήνα, ενώ σε αυτά θα πρέπει να συνυπολογιστεί και το κόστος των διδάκτρων τα οποία για προπτυχιακά προγράμματα ανέρχονται σε περίπου 11.500 ευρώ ανά έτος (στην Ουαλία και στην Β. Ιρλανδία σε 4.500 ευρώ περίπου και στην Σκοτία σε 2.300 λίρες) για προπτυχιακά προγράμματα. Για τα μεταπτυχιακά προγράμματα το κόστος σπουδών αρχίζει από 3.500 ευρώ και μπορεί να ξεπεράσει και τα 25.000 ευρώ αν πρόκειται για MBA. Αξίζει να αναφερθεί ότι το κόστος αυτό μπορεί να καλυφθεί μέσω χαμηλότοκης δανειοδότησης από την αγγλική κυβέρνηση, της οποίας η αποπληρωμή γίνεται μετά την αποφοίτηση και εφόσον ο πτυχιούχος θα έχει δικό του προσωπικό εισόδημα, που θα ξεπερνά 26.000 ευρώ (21.000 λίρες) το χρόνο.
Στη Γερμανία και σύμφωνα με τα στοιχεία της Γερμανικής Υπηρεσίας Ακαδημαϊκών Συναλλαγών, το σύνολο της δαπάνης -και συγκεκριμένα κόστος ζωής και δίδακτρα- για έναν προπτυχιακό φοιτητή εκτιμάται ότι ανέρχεται κατά μέσο όρο στα 8.700 ευρώ τον χρόνο.
Για την εισαγωγή σε κάποιο από τα 315 κρατικά ιδρύματα που διαθέτει η χώρα (εκ των οποίων τα 113 είναι πανεπιστήμια), είναι φυσικά απαραίτητη η γνώση της γερμανικής γλώσσας σε επίπεδο τουλάχιστον Β2 βάσει του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς ή η κατοχή άλλου πιστοποιητικού γλωσσομάθειας αντίστοιχου επιπέδου. Αν κάποιος επιθυμεί να σπουδάσει στη Γερμανία, θα πρέπει να έχει απολυτήριο λυκείου ή International Baccalaureate (δηλαδή το διεθνές απολυτήριο με το οποίο κάποιος μπορεί να σπουδάσει απευθείας στο εξωτερικό). Σε ορισμένους κλάδους σπουδών όπως ιατρική, οδοντιατρική, φαρμακευτική και ψυχολογία, υπάρχει περιορισμένος αριθμός θέσεων. Αυτό σημαίνει ότι μόνο άτομα με πολύ καλή επίδοση έχουν πιθανότητα να εισαχθούν σε αυτές τις σχολές.
Εάν κάποιος επιθυμεί να παρακολουθήσει ένα μεταπτυχιακό, επιπέδου Master, θα πρέπει να κατέχει πτυχίο το οποίο να είναι τριετούς τουλάχιστον φοίτησης (Bachelor). Ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει σε αυτή την περίπτωση να επικοινωνήσει απευθείας με το πανεπιστήμιο.
Στη Γαλλία το κόστος ζωής ανέρχεται περί τα 1.200 ευρώ τον μήνα για το Παρίσι και περί τα 800 ευρώ για μικρότερες πόλεις. Ένα ιδιαίτερα σημαντικό στοιχεία όσον αφορά στην στέγαση, είναι ότι οι αλλοδαποί φοιτητές μπορούν να επωφελούνται -όπως και οι Γάλλοι φοιτητές- από τα επιδόματα στέγης. Η εγγραφή στα πανεπιστήμια βρίσκεται κάπου μεταξύ 200 ευρώ έως 600 ευρώ, ανάλογα με το ίδρυμα.
Τα πανεπιστήμια κάνουν δεκτούς στο πρώτο έτος όλους τους κατόχους του γαλλικού απολυτηρίου «Baccalaureat» (Απολυτήριο Λυκείου με τις Πανελλαδικές Εξετάσεις) και δεν υπάρχει όριο κατώτατης βαθμολογίας. Στα μεταπτυχιακά, οι απόφοιτοι ελληνικών πανεπιστημίων γίνονται δεκτοί στο δεύτερο έτος των προγραμμάτων Master, αρκεί να είναι στο ίδιο αντικείμενο σπουδών του πρώτου τους πτυχίου Bachelor.
Απαραίτητο είναι το πιστοποιητικό γλωσσομάθειας της γαλλικής με ελάχιστο επίπεδο το Β2 (κάποια ιδρύματα ζητούν υψηλότερο). Αν αυτό δεν υπάρχει ο υποψήφιος μπορεί να δώσει στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών ένα τεστ γνώσεων (TCF, TEF), το οποίο γίνεται αποδεκτό από τα γαλλικά πανεπιστήμια.
Όσον αφορά το επίπεδο της γλώσσας που απαιτείται, αυτό ποικίλλει ανάλογα με το πανεπιστήμιο. Γενικά, ζητείται γνώση των γαλλικών σε επίπεδο Β2.
Στην Ιταλία, χώρα με την πλησιέστερη κουλτούρα στην ελληνική, βρίσκονται κάποια από τα παλαιότερα και πιο γνωστά πανεπιστήμια της Ευρώπης. Το κόστος ζωής ανέρχεται ανάλογα με την πόλη μεταξύ 800 και 1.200 ευρώ, ενώ το ετήσιο κόστος εγγραφής για το δημόσιο πανεπιστήμιο, εξαρτάται από το ίδρυμα και τη σχολή, κυμαίνεται ωστόσο σε αυτό το επίπεδο σε ετήσια βάση (1.200 ευρώ).
Για να σπουδάσει κάποιος στα ΑΕΙ της Ιταλίας πρέπει να έχει ένα έγκυρο τίτλο σπουδών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και να έχει συμμετάσχει στις εισαγωγικές εξετάσεις στην Ελλάδα. Στη συνέχεια ενδεχομένως θα πρέπει να συμμετάσχει και σε εισαγωγικές εξετάσεις ανά ίδρυμα (όπου αυτό προβλέπεται) στη σχολή της επιλογής του, οι οποίες ειδικά σε περιπτώσεις των Ιατρικών σχολών και κάποιων πολυτεχνικών με μεγάλη ζήτηση, γίνονται μαζί με τους Ιταλούς υποψηφίους και χωρίς ποσόστωση.
Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει ο Έλληνας υποψήφιος να συναγωνιστεί τους Ιταλούς ορισμένες φορές σε πολύ υψηλού επιπέδου εξετάσεις και επί της ουσίας χωρίς εξεταστέα ύλη. Υπάρχουν βέβαια και πολλές περιπτώσεις άλλων σχολών που οι υποψήφιοι γίνονται δεκτοί μόνο αποδεικνύοντας την επάρκεια τους στην Ιταλική γλώσσα (επιπέδου Β2 τουλάχιστον). Σε γενικές γραμμές το κόστος ζωής και η δυσκολία των πανεπιστημίων διαφέρουν στην Ιταλία, με τα πανεπιστήμια της Κεντρικής και Βόρειας Ιταλίας να έχουν υψηλότερες απαιτήσεις και της Νότιας λιγότερες.
Ρεπορτάζ: Στέλιος Ιωάννου
Συνεντεύξεις: Κώστας Πλιάκος, Αναστάσιος Οικονόμου, Λευτέρης Σουχάιμπ, Γεωργία Κουρουπάκη, Μιχάλης Κοσμίδης
Σκηνοθεσία: Σεραφείμ Ντούσιας
Κάμερα: Περικλής Χατζηνάκος, Λευτέρης Παρτσάλης
