Ακρίβεια: Σε ποιες δαπάνες βάζουν «μαχαίρι» οι Έλληνες

Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία της ετήσιας έρευνας του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ για το 2023, σύμφωνα με τα οποία, το 73,6% των νοικοκυριών αύξησε τις δαπάνες του για είδη διατροφής, το 71,5% για λογαριασμούς σπιτιού και το 57,2% για θέρμανση. Πρόκειται ουσιαστικά για δαπάνες πάγιες και ανελαστικές, οι οποίες αυξήθηκαν λόγω των πληθωριστικών πιέσεων της τελευταίας διετίας.

Από την άλλη πλευρά, σχεδόν 1 στα 2 νοικοκυριά (49,6%) περιόρισε τις δαπάνες του για εξόδους και διασκέδαση (εστιατόρια, καφέ, σινεμά, κ.λπ.). Σχεδόν το ίδιο ποσοστό (49%) ξόδεψε λιγότερα για ταξίδια, το 41,5% περιόρισε τις δαπάνες του για αγορές ένδυσης-υπόδησης ενώ το 38,9% δαπάνησε λιγότερα για οικιακά είδη-έπιπλα-ηλεκτρικές συσκευές. Παράλληλα, σχεδόν 7 στα 10 νοικοκυριά (66,8%) δηλώνουν πως είτε χρειάζεται να κάνουν περικοπές προκειμένου να καλύψουν τα αναγκαία έξοδα, είτε δεν μπορούν να καλύψουν ούτε τις βασικές τους ανάγκες.

Στη σύγκριση που γίνεται σε βάθος τετραετίας, η έρευνα διαπιστώνει ότι οι μεταβολές στις καταναλωτικές δαπάνες που ξεκίνησαν με μεγάλη ένταση το 2020 - τότε λόγω της πανδημίας (πχ περιορισμοί στα ταξίδια, αγορές, εξόδους) - συνεχίζονται πλέον την τελευταία διετία λόγω, αυτή τη φορά, των πληθωριστικών πιέσεων. Οι σημαντικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί, αποτυπώνονται πιο καθαρά εάν η σύγκριση των δεδομένων του 2023 γίνει με τις καταναλωτικές τάσεις που επικρατούσαν το 2019.

Η ακρίβεια στα τρόφιμα φαίνεται πως είναι η μεγαλύτερη «πληγή» για το διαθέσιμο εισόδημα της συντριπτικής πλειονότητας των ελληνικών νοικοκυριών. Συγκεκριμένα, πάνω από 7 στα 10 (72,7%) δήλωσαν ότι οι αυξήσεις των τιμών στα τρόφιμα τα επηρέασαν περισσότερο, σε τέτοιο βαθμό ώστε να αναγκαστούν να μειώσουν δαπάνες για άλλες ανάγκες. Ακολουθούν οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας (52,3%), οι τιμές στη βενζίνη (26,1%) και στο πετρέλαιο θέρμανσης (20%).

Υψηλοί παραμένουν παράλληλα οι δείκτες που αφορούν στην καθυστέρηση κάλυψης κάποιας βασικής ανάγκης, όπως επίσκεψη σε κάποιον γιατρό (για το 39,7% των νοικοκυριών), πληρωμή του ηλεκτρικού ρεύματος (26,2%), των λογαριασμών θέρμανσης (21,8%) και πληρωμή φροντιστηρίου/παιδικού σταθμού κλπ. (10%). Την ίδια στιγμή, χαμηλό παραμένει το ποσοστό όσων έχουν τη δυνατότητα να βάλουν χρήματα στην άκρη καθώς, πάνω από 8 στα 10 νοικοκυριά (84,8%) δήλωσαν ότι δεν καταφέρνουν να αποταμιεύσουν.