Tripsta: Η εταιρεία που θέλησε να «κατακτήσει» τον κόσμο των online αεροπορικών εισιτηρίων

Η ιδέα πίσω από τη δημιουργία της Travelplanet24, όπως ήταν το πρώτο όνομα της εταιρείας το οποίο συνεχίζει να χρησιμοποιείται ως ένα από τα 3 online brands του ομίλου, ήταν η πώληση μέσω Διαδικτύου ακτοπλοϊκών εισιτηρίων σε τουρίστες από το εξωτερικό. Το 2005 οι online αγορές είχαν αρχίσει να παρουσιάζουν τεράστια ανάπτυξη στη δυτική Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες με αποτέλεσμα αρκετά σύντομα το Travelplanet24 επεκτάθηκε στη διάθεση αεροπορικών εισιτηρίων, εισιτηρίων για το τρένο όπως και ενοικιάσεις αυτοκινήτων. Σχετικά γρήγορα άρχισε και η επέκταση σε διεθνείς αγορές με αποτέλεσμα στις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας η Tripsta, όπως ήταν πλέον η νέα επωνυμία, να αποτελεί ένα από τα 20 μεγαλύτερα online ταξιδιωτικά γραφεία (online travel agency ή ΟΤΑ) στην Ευρώπη. Η «έκρηξη» όμως σημειώθηκε την άνοιξη του 2015 όταν η Tripsta συγχωνεύτηκε με το airtickets.gr, το μεγαλύτερο ΟΤΑ όσον αφορά τις κρατήσεις αεροπορικών εισιτηρίων από την Ελλάδα, επικεφαλής της οποίας ήταν ο Δημήτρης Κοντογιώργος. Το αποτέλεσμα της συγχώνευσης ήταν η δημιουργία, όπως αναφερόταν στη σχετική ανακοίνωση, του μεγαλύτερου online ταξιδιωτικού γραφείου στην νοτιοανατολική Ευρώπη και ενός εκ των πέντε μεγαλύτερων στη Γηραιά Ήπειρο.

Το τέλος του 2017 βρίσκει την Tripsta και τα τρία brands της (Airtickets, Travelplanet24 και Tripsta) να έχει παρουσία σε 46 χώρες και ο κύκλος εργασιών της (σ.σ. πρόκειται για τα έσοδα από την πώληση εισιτηρίων ουσιαστικά) να ανέρχεται στα 740 εκατ. ευρώ. Οι εργαζόμενοι έχουν φθάσει τους 300, μία εντυπωσιακή αύξηση σε σχέση με τους μόλις 35 του 2012, ενώ η εταιρεία έχει την έδρα της στο κέντρο της Αθήνας και γραφεία σε Κωνσταντινούπολη και Βουκουρέστι. H εταιρεία γίνεται, μάλιστα, γνωστή για το εξαιρετικό εργασιακό περιβάλλον της, έχοντας πάρει και αρκετά σχετικά βραβεία.

Ο κύκλος εργασιών μοιάζει εξαιρετικά μεγάλος, όμως, η πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετική, δεδομένου ότι τα περιθώρια κέρδους είναι εξαιρετικά μικρά και, σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς των ταξιδιωτικών μεταφορών, κυμαίνονται σε χαμηλά μονοψήφια νούμερα της τάξεως του 4% - 5%. Με δεδομένο ότι ο ανταγωνισμός είναι πολύ έντονος, οι ανάγκες για δαπάνες σε μάρκετινγκ υψηλές, το επιχειρηματικό μοντέλο που ακολουθούν όλες οι ΟΤΑ μπορεί να «βγει» μόνο εφόσον οι κρατήσεις κινούνται σε πολύ υψηλά επίπεδα, ήτοι να ξεπερνούν τα 1-2 δισ. ευρώ. Η ανάγκη για μεγάλο όγκο κρατήσεων ήταν άλλωστε και ο λόγος που Tripsta και Airtickets συγχωνεύθηκαν.

Το πρόβλημα με τις ΟΤΑ είναι πως χρειάζονται να έχουν στη διάθεση τους υψηλή ρευστότητα προκειμένου να καλύψουν τις απαιτήσεις τους. Η Tripsta είχε λάβει χρηματοδότηση από δύο ελληνικά funds (Elikonos και Odyssey), η οποία έφθασε, σύμφωνα με τις πληροφορίες, στα 3,5 εκατ. ευρώ συνολικά. Όμως, όπως αναφέρουν πηγές της αγοράς, η χρηματοδότηση έγινε υπό τη μορφή μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου με τα δύο funds να μην προχωρούν τελικώς στη μετατροπή των ομολογιών και την απόκτηση ποσοστού στο μετοχικό κεφάλαιο της Tripsta, ενώ το δάνειο αποπληρωνόταν κανονικά μέχρι πρόσφατα.

Φθάνουμε στην άνοιξη του 2018, όταν και τα προβλήματα ρευστότητας αρχίζουν να επηρεάζουν την ομαλή λειτουργία της Tripsta όσον αφορά την κάλυψη των υποχρεώσεων της προς την ΙΑΤΑ και τις αεροπορικές εταιρείες. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Tripsta πέτυχε μία πολύ καλή συμφωνία με την ΙΑΤΑ -η οποία εκπροσωπεί 290 αεροπορικές εταιρείες- ενώ παράλληλα προχώρησε σε περικοπές δαπανών. Οι άνθρωποι της Tripsta πιστεύουν ότι θα καταφέρουν να εξισορροπήσουν την κατάσταση αλλά στα μέσα Ιουνίου καταλήγουν στην απόφαση ότι δεν θα τα καταφέρουν. Στη σχετική ανακοίνωση της Tripsta γίνεται λόγος για «αναίτια και άδικη συμπεριφορά συνεργατών και συγκεκριμένα πολυεθνικών εταιρειών διαχείρισης συστημάτων κρατήσεων και διανομής εισιτηρίων» που οδήγησε στην «αιφνίδια αποστράγγιση των ταμειακών διαθεσίμων της εταιρείας. Και το αποτέλεσμα ήταν η διοίκηση να αποφασίσει να αναστείλει προσωρινά την έκδοση μελλοντικών αεροπορικών εισιτηρίων. Παράλληλα, με τα εναπομείναντα χρήματα η διοίκηση προχώρησε στην απόλυση του συνόλου των εργαζομένων, καταβάλλοντας τις νόμιμες αποζημιώσεις.

Πηγές της διοίκησης αναφέρουν ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών έγιναν αρκετά λάθη, πρόσθεταν, όμως, ότι αν είχε υπάρξει καλύτερη συμπεριφορά από τις εταιρείες διαχείρισης συστημάτων κρατήσεων, η κατάσταση θα ήταν διαφορετική και η εταιρεία θα μπορούσε να συνεχίσει την πώληση αεροπορικών εισιτηρίων. Και γι’ αυτό σκοπεύουν να ακολουθήσουν τη νομική οδό.

Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Tripsta δεν κλείνει. Το άνοιγμα προς τις αεροπορικές εταιρείες υπάρχει, φυσικά, οπότε δεν θα συνεχιστεί η έκδοση αεροπορικών εισιτηρίων, αλλά το υπάρχον πλάνο προβλέπει την επαναπρόσληψη 40 ατόμων προκειμένου να υπάρχει υποστήριξη προς τους πελάτες που έχουν ήδη αγοράσει εισιτήρια και οι οποίοι δεν θα πρέπει να ανησυχούν για το αν θα πετάξουν. Παράλληλα, υπάρχουν σκέψεις η εταιρεία να παραμείνει ενεργός στις υπόλοιπες δραστηριότητες, όπως είναι, για παράδειγμα, η πώληση ακτοπλοϊκών εισιτηρίων, ήτοι η δραστηριότητα από την οποία ξεκίνησε.

Παρατηρητές της αγοράς, πάντως, σημειώνουν τις τελευταίες 2 ημέρες ότι το μοντέλο της Tripsta είναι πολύ δύσκολο να καταστεί βιώσιμο λόγω των χαμηλών περιθωρίων κέρδους και του ανταγωνισμού που υπάρχει με δεδομένο κιόλας ότι οι αεροπορικές εταιρείες έχουν ρίξει πολύ τις τιμές τους όσον αφορά στις απευθείας πωλήσεις αεροπορικών εισιτηρίων. Επιπλέον, τα δεδομένα έχουν αλλάξει και από την εμφάνιση υπηρεσιών μετα-αναζήτησης όπως είναι το Skyscanner όπου ο καταναλωτής μπορεί να βρει εύκολα και γρήγορα τις χαμηλότερες τιμές για την πτήση που θέλει και στη συνέχεια μπορεί να κάνει την κράτηση του απευθείας από την ιστοσελίδα της αεροπορικής εταιρείας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται η κίνηση προς τα online ταξιδιωτικά γραφεία.

Πάντως, η είδηση για την «πτώση» της Tripsta προκάλεσε αίσθηση και για έναν ακόμη λόγο: πρόκειται για τον δεύτερο ΟΤΑ με έδρα την Ελλάδα που σταματά την πώληση αεροπορικών εισιτηρίων με τον πρώτο να είναι η Airfasttickets. Οι περιπτώσεις των δύο εταιρειών χαρακτηρίζονται ως έχουσες σημαντικές διαφορές, από την άλλη πλευρά, όμως, είναι προφανές ότι δημιουργούνται εντυπώσεις όσον αφορά τις δυνατότητες που έχουν οι ελληνικές εταιρείες να καλύψουν τις ανάγκες ρευστότητας που απαιτούνται σε αγορές όπως είναι αυτή των αεροπορικών εισιτηρίων. Όπως επίσης τίθενται και αρκετά ερωτηματικά αναφορικά με το ρυθμιστικό πλαίσιο που ισχύει.