Ηλίας Λεκκός: Δύο πιθανές εκδοχές για το 2021

Ο ερχομός του 2021 βρίσκει την ελληνική αλλά και την παγκόσμια κοινότητα εξαντλημένη ψυχολογικά και οικονομικά από τις επιπτώσεις της πανδημίας του covid-19.

Κατά συνέπεια είναι απολύτως κατανοητό μεγάλη μερίδα του πληθυσμού να αντιμετωπίζει τη νέα χρονιά με ένα μεγάλο βαθμό απαισιοδοξίας και προβληματισμού αναφορικά με την εξέλιξη των γεγονότων στο άμεσο μέλλον. Η απαισιοδοξία αυτή αποτελεί και τη βάση θεώρησης της πρώτης εκδοχής της πραγματικότητας όπως αυτή θα διαμορφωθεί το 2021.

Η καθόλα σεβαστή αυτή εκδοχή των γεγονότων εστιάζει στη συνδυαστική επίπτωση δυο αρνητικών παραγόντων. Πρώτα και κύρια δίνει έμφαση στο γεγονός ότι οι αρνητικές επιπτώσεις της ύφεσης του 2020 δεν έχουν γίνει ακόμα αντιληπτές και συνεπώς μετρήσιμες στην πλήρη έκταση τους.

Τραπεζικά δάνεια άνω των €20 δισ., πλήρως εξυπηρετούμενα την προ-covid εποχή, έχουν τεθεί σε καθεστώς αναστολής, φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις το ίδιο, ενώ μεγάλο μέρος εργαζομένων και ατομικών ή μικρομεσαίων επιχειρήσεων συντηρούνται από μισθολογικά επιδόματα, επιστρεπτέες προκαταβολές και εγγυημένα ή επιδοτούμενα από το δημόσιο, δάνεια.

Η δυσμενής αυτή συγκυρία έρχεται να επιδράσει πολλαπλασιαστικά με τις προ-covid δομικές αδυναμίες την οικονομίας μας δηλαδή τον υψηλό δανεισμό δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, των υψηλών μη-εξυπηρετούμενων δανείων και την αδυναμίας άσκησης δημοσιονομικής πολιτικής. Ο φόβος λοιπόν είναι ότι ο συνδυασμός όλων αυτών των παραγόντων δύναται να ανορθώσει ένα ανυπέρβλητο ανάχωμα στην προσπάθεια οικονομικής επανεκκίνησης της χώρας μας.

Στον αντίποδα, η εναλλακτική εκδοχή των επερχόμενων γεγονότων δεν αμφισβητεί όλες τις ανωτέρω αρνητικές παραμέτρους, ωστόσο επιλέγει να εστιάσει σε μια σειρά αντισταθμιστικών δράσεων και πολιτικών που δύναται όχι μόνο να εξισορροπήσουν αλλά και να υπερκεράσουν την υφιστάμενη αρνητική δυναμική.

Οι πολιτικές στις οποίες αναφέρομαι καλύπτουν όλο το φάσμα οικονομικής πολιτικής από τη νομισματική και δημοσιονομική έως το πεδίο της τραπεζικής εποπτείας. Όσον αφορά τη νομισματική πολιτική, καίριας σημασίας αποδείχθηκαν, η συμπερίληψη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης PEPP και η χαλάρωση των κριτηρίων αποδοχής ενεχύρων και βελτίωση των αποτιμήσεων τους από την Κεντρική Τράπεζα καθώς και το μακροχρόνιο πρόγραμμα χρηματοδότησης των τραπεζών με αρνητικό κόστος, γνωστό ως TLTRO.

Σε δημοσιονομικό επίπεδο καταγράφεται σημαντική χαλάρωση των κανόνων δημοσιονομικής πολιτικής, μετά την ενεργοποίηση της «ρήτρας διαφυγής» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθώς και η θέσπιση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους €32 δισ. που ουσιαστικά διπλασιάζει τους ευρωπαϊκούς πόρους για την Ελλάδα την ερχόμενη 7ετία. Τέλος και στον τομέα της τραπεζικής εποπτείας είχαμε χαλάρωση των κανόνων κεφαλαιακών απαιτήσεων προκειμένου να επιταχυνθεί και διευκολυνθεί η εκταμίευση νέων δανείων από πλευράς των τραπεζικών ιδρυμάτων.

Όλα τα παραπάνω δημιουργούν ένα σημαντικότατο κατά την άποψη μου αντίβαρο που μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην επούλωση των πληγών και ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Βασικές προϋποθέσεις για την αποτελεσματική ενεργοποίηση αυτού του αντίβαρου είναι πρώτα και κύρια η εξάπλωση του εμβολιασμού του ευρύτερου πληθυσμού καθώς και η αποφυγή πρώιμης και εσπευσμένης απόσυρσης των μέτρων στήριξης της οικονομίας υπό τον φόβο είτε της δημοσιονομικής εκτροπής είτε της απώλειας πειθαρχίας εξυπηρέτησης των δανειακών υποχρεώσεων.

* Ο Ηλίας Λεκκός είναι Επικεφαλής Οικονομικής Ανάλυσης και Επενδυτικής Στρατηγικής της Τράπεζας Πειραιώς