Το «τέλος εποχής» στην εξωστρέφεια του ομίλου ΟΤΕ

Η ανακοίνωση του ΟΤΕ ότι βρίσκεται σε τελικές συζητήσεις για την πώληση της Telekom Romania Mobile στην ρουμανική Clever Media ήταν αναμενόμενη δεδομένου ότι η διοίκηση του ομίλου έχει δημοσιοποιήσει την πρόθεση της για την πώληση της συγκεκριμένης θυγατρικής. Η πώληση εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί μέσα στους επόμενους μήνες σηματοδοτώντας το «τέλος εποχής» σε μία περίοδο περίπου 26 ετών κατά τη διάρκεια της οποίας ο όμιλος ΟΤΕ έφθασε να δραστηριοποιείται τόσο σε γείτονες χώρες όσο και σε πιο μακρινές περιοχές όπως η Αρμενία, ενώ είχε κάνει και επενδύσεις ακόμη και στην Ουκρανία! Συν το ενδιαφέρον που είχε εκφράσει για απόκτηση συμμετοχών ή αδειών για δίκτυα κινητής τηλεφωνίας σε χώρες όπως η Κροατία ή ο Λίβανος.

Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι ουσιαστικά ο όμιλος ΟΤΕ ακολουθεί μία τάση που υπάρχει γενικότερα στην παγκόσμια τηλεπικοινωνιακή αγορά. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 όλοι οι μεγάλοι και μεσαίοι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι σε Ευρώπη αλλά και την αμερικανική ήπειρο είχαν επιδιώξει να αποκτήσουν παρουσία σε πολλαπλές αγορές Μία τάση που διατηρήθηκε περίπου μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ‘10s οπότε και σταδιακά οι περισσότεροι πάροχοι άρχισαν να επιδιώκουν να δραστηριοποιούνται σε έναν πιο περιορισμένο αριθμό αγορών και κυρίως σε αυτές που είχαν ηγετική θέση. Τα παραδείγματα είναι πολλά και περιλαμβάνουν ομίλους όπως η Deutsche Telekom, η ισπανική Telefonica, η γαλλική Orange με τη βρετανική Vodafone να αποτελεί ίσως την πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση.

Το ιστορικό της επέκτασης

Όσον αφορά στον όμιλο ΟΤΕ η αρχή της διεθνούς επέκτασης έγινε από τη Σερβία το 1997 όταν και εξαγόρασε το 20% της Telekom Srbija, του βασικού τηλεπικοινωνιακού παρόχου της χώρας.

H επόμενη κίνηση ήταν το 1998 όταν και απέκτησε το 35% της Romtelecom, του μεγαλύτερου τηλεπικοινωνιακού παρόχου της Ρουμανίας. Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε αργότερα στο 54%. Μετά τη Ρουμανία, η επόμενη κίνηση ήταν στην Αρμενία, όπου απέκτησε το 90% της Armentel, του εκεί μεγαλύτερου τηλεπικοινωνιακού παρόχου. Και στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, ο ΟΤΕ απέκτησε τον πλειοψηφικό έλεγχο και το μάνατζμεντ σε εταιρείες που μέχρι πρότινος είχαν το μονοπώλιο στις εγχώριες αγορές και η απελευθέρωση της τηλεπικοινωνιακής αγοράς ήταν μία πρόκληση, όπως και για τον ίδιο τον ελληνικό όμιλο.

Τα επόμενα βήματα είχαν σχέση με την κινητή τηλεφωνία. Η πρώτη κίνηση ήταν το 2000 η εξαγορά του πλειοψηφικού ελέγχου της αλβανικής εταιρείας κινητής τηλεφωνίας AMC (Albania Mobile Communications). Τα επόμενα χρόνια είχαμε την απόκτηση αδειών για τη λειτουργία δικτύων κινητής τηλεφωνίας στη Βουλγαρία (Globul) και στη Βόρεια Μακεδονία (Cosmofon). Σημειώνεται ότι οι τρεις θυγατρικές στην κινητή τηλεφωνία έδωσαν σημαντική ώθηση στα λειτουργικά κέρδη της Cosmote, δεδομένων των εξαιρετικά γρήγορων ρυθμών ανάπτυξης. Την ίδια περίοδο, είχαν γίνει διερευνητικές επαφές για απόκτηση άδειας κινητής τηλεφωνίας σε χώρες όπως ο Λίβανος, ενώ έντονη φημολογία υπήρξε και για την Κύπρο.

Η πρώτη πώληση έγινε, πάντως, το 2006 όταν και πωλήθηκε η Armentel, η οποία αντιμετώπιζε αρκετά ζητήματα και δεν ήταν εύκολη η διαχείριση της λόγω και της απόστασης μεταξύ Ελλάδας και Αρμενίας. Η πώληση της Armentel είχε ως αποτέλεσμα ο ΟΤΕ να περιοριστεί μεν στην Νοτιοανατολική Ευρώπη, όπου, όμως, είχε πλέον εξελιχθεί στον μεγαλύτερο τηλεπικοινωνιακό όμιλο μίας περιοχής με πληθυσμό περίπου 45 εκατ. ανθρώπων. Και αυτός ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους που η Deutsche Telekom αποφάσισε να αποκτήσει συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο του ΟΤΕ δεδομένου ότι τη βοηθούσε να έχει παρουσία σχεδόν σε όλη την Ευρώπη.

Οι «αποχωρήσεις»

Όμως, από τα τέλη της δεκαετία των ‘00s η κατάσταση αρχίζει να αλλάζει δεδομένων και των οικονομικών συνθηκών που υπήρχαν τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Είναι άλλωστε και η εποχή που πολλοί μεγάλοι πάροχοι αρχίζουν τις πωλήσεις δραστηριοτήτων τους.

Όσον αφορά στον όμιλο ΟΤΕ, η αρχή γίνεται με την Cosmofon, η οποία πωλείται στην Telekom Slovenije το 2009. Ακολουθεί η συμμετοχή (20%) στην Telekom Srbije την οποία αγόρασε η κυβέρνηση της Σερβίας. Το 2013 είναι η σειρά της Globul (Βουλγαρία) την οποία εξαγοράζει η νορβηγική Telenor, ενώ το 2019 η συμμετοχή στην AMC πωλείται στην Albania Telecom Invest.

H πιο «δύσκολη» περίπτωση αποδείχθηκε ότι ήταν οι δραστηριότητες στη Ρουμανία. Τελικά, το 2021 η Orange Romania απέκτησε το 54% του ΟΤΕ στην Telekom Romania Communications, όπως είχε μετονομαστεί η Romtelecom, με τον ελληνικό όμιλο να διατηρεί μόνο την Telekom Romania Mobile που λειτουργεί δίκτυο κινητής τηλεφωνίας. Και τώρα έρχεται και η σειρά της TRM προς πώληση, κλείνοντας έτσι ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια στην ιστορία του μεγαλύτερου τηλεπικοινωνιακού παρόχου της χώρας.