Συνταξιούχοι: Απασχόληση, οφειλές, επιδόματα - Τι αλλάζει με το νέο νομοσχέδιο

Με το νέο σχέδιο νόμου το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, προχωρά στη συνολική αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που διέπει την επαγγελματική ασφάλιση και την εποπτεία των ταμείων που παρέχουν συμπληρωματικές συνταξιοδοτικές παροχές, με στόχο την ανάπτυξη και θωράκιση του θεσμού της συνταξιοδοτικής αποταμίευσης και την ενίσχυση του εισοδήματος των μελλοντικών συνταξιούχων.

1. Απασχόληση συνταξιούχων

Καταργείται η περικοπή του 30% της σύνταξης, αφήνοντάς την ακέραια στους απασχολούμενους συνταξιούχους. Στόχος είναι η τόνωση του εισοδήματός των συνταξιούχων και η περαιτέρω αύξηση της νόμιμης και δηλωμένης συμμετοχής στην αγορά εργασίας των συνταξιούχων που επιθυμούν να εργαστούν. Ταυτόχρονα, θεσπίζεται ένας μη ανταποδοτικός πόρος υπέρ e-ΕΦΚΑ, ο οποίος για τους μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους θα ισούται με το 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών τους και για τους μη μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους με το 50% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κλάσης για κύρια σύνταξη. Θεσπίζεται, επίσης, ετήσιο πλαφόν του πόρου που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 12πλασιο της μηνιαίας εθνικής σύνταξης.

2. Απασχόληση συνταξιούχων αναπηρίας

Από 01.01.2024 θεσπίζεται για πρώτη φορά ενιαίος κανόνας για την απασχόληση των συνταξιούχων αναπηρίας. Σήμερα, ένα άτομο με αναπηρία που συνταξιοδοτείται από τον π. ΟΑΕΕ, δεν επιτρέπεται να εργαστεί μετά τη συνταξιοδότησή του λόγω αναπηρίας. Το ίδιο ισχύει και για τα υπόλοιπα ταμεία πλην του π. ΙΚΑ. Εάν συνταξιοδοτείται από το π. ΙΚΑ, επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις να εργαστεί και μετά τη συνταξιοδότησή του λόγω αναπηρίας. Με τις νέες διατάξεις δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους συνταξιούχους με αναπηρία να εργασθούν με τις προϋποθέσεις του π. ΙΚΑ και, μάλιστα, χωρίς να επιβαρύνονται με τον πόρο 10% υπέρ ΕΦΚΑ προκειμένου να ενθαρρύνουμε την επανένταξη τους στην αγορά εργασίας.

3. Συνταξιοδότηση με οφειλές

Δίνεται λύση στο αδιέξοδο που αντιμετωπίζουν οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι, οι οποίοι βρίσκονται σε ηλικία συνταξιοδότησης, πλην όμως παραμένουν εγκλωβισμένοι λόγω πραγματικής αδυναμίας αποπληρωμής των συσσωρευμένων ληξιπρόθεσμων οφειλών τους στον e-ΕΦΚΑ.

Ειδικότερα, αυξάνεται το ανώτατο όριο οφειλών ασφαλιστικών εισφορών για συνταξιοδότηση από €20.000 σε €30.000 (από €6.000 σε €10.000 για τον π. Ο.Γ.Α.). Για το ποσό από €20.000 έως €30.000 (€6.000 ως €10.000 για τον π. ΟΓΑ), παρακρατείται ποσοστό 60% της μηνιαίας σύνταξης, ενώ για το υπόλοιπο χρέος, γίνεται παρακράτηση σε 60 δόσεις μέχρι την εξόφλησή του, όπως γίνεται και σήμερα.

Ως κριτήρια υπαγωγής στη ρύθμιση τίθενται τα εξής:

• Όριο τραπεζικών καταθέσεων του οφειλέτη στις €12.000 (€6.000 για οφειλέτες του π. ΟΓΑ).
• Συμπλήρωση του 67ου έτους ηλικίας τους
• Πληρωμή εισφορών για τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης

4. Απονομή Επικουρικών Συντάξεων

Αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της χρόνιας αναμονής για χορήγηση επικουρικών συντάξεων σε ασφαλισμένους – κυρίως του Δημοσίου - που με το τωρινό καθεστώς για να λάβουν την σύνταξη, έπρεπε να έχουν τις ίδιες προϋποθέσεις θεμελίωσης με τον φορέα κύριας ασφάλισης ή να έχουν συμπληρώσει τον ίδιο αριθμό ημερών επικουρικής ασφάλισης με τον κύριο φορέα.

Με την ενοποίηση κανόνων όσοι παίρνουν την κύρια σύνταξη τους και έχουν τουλάχιστον 15 χρόνια επικουρικής ασφάλισης θα μπορούν να πάρουν αμέσως τις συντάξεις τους. Εκτιμάται ότι περίπου 15.000 αιτήματα συνταξιοδότησης που βρίσκονται σε αναμονή για τουλάχιστον 2 χρόνια θα μπορούν να εκκαθαριστούν αυτόματα μόλις ψηφιστεί η ρύθμιση.

5. Επίδομα Προσωπικής Διαφοράς

Η Kυβέρνηση, λαμβάνοντας υπόψη τις πληθωριστικές πιέσεις στα εισοδήματα, και σε συνέχεια των εξαγγελιών του πρωθυπουργού, καταβάλει - για δεύτερη φορά εντός του 2023 - έκτακτη ενίσχυση στους συνταξιούχους με θετική προσωπική διαφορά.

Συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά μεγαλύτερη των 10€ που λαμβάνουν μηνιαία σύνταξη έως και 1.600€, θα λάβουν έκτακτη εφάπαξ οικονομική ενίσχυση έως και 200€, αναλόγως τους ύψους της σύνταξης τους.

Ειδικότερα, οι συνταξιούχοι με μηνιαίο ύψος συντάξεων:

• έως 700€, θα λάβουν ενίσχυση 200€,
• από 700,01€ έως 1.100€, θα λάβουν ενίσχυση 150€
• από 1.100,01€ έως 1.600€, θα λάβουν ενίσχυση 100€.

6. Σύνταξη σε ορφανά τέκνα

Ενοποιούνται οι κανόνες και προϋποθέσεις χορήγησης σύνταξης θανάτου στα δικαιοδόχα τέκνα, διορθώνοντας αδικίες που προέκυψαν από τη διαφορετική αντιμετώπιση αναλόγως της ημερομηνίας θανάτου του γονέα (πριν ή μετά την έναρξη ισχύος του νόμου 4387/2016).

Ειδικότερα, πλέον, θα χορηγείται σύνταξη θανάτου για όλα τα άγαμα ορφανά τέκνα έως το 24ο έτος της ηλικίας τους, ανεξαρτήτως εάν σπουδάζουν ή όχι και ανεξαρτήτως του πότε επήλθε ο θάνατος του γονέα (πριν ή μετά το 2016).

Με αυτόν τον τρόπο, ορφανά τέκνα που έχαναν τη σύνταξη θανάτου του γονέα τους μόλις συμπλήρωναν τα 18 τους έτη (εάν ο θάνατος γονέα είχε επέλθει προ του 2016 και δεν σπούδαζαν), πλέον θα την λαμβάνουν για έξι επιπλέον χρόνια, όπως ακριβώς συμβαίνει όταν ο θάνατος του γονέα επήλθε μετά το 2016.

7. Σύνταξη σε ορφανά τέκνα με αναπηρία

Ενοποιούνται οι κανόνες χορήγησης σύνταξης στα αμφοτεροπλεύρως (που έχουν χάσει και τους δύο γονείς) ορφανά τέκνα με βαριές αναπηρίες και αίρεται η ανισότητα ανάμεσα στον Ιδιωτικό και το Δημόσιο τομέα. Συγκεκριμένα, με την προτεινόμενη ρύθμιση επεκτείνεται ρητώς στο Δημόσιο και στο πρώην ΝΑΤ η εφαρμογή της ειδικής ρύθμισης (που ήδη ισχύει και εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που ο θανών γονέας προέρχεται από τον Ιδιωτικό τομέα) που προβλέπει ότι τα αμφοτεροπλεύρως ορφανά τέκνα με βαριά αναπηρία λαμβάνουν το 100% της σύνταξης των γονέων τους (από 50% που ισχύει με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο).

8. Χορήγηση επικουρικής σύνταξης σε Πρατηριούχους Υγρών Καυσίμων που λαμβάνουν βασική σύνταξη από τον πρώην ΟΓΑ

Με την παρούσα διάταξη αποκαθίσταται μια διαχρονική αδικία για ασφαλισμένους που ενώ κατέβαλαν εισφορές επικουρικής ασφάλισης (στο π. ΤΕΑΠΥΚ) δεν λάμβαναν επικουρική σύνταξη εάν έπαιρναν τη βασική σύνταξη του πρώην ΟΓΑ. Από εδώ και στο εξής, εφόσον έχουν πληρωθεί εισφορές στο πρώην ΤΕΑΠΥΚ, οι ασφαλισμένοι θα δικαιούνται επικουρική σύνταξη ανεξαρτήτως του εάν λαμβάνουν βασική σύνταξη από τον π. ΟΓΑ.

9. Διευκόλυνση συμπλήρωσης απαιτούμενων ενσήμων, για το έτος της πανδημίας (2020), για τη λήψη μειωμένης σύνταξης

Δίνεται η ευκαιρία στους εργαζόμενους, παλαιούς ασφαλισμένους που το 2020 βίωσαν τις αρνητικές συνέπειες της πανδημίας και δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν τα απαιτούμενα ένσημα για το έτος αυτό, να τα συμπληρώσουν ώστε να μπορέσουν να λάβουν μειωμένη σύνταξη υπολογίζοντας προς το σκοπό αυτό τα ένσημα του έτους 2019.