Ο μεγάλος «πονοκέφαλος» της ακρίβειας - Τι σχεδιάζει η κυβέρνηση
Η αντιμετώπιση της ακρίβειας και των πληθωριστικών πιέσεων σε βασικά αγαθά αποτελεί το σημαντικότερο ζήτημα που καλείται να αντιμετωπίσει η νέα ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης, όπως επισημάνθηκε και από τον νέο υπουργό Κώστα Σκρέκα, ο οποίος το χαρακτήρισε «άμεση προτεραιότητα».
Οι τιμές στα τρόφιμα και σε άλλα βασικά καταναλωτικά προϊόντα, όχι μόνο αποκλιμακώνονται με πολύ αργούς ρυθμούς σε σχέση με τα υπόλοιπα προϊόντα όπως προκύπτει και από τα στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ και EUROSTAT, αλλά επιπλέον οι ανατιμήσεις σε κωδικούς και συγκεκριμένες κατηγορίες συνεχίζονται έστω και με μικρότερη ένταση.
Ακόμη κι αυτές οι μικρότερες αυξήσεις ωστόσο δεν είναι αμελητέες δεδομένου ότι οι τιμές στο ράφι βρίσκονται ήδη σε υψηλά επίπεδα, από τις συνεχείς ανατιμήσεις των προηγούμενων μηνών.
Παράγοντες της αγοράς «βλέπουν» το ενδεχόμενο αποκλιμάκωσης των τιμών στο ράφι προς το τελευταίο τρίμηνο του έτους, με βάση και την εικόνα των τιμών που επικρατούν αυτή στιγμή διεθνώς στις πρώτες ύλες όπως πχ. στα γαλακτοκομικά και σιτηρά. Εξηγούν ωστόσο ότι ακόμη και σε αυτή την περίπτωση δεν θα πρέπει να αναμένουμε επιστροφή στις τιμές που ίσχυαν προ ενεργειακής κρίσης.
Έως το τέλος του 2023 «καλάθι» και πλαφόν στο περιθώριο κέρδους
Στο πλαίσιο αυτό και με την ακρίβεια να συνεχίζει να πλήττει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, το υπουργείο Ανάπτυξης προχώρησε στην απόφαση να παρατείνει δύο μέτρα που είχαν ληφθεί από την προηγούμενη ηγεσία του προς την κατεύθυνση της συγκράτησης των ανατιμήσεων και την καταπολέμηση της ακρίβειας, και των οποίων η ισχύς, βάσει του νόμου, έπαυε στις 30 Ιουνίου 2023.
Έτσι τόσο το «Καλάθι του νοικοκυριού» που εφαρμόζεται στα σούπερ μάρκετ από τον Νοέμβριο του 2022, όσο το μέτρο του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους το οποίο αφορά στις επιχειρήσεις που εμπορεύονται βασικά καταναλωτικά προϊόντα και καύσιμα επεκτείνονται πλέον μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2023.
Την ίδια στιγμή οι πληροφορίες αναφέρουν πως αναμένεται να δοθεί παράταση και για το μέτρο του market pass.
Η επίδραση του «Καλαθιού» στην αγορά
Σε ό,τι αφορά στο «καλάθι του νοικοκυριού», δημιουργήθηκε ως προσωρινό μέτρο μέτρο πριν από 8 μήνες προκειμένου να συγκρατηθούν οι ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά εν μέσω πληθωριστικών πιέσεων. Αρχικά η ισχύς του ήταν μέχρι το τέλος Μαρτίου 2023 ωστόσο είχε δοθεί από την τότε ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου 3μηνη παράταση έως τις 30 Ιουνίου.
Κατά τις 35, έως τώρα, εβδομάδες εφαρμογής του «Καλαθιού του νοικοκυριού» παρατηρήθηκαν αλλαγές στις αγοραστικές συμπεριφορές των καταναλωτών οι οποίες αποτυπώνονται τόσο στα νούμερα των εταιρειών μέτρησης πωλήσεων των σούπερ μάρκετ όσο και της βιομηχανίας τροφίμων. Η σημαντικότερη ήταν η μεγαλύτερη στροφή των καταναλωτών προς τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, με τα οποία άλλωστε γεμίζουν στην πλειονότητα τα «καλάθια» τους οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ.
Ενδεικτικά για την επίδραση του «καλαθιού» είναι τα στοιχεία της εταιρείας μετρήσεων Circana σύμφωνα με τα οποία το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας επί σύνολο εκείνων που «μπήκαν» στο «καλάθι», διαμορφώθηκε το πρώτο πεντάμηνο του 2023 στο 19,6% όταν το αντίστοιχο περσινό διάστημα το μερίδιο των PL έφτανε το 17,8%.
Μεγαλύτερη ήταν η ανάπτυξη σε συγκεκριμένες κατηγορίες όπως για παράδειγμα στα γαλακτοκομικά, κάτι άλλωστε που επισημαίνουν και οι ίδιες οι γαλακτοβιομηχανίες που είδαν απώλειες στα μερίδια τους και μάλιστα από τις αρχές του έτους ήταν και οι πρώτες που προχώρησαν σε προφορές και μειώσεις τιμών σε συγκεκριμένα προϊόντα τους.
Αναλυτικά, το μερίδιο PL του φρέσκου γάλακτος αυξήθηκε από 11,7% σε 17,9% και του γιαουρτιού (αγελαδινό) από 11,7% σε 17,7%. Αντίστοιχα, σημαντική ανάπτυξη στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας κατέγραψαν και τα μακαρόνια και συγκεκριμένα από 18,6% σε 21,4%,αλλά και το αλεύρι, από 21,2% σε 26,1%.