Έκτακτη Συνεδρίαση υπουργών Ενέργειας: Αναζητούν λύσεις για το φυσικό αέριο - Τα βασικά σενάρια

«Συζητήσαμε ανοιχτά την πρόταση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αποσύνδεση της τιμής του φυσικού αερίου από την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας», είπε, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε ο πρωθυπουργός της Τσεχίας, Πετρ Φιάλα, η χώρα του οποίου ασκεί αυτό το εξάμηνο την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ.

Ωστόσο, ούτε η σημερινή συνάντηση δεν αναμένεται να δώσει τελικές αποφάσεις και πλέον στο επίκεντρο βρίσκεται η επίσημη Σύνοδος Κορυφής των ηγετών της ΕΕ, στις 20 και 21 Οκτωβρίου, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει επιβεβαιώσει πως θα υποβάλει περισσότερες προτάσεις πριν από τη Σύνοδο.

Προς αναζήτηση λύσεων για το φυσικό αέριο

Παρότι υπάρχει συμφωνία για τον κοινό στόχο, να περιοριστεί η άνοδος στην τιμή του φυσικού αερίου, τα δύο βασικά ευρωπαϊκά «στρατόπεδα» διαφωνούν για τα μέτρα με τα οποία θα επιτευχθεί, λόγω της ανησυχίας πως το πλαφόν θέτει σε κίνδυνο την ενεργειακή τροφοδοσία.

Από τη μία πλευρά βρίσκεται η πρόταση για επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο στην ηλεκτροπαραγωγή, την οποία στηρίζουν η Γαλλία και οι χώρες της Ιβηρικής Χερσονήσου. Και από την άλλη πλευρά βρίσκεται η πρόταση που προωθούν η Ελλάδα, η Ιταλία και η Πολωνία και υποστηρίζεται από συνολικά 16 κράτη-μέλη. Αυτή αφορά την επιβολή πλαφόν σε όλες τις συναλλαγές χονδρικής φυσικού αερίου σε μια τιμή που θα αναθεωρείται τακτικά, λαμβάνοντας υπόψη εξωτερικά κριτήρια αναφοράς, όπως για παράδειγμα τιμές πετρελαίου, άνθρακα ή και φυσικού αερίου στις αγορές της Ασίας και της Βόρειας Αμερικής, επιτρέποντας διακυμάνσεις. Αν αυτή η πρόταση υιοθετηθεί, τότε η κεντρική τιμή θα αντιπροσωπεύει ένα ανώτατο όριο στο TTF ή σε πολλαπλούς κόμβους αερίου και θα καλύπτει όλες τις συναλλαγές.

Σημειώνεται πως η Ελλάδα και τα άλλα κράτη-μέλη, απορρίπτουν τη γαλλική πρόταση επειδή δεν περιλαμβάνει τα 2/3 της αγοράς φυσικού αερίου, δηλαδή αυτή που καταναλώνεται από τη βιομηχανία και για τη θέρμανση των κατοικιών. Ενώ σε περίπτωση που υιοθετηθεί το μοντέλο του πλαφόν στο φυσικό αέριο για την ηλεκτροπαραγωγή δεν αποκλείεται να «μπει» ξανά στο τραπέζι η έκδοση ευρωομολόγου για την ενέργεια.

Η θέση της Κομισιόν

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει την πρότασή της για τη τιθάσευση των τιμών ενέργειας, στη Σύνοδο της 20ης Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με τα όσα έχει δηλώσει σχετικά ο Ιταλός πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι, στην πρόταση «θα περιέχονται τρία στοιχεία: η καταβολή προσπάθειας με στόχο την μείωση των τιμών, η εισαγωγή ενός στοιχείου αλληλεγγύης στον όλο μηχανισμό και η έναρξη της διαδικασίας μεταρρύθμιση της αγοράς ενέργειας».

Όσον αφορά την τιμή του φυσικού αερίου, η Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν ανέφερε ότι η Κομισιόν είναι έτοιμη να συζητήσει ένα ανώτατο όριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό το ανώτατο όριο, είπε, θα ήταν ένα πρώτο βήμα στην πορεία προς μια διαρθρωτική μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Ωστόσο, αυτή τη φορά, η πρόεδρος της Επιτροπής παραδέχτηκε ότι «πρέπει να εξετάσουμε τις τιμές του φυσικού αερίου πέρα από την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας». Τόνισε ότι ένα τέτοιο ανώτατο όριο στις τιμές του φυσικού αερίου πρέπει να σχεδιαστεί κατάλληλα ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια του εφοδιασμού.

Υπογράμμισε, επίσης ότι θα είναι μια «προσωρινή λύση», για να καλύψει το γεγονός ότι το TTF - το βασικό σημείο αναφοράς τιμών στην ΕΕ, δεν είναι πλέον αντιπροσωπευτικό της αγοράς, που περιλαμβάνει σήμερα περισσότερο Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG).

«Είναι μια προσωρινή λύση έως ότου αναπτυχθεί ένας νέος δείκτης τιμών της ΕΕ που θα διασφαλίζει την καλύτερη λειτουργία της αγοράς», ανέφερε. Πρόσθεσε, δε, ότι η Επιτροπή έχει ήδη ξεκινήσει τις εργασίες αυτό και ότι πρόκειται για μέτρα «μεγάλης εμβέλειας». «Οι εξαιρετικές στιγμές απαιτούν έκτακτα μέτρα έκτακτης ανάγκης», τόνισε η Πρόεδρος της Επιτροπής, καλώντας τα κράτη-μέλη να ενεργούν με ενότητα και αλληλεγγύη.

Σε επιστολή της προς τους 27 ηγέτες των κρατών μελών πριν από την άτυπη Σύνοδο Κορυφής της Πράγας, η πρόεδρος της Κομισιόν τόνιζε ότι «μόνο μια κοινή ευρωπαϊκή απάντηση μπορεί να μειώσει το ενεργειακό κόστος για τις οικογένειες και τις επιχειρήσεις και να παρέχει ενεργειακή ασφάλεια για αυτόν και τον ερχόμενο χειμώνα» υπογραμμίζοντας την ανάγκη συνεργασίας

Η πρόταση της Ελλάδας

Υπενθυμίζεται πως η «Ομάδα των 4 χωρών» που περιλαμβάνει την Ελλάδα, την Ιταλία, την Πολωνία και το Βέλγιο συνέταξαν μια πρόταση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να εισαγάγει έναν «δυναμικό διάδρομο τιμών» για το φυσικό αέριο, σε μια προσπάθεια να μειωθούν οι υψηλές τιμές της ενέργειας και να περιοριστεί ο ανεξέλεγκτος πληθωρισμός.

«Ο διάδρομος θα ισχύει για όλες τις συναλλαγές χονδρικής, χωρίς αυτές να περιορίζονται σε εισαγωγές από συγκεκριμένες επικράτειες και σε χρήση φυσικού αερίου για συγκεκριμένο σκοπό», αναφέρεται στο προσχέδιο της πρότασης των χωρών, που είδε το Reuters.

Ο υπουργός Εξωτερικών Κώστας Σκρέκας τόνισε πως υπάρχουν δύο τρόποι ως προς την πρόταση για το πλαφόν.

Πρώτον να οριστεί ένας απόλυτος αριθμός, λύση που όμως συνεπάγεται αρκετά προβλήματα και δεύτερον να προταθεί ένα μεταβαλλόμενο όριο που θα κυμαίνεται ανάλογα με τη διακύμανση των υπόλοιπων αγορών όπως το Henry Hub στις ΗΠΑ, ο δείκτης της Ασίας και της Αυστραλίας.

Μέσα από έναν σταθμισμένο μέσο όρο θα προκύπτει μια τιμή ανάλογα με το πώς θα κινούνται οι αγορές και άρα εντός της πραγματικότητας του διεθνούς περιβάλλοντος. Εφόσον λυθούν τα θέματα ρευστότητας των χρηματιστηρίων αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα ανώτατο όριο σε καλές τιμές χωρίς να φεύγουν φορτία από την Ευρώπη, ανέφερε ο κ. Σκρέκας.

«Δεν έχουμε μείνει σε μια γενικόλογη πρόταση, έχουμε δουλέψει για να τη στοιχειοθετήσουμε και να συμφωνήσουμε στις βασικές αρχές ώστε η Επιτροπή να καταθέσει πρόταση για κανονισμό» τόνισε ο υπουργός.

Όπως επισήμανε το Βερολίνο δεν συμφωνεί με την πρόταση αυτή και εγείρει προβληματισμούς για τον κίνδυνο να υπάρξουν προβλήματα στην ασφάλεια εφοδιασμού της Ευρώπης με αέριο, αφού ένα πλαφόν σε χαμηλότερα επίπεδα από τις τιμές που καταγράφονται στις άλλες διεθνείς αγορές θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναδρομολόγηση στην Ασία φορτίων LNG που κανονικά προορίζονταν για τη «Γηραιά Ήπειρο».

«Με την Ιταλία, την Πολωνία και το Βέλγιο, έχουμε δουλέψει σε τεχνικό επίπεδο ώστε να στοιχειοθετήσουμε την πρόταση, η οποία απαντά τόσο στο ζήτημα του κόστους, όσο και στη διασφάλιση της επάρκειας τροφοδοσίας της Ευρώπης με αέριο», υπογράμμισε.

Στην περίπτωση επίτευξης συμφωνίας, τότε τα κράτη-μέλη θα δώσουν στην Κομισιόν να επεξεργαστεί περαιτέρω την πρόταση, ώστε να προχωρήσει σε εισήγηση σχετικού Κανονισμού.

«Είμαι αισιόδοξος ότι στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, και αφού έχει γίνει η σχετική επεξεργασία σε επίπεδο Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας, θα μπορούμε να αποφασίσουμε μία τέτοια παρέμβαση.

Χαίρομαι διότι μετά από επίμονη προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης αλλά και των ειδικών που μας συμβουλεύουν οι προτάσεις αυτές έχουν πια ωριμάσει, έστω και με καθυστέρηση. Είναι κάτι το οποίο έπρεπε να είχε γίνει νωρίτερα, αλλά έστω και αργά η Ευρώπη πρέπει να κάνει το σωστό: ενωμένοι να αξιοποιήσουμε αυτή τη μεγάλη δύναμη που έχουμε ως ευρωπαϊκή οικογένεια, να κατεβάσουμε τις τιμές του φυσικού αερίου, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ασφάλεια του εφοδιασμού» είχε δηλώσει σχετικά στην Σύνοδο των Ηγετών της Ευρώπης ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.