Δασικές Πυρκαγιές: Πρόγραμμα προδιαγεγραμμένης καύσης από WWF Ελλάς και ΙΜΔΟ, με τη στήριξη της P&G

Οι δασικές πυρκαγιές στην Εύβοια και στη Βαρυμπόμπη, στα Γεράνεια Όρη και στα Βίλια, στην Ηλεία και στην Λακωνία ήταν οι χειρότερες των τελευταίων ετών από την άποψη καμένων δασικών εκτάσεων και αποκάλυψαν σε όλους μας πως «εδώ και τώρα» πρέπει να ενημερωθούμε, να ενεργήσουμε, να δραστηριοποιηθούμε, προκειμένου να προστατεύσουμε τα δάση με τον καλύτερο τρόπο. Η κατάσβεση και η ενίσχυσή της ως προς τα μέσα και το ανθρώπινο δυναμικό είναι μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση, όμως είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως υπάρχουν περισσότερες – ακόμα και αποτελεσματικότερες επιλογές, που συμπληρώνουν κατά τον καλύτερο τρόπο μία ολοκληρωμένη αντιμετώπιση.

Όπως συμβαίνει σε ό,τι αφορά στην υγεία μας, έτσι και στις δασικές πυρκαγιές, η πρόληψη είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισής τους, καθώς σημαίνει ότι έχουμε φροντίσει εκ των προτέρων ώστε η κατάσβεσή τους να γίνει υπό τις ιδανικότερες προϋποθέσεις και άρα να είναι κατά το δυνατόν αποτελεσματική.

Η μέθοδος της προδιαγεγραμμένης καύσης ως εργαλείο πρόληψης δασικών πυρκαγιών

Σε μια περίοδο κατά την οποία η κλιματική κρίση και οι συνέπειές της οξύνονται διαρκώς, με αποτέλεσμα ακραία φυσικά φαινόμενα να πλήττουν τον πλανήτη ολοένα και συχνότερα, οι δασικές πυρκαγιές καταγράφονται με αυξανόμενη δριμύτητα. Ένα από τα εργαλεία πρόληψης που συμβάλλουν κατά τον καλύτερο και πιο ολοκληρωμένο τρόπο στην αντιμετώπιση των συνεπειών των δασικών πυρκαγιών είναι η μέθοδος της προδιαγεγραμμένης καύσης. Στην Ελλάδα η συγκεκριμένη μέθοδος δεν αξιοποιείται με θεσμοθετημένο τρόπο, όμως, μετά από εμπεριστατωμένη προετοιμασία και επιστημονική τεκμηρίωση, ένα νέο, πιλοτικό πρόγραμμα προδιαγεγραμμένης καύσης ξεκινά στη Χίο, με την υποστήριξη της Procter & Gamble, από το WWF Ελλάς και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΙΜΔΟ), και με τη συμμετοχή της Διεύθυνσης Δασών Χίου της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου και της ομάδας εθελοντικής δράσης Χίου «Όμικρον». Στον πυρήνα της προδιαγεγραμμένης καύσης υπάρχει η λογική της ελεγχόμενης μείωσης της καύσιμης ύλης, με τρόπο ώστε να διαφυλάσσεται το περιβάλλον, σε όλες τις πτυχές του.

Η φωτιά εντάσσεται στη φυσική διαδικασία αναγέννησης των μεσογειακών δασών. Στην περίπτωση της προδιαγεγραμμένης καύσης, της ελεγχόμενης πυρκαγιάς χαμηλής έντασης, ουσιαστικά, έχουμε την εργαλειοποίηση της φυσικής αυτής διεργασίας. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται η πιθανότητα ανεξέλεγκτης δασικής πυρκαγιάς μεγάλης έντασης, ενώ εξασφαλίζεται η διατήρηση του δασικού οικοσυστήματος και των ωφελειών του: Της αντιπλημμυρικής προστασίας, της προστασίας από τη διάβρωση, αλλά και της προστασίας της βιοποικιλότητας.

Το μεγάλο ζήτημα, βεβαίως είναι όλη η διαδικασία να γίνεται οργανωμένα, με συγκεκριμένες προδιαγραφές και βάσει μελετών που διασφαλίζουν πως πράγματι γίνεται προς όφελος της φύσης και της κοινωνίας. Ουσιαστικά, μέσα από την προδιαγεγραμμένη καύση, η καύσιμη ύλη αξιοποιείται τόσο από οικολογικής όσο και από οικονομικής άποψης. Πρόκειται για μία μέθοδο που παρέχει άμεσα οφέλη στην τοπική κοινωνία και η οποία εφαρμόζεται ήδη με επιτυχία σε διάφορες περιοχές στον κόσμο, όπως η Αυστραλία, οι Η.Π.Α, αλλά και στην Ευρώπη: τη Γαλλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία.

Νέο πιλοτικό πρόγραμμα προδιαγεγραμμένης καύσης στη Χίο

Στόχος του πιλοτικού προγράμματος που λαμβάνει χώρα στη Χίο από το WWF Ελλάς και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΙΜΔΟ), με την υποστήριξη της Procter & Gamble, είναι η καταλληλότερη διαχείριση της δασικής καύσιμης ύλης μέσω της αύξησης της ανθεκτικότητας των δασικών οικοσυστημάτων απέναντι στις πυρκαγιές και τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.

Η Χίος, ένα από τα μεγαλύτερα ελληνικά νησιά είναι τόπος που φιλοξενεί μεγάλη ποικιλία μεσογειακών δασικών οικοσυστημάτων. Το γεγονός πως το πιλοτικό αυτό πρόγραμμα ξεκινά από τον συγκεκριμένο τόπο, σημαίνει πως θα μπορεί, στο μέλλον, να επεκταθεί ευκολότερα σε αντίστοιχα οικοσυστήματα στην υπόλοιπη Ελλάδα. Στη Χίο, εξάλλου, οι φορείς που ανέλαβαν το πιλοτικό έργο έχουν συνεργαστεί επί μακρόν σε αντίστοιχα προγράμματα.

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της πρωτοβουλίας αυτής, η προδιαγεγραμμένη καύση θα υλοποιηθεί αποκλειστικά σε δημόσιες ή δημοτικές δασικές εκτάσεις και δάση της Χίου, που θα επιλεγούν με συγκεκριμένα επιστημονικά κριτήρια και σε συνεννόηση με τις αρμόδιες αρχές. Θα εφαρμοστεί εκτός αντιπυρικής περιόδου και θα υπάρξουν αυστηρά μέτρα και πρωτόκολλα ασφαλείας κατά την εφαρμογή της (π.χ. παρουσία πυροσβεστικού οχήματος, επιλογή κατάλληλων καιρικών συνθηκών, αποψίλωση βλάστησης σε επιλεγμένες επιφάνειες, τήρηση συγκεκριμένου πρωτοκόλλου ενεργειών, εκπαίδευση εμπλεκομένων, κατάλληλα μέσα ατομικής προστασίας).

Με ανοικτή εκδήλωση ενημέρωσης όλοι οι πολίτες της Χίου θα έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν για το πρόγραμμα και όλες τις πτυχές του, αλλά και να γνωρίσουν την ομάδα εργασίας που θα το εφαρμόσει το WWF Ελλάς, το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΙΜΔΟ), τη Διεύθυνση Δασών Χίου της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου και την ομάδα εθελοντικής δράσης Χίου «Όμικρον».

Η κλιματική κρίση και οι συνέπειές της είναι πλέον πραγματικότητα για την ελληνική κοινωνία και απαιτεί δράσεις, ιδίως πρόληψης – ώστε να προλαβαίνουμε «το κακό» πριν αυτό εκδηλωθεί και γιγαντωθεί. Η μέθοδος της προδιαγεγραμμένης καύσης είναι ένα εργαλείο που μπορεί να διαφυλάξει τα δάση μας αλλά και την ίδια την κοινωνία μας από τις καταστροφικές συνέπειες των ανεξέλεγκτων δασικών πυρκαγιών. Το νέο πιλοτικό πρόγραμμα του WWF Ελλάς και του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΙΜΔΟ), που υλοποιείται με την υποστήριξη της Procter & Gamble, μπορεί να «συστήσει» το εργαλείο αυτό στην ελληνική κοινωνία, ώστε να εξαπλωθεί η χρήση του και να επιτευχθεί το προσδοκώμενο αποτέλεσμα, προκειμένου να μην αποτελούν οι δασικές πυρκαγιές έναν «ανίκητο εχθρό».