Θεόδωρος Τρύφων: Επενδυτικός καταλύτης η ελληνική φαρμακοβιομηχανία

Καθώς η προσοχή όλων στρέφεται στην αποκλιμάκωση των περιοριστικών μέτρων για τον έλεγχο της πανδημίας, στη διαχείριση της πίεσης στο σύστημα υγείας και στην εξέλιξη του εμβολιαστικού προγράμματος, η ελληνική οικονομία, εξερχόμενη από την βαθιά κρίση της περασμένης δεκαετίας, βρίσκεται και πάλι αντιμέτωπη με νέες τεράστιες προκλήσεις.

Η πανδημία έχει τεράστιο αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία η οποία καταγράφει σημαντικές απώλειες, με την ύφεση το 2020 να εκτιμάται μεταξύ 8,5% και 10%, ενώ και όλες οι προβλέψεις για το 2021 συγκλίνουν στο σενάριο της αργής εξόδου από την υφεσιακή ζώνη.

Μέσα σε αυτό το δυσμενές οικονομικό κλίμα, η χώρα μας οφείλει να στρέψει το βλέμμα της στην επόμενη ημέρα της πανδημικής κρίσης και να διαμορφώσει έναν αναπτυξιακό οδικό χάρτη με στόχο την όσο το δυνατό ταχύτερη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Αυτό απαιτεί ένα ολιστικό σχεδιασμό με κύριο στόχο την προσέλκυση επενδύσεων μέσω κατάλληλων κινήτρων τα οποία θα απελευθερώσουν την αναπτυξιακή δυναμική των κλάδων της οικονομίας που διαθέτουν διεθνώς ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά, δραστηριοποιούνται με εξωστρέφεια και παράγουν υψηλή προστιθέμενη αξία.
Η φαρμακοβιομηχανία αποτελεί έναν κατεξοχήν τέτοιο κλάδο.

Επενδύσεις €600 εκατ. με μοναδική πολλαπλασιαστικη αξία

Ο επενδυτικός προγραμματισμός της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας αφορά σε μια σειρά από έργα και δράσεις συνολικού ύψους 600 εκατ. ευρώ σε βάθος τετραετίας. Οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες, δραστηριοποιούνται με αξιώσεις στο ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον και σχεδιάζουν σημαντικές επενδύσεις σε παραγωγικές υποδομές, σε εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας και σε προγράμματα Έρευνας και Ανάπτυξης.

Ωστόσο, η υλοποίηση των επενδύσεων αυτών προϋποθέτει καταρχήν τον εξορθολογισμό των υπερβολικών άμεσων και έμμεσων επιβαρύνσεων : Η φορολόγηση μαζί με τις υποχρεωτικές επιστροφές μέσω του μηχανισμού του clawback φθάνουν σήμερα το 70% του κύκλου εργασιών του κλάδου στερώντας πολύτιμους πόρους που σε άλλη περίπτωση θα κατευθύνονταν σε αναπτυξιακές δραστηριότητες. Ακόμη, το πρόσφατο μέτρο που αφορά στη δυνατότητα συμψηφισμού -έστω ενός μικρού μέρους του clawback με τις επενδύσεις θα πρέπει να ενισχυθεί με μεγαλύτερα ποσά και να εφαρμοστεί τουλάχιστον για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Αυτό θα ανοίξει το δρόμο προς νέες επενδύσεις του κλάδου, ενώ θα καταστήσει τη χώρα μας πόλο έλξης και επενδύσεων εκ μέρους των φαρμακοβιομηχανιών του εξωτερικού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επενδύσεις αυτές έχουν σημαντική πολλαπλασιαστική επίδραση για το σύνολο της οικονομίας, δημιουργώντας οικονομική προστιθέμενη αξία που μένει και επανεπενδύεται στη χώρα.

Τα στοιχεία της πρόσφατης μελέτης του ΙΟΒΕ για τους όρους και τις προϋποθέσεις για την αξιοποίηση της αναπτυξιακής δυναμική της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας είναι χαρακτηριστικά και αποτυπώνουν τη μοναδική πολλαπλασιαστική αξία των επενδύσεων του κλάδου στο ΑΕΠ, στην απασχόληση και στα δημόσια έσοδα.

Συγκεκριμένα, η ανταποδοτικότητα των επενδύσεων στο ΑΕΠ κυμαίνεται από 86%-129% της επενδυτικής δαπάνης, τα έσοδα του δημοσίου αυξάνονται σε ετήσια βάση μέχρι και έως 37,6% του επενδυόμενου ποσού, ενώ ανάλογη είναι και ενίσχυση της απασχόλησης με μόνιμες, εξειδικευμένες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας.

Το ελληνικό φάρμακο πρωταγωνιστεί στις διεθνείς αγορές

Εκτός όμως από την σημαντική επενδυτική δυναμική του κλάδου, η εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου συμβάλλει μέσω των εξαγωγών στη βελτίωση της εικόνας του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας και στην αύξηση των δεικτών ανταγωνιστικότητας. Τα ελληνικά φάρμακα εξάγονται σε περισσότερες από 147 χώρες ελέγχονται από δεκάδες οργανισμούς φαρμάκων και αναγνωρίζονται διεθνώς ως ποιοτικά, αξιόπιστα και οικονομικά προϊόντα.

Το φάρμακο αναδεικνύεται σταθερά τα τελευταία χρόνια ως το δεύτερο σε αξία εξαγώγιμο προϊόν της ελληνικής οικονομίας, μετά τα πετρελαιοειδή. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ποσοστό της συμμετοχής των φαρμάκων στο σύνολο των εξαγωγών τα τελευταία χρόνια, ξεπερνά το 6%, ενώ σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων (Π.Σ.Ε) η αύξηση των εξαγωγών φαρμάκου στο ενιάμηνο του 2020 άγγιζε το 50,3% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αύξηση αυτή κατεγράφη εν μέσω ιδιαίτερα αντίξοων συνθηκών λόγω της υγειονομικής κρίσης η οποία οδήγησε σε αρρυθμίες στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και σε μεγάλες καθυστερήσεις στο διεθνές εμπόριο.

Διασφάλιση επάρκειας φαρμάκων στην εγχώρια αγορά

Το ξέσπασμα της πανδημίας οδήγησε στην αποσταθεροποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας και στη δημιουργία προβλημάτων στον ομαλό εφοδιασμό των συστημάτων υγείας. Απόρροια αυτών ήταν η εμφάνιση σημαντικών ελλείψεων σε φάρμακα πρώτης γραμμής και ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και του κόσμου.

Στη χώρα μας αντίθετα, δεν παρατηρήθηκαν παρόμοια φαινόμενα, γεγονός που οφείλεται στην ύπαρξη ισχυρής εγχώριας παραγωγικής βάσης φαρμάκων. Εν μέσω της πανδημίας, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες διασφάλισαν συνθήκες επάρκειας στα απαραίτητα φάρμακα, καλύπτοντας τις θεραπευτικές ανάγκες για περισσότερους από 3 εκατομμύρια ασθενείς. Αυτό δείχνει και τη στρατηγική σημασία του κλάδου για τη θωράκιση του συστήματος υγείας προκειμένου να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά και με επάρκεια σε ανάλογες έκτακτες περιστάσεις.

Αναγκαία η χάραξη φιλοεπενδυτικής στρατηγικής

Τόσο η πρόσφατη έρευνα του ΙΟΒΕ, όσο και οι μελέτες άλλων ανεξάρτητων φορέων τα τελευταία χρόνια, καταγράφουν τη μοναδική επενδυτική δυναμική της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας και αναδεικνύουν τη αξία του κλάδου για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο, μετά από μία παρατεταμένη υφεσιακή περίοδο, με κύρια χαρακτηριστικά την γενικότερη αποεπένδυση, την επιδείνωση των δεικτών ανταγωνιστικότητας, την υποχώρηση των κλάδων της μεταποίησης, την αποδιάρθρωση της απασχόλησης, ο κλάδος της φαρμακοβιομηχανίας θα πρέπει να οργανωθεί στο πλαίσιο ενός νέου στρατηγικού σχεδιασμού που θα περιλαμβάνει στοιχεία όχι μόνο φαρμακευτικής, αλλά και ερευνητικής, επενδυτικής, φορολογικής πολιτικής. Η διαμόρφωση ενός τέτοιου ολοκληρωμένου πλαισίου θα επιτρέψει τον βιώσιμο προγραμματισμό των επιχειρήσεων και το ξεδίπλωμα της αναπτυξιακής τους δυναμικής προς όφελος των ασθενών, της ελληνικής κοινωνίας και της εθνικής οικονομίας.

*Ο Θεόδωρος Τρύφων είναι πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας