Ακρίβεια: Η δύσκολη εξίσωση για την αποκλιμάκωση των τιμών στα τρόφιμα

Αν και τους τελευταίους μήνες η ένταση των ανατιμήσεων δεν είναι αντίστοιχη με εκείνη του προηγούμενου έτους και ενώ παράλληλα υπάρχουν μικρά σημάδια αποκλιμάκωσης των τιμών -κυρίως στα προϊόντα που είχαν υποστεί τις μεγαλύτερες αυξήσεις- εκείνο που επισημαίνεται από παράγοντες της αγοράς είναι πως οι τιμές, είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιστρέψουν στα επίπεδα που ήταν πριν από την ενεργειακή κρίση.

Επιπλέον, στην παρούσα φάση, θα πρέπει να συνυπολογιστεί το γεγονός ότι κάθε επιπλέον ανατίμηση που γίνεται, όσο μικρή κι αν είναι αυτή, έρχεται να προστεθεί στις προηγούμενες, με αποτέλεσμα η συνολική επιβάρυνση να είναι μεγάλη.

Τα πρόσφατα στοιχεία της NielsenIQ για τις πωλήσεις των σούπερ μάρκετ το πρώτο τρίμηνο του 2023 δείχνουν αύξηση των τιμών στο ράφι κατά 12,2%. Σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2022 (13,2% αντίστοιχα), το ποσοστό είναι μεν μικρότερο, ωστόσο όπως επισημαίνει και η εταιρεία μετρήσεων, η τρέχουσα πληθωριστική πίεση έρχεται να προστεθεί σε μια ήδη αυξημένη βάση. Καθώς, ήδη το πρώτο τρίμηνο του 2022 είχε ήδη ξεκινήσει να καταγράφεται στην αγορά αύξηση των τιμών κατά +3,3%.

Την ίδια στιγμή, έρευνα της ίδιας εταιρείας που παρουσιάστηκε πρόσφατα δείχνει πως περίπου 7 στους 10 CEOs της βιομηχανίας τροφίμων και του οργανωμένου λιανεμπορίου απαντούσαν πως έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν σε νέες ανατιμήσεις εντός του έτους. Το 35% δήλωνε ότι αυτές θα φτάσουν έως 5%, περίπου ένας στους δύο ότι θα κυμανθούν έως 10% και το 6% εξ αυτών ότι θα φτάσουν το 20%.

Αποκλιμάκωση μέσω προσφορών

Εκείνο που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα είναι πως οι περισσότερες κινήσεις που γίνονται από πλευράς της βιομηχανίας για αποκλιμάκωση των τιμών είναι μέσω προωθητικών ενεργειών και λιγότερο με μείωση των τιμών στους τιμοκαταλόγους.

Τα στοιχεία της NielsenIQ δείχνουν αύξηση των προωθητικών ενεργειών στα επώνυμα προϊόντα από 66,7% που ήταν στο τέλος της περασμένης χρονιάς, στο 68,2%. Ενδεικτικές άλλωστε είναι οι προσφορές στις οποίες έχουν πρoχωρήσει σε προϊόντα τους και όπως έχουν ανακοινώσει θα διαρκέσουν για τους επόμενους μήνες, μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες. Άλλωστε τα γαλακτοκομικά, σύμφωνα και με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ήταν η κατηγορία προϊόντων με την μεγαλύτερη αύξηση σε ετήσια βάση.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί λόγω των πληθωριστικών πιέσεων, καταγράφεται όλο και αυξανόμενο το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας στις αγορές των καταναλωτών, φτάνοντας το πρώτο τρίμηνο του 2023 στο 25,4%. Στις κινήσεις από πλευράς επιχειρήσεων τροφίμων για αύξηση των προωθητικών ενεργειών επομένως θα πρέπει να συνυπολογιστεί και το γεγονός των απωλειών που έχουν από αυτή τη «στροφή» των καταναλωτών στα PL. Στην οποία, όπως επισημαίνουν στελέχη της αγοράς έχει διαδραματίσει τον δικό του ρόλο και το «καλάθι του νοικοκυριού» που σε μεγάλο ποσοστό περιέχει προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.

Το «Καλάθι του νοικοκυριού»

Στο πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί, κρίθηκε απαραίτητο από πλευράς υπουργείου Ανάπτυξης να δοθεί τρίμηνη παράταση έως τις 30 Ιουνίου στην εφαρμογή του «καλαθιού του νοικοκυριού», της πρωτοβουλίας δηλαδή που είχε λάβει προκειμένου να συγκρατηθούν οι ανατιμήσεις και ξεκίνησε τον περασμένο Νοέμβριο. Υπενθυμίζεται πως η αρχική ισχύς του ήταν έως τις 31 Μαρτίου.

Το «καλάθι του νοικοκυριού» μπήκε την προηγούμενη Τετάρτη στην 25η εβδομάδα εφαρμογής του με τον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνι Γεωργιάδη να επισημαίνει πως η μεσοσταθμική αξία του είναι μειωμένη κατά -2,5% συγκριτικά με την προηγούμενη εβδομάδα, ενώ πρόκειται για την 4η συνεχόμενη εβδομάδα με μεσοσταθμική μείωση.

Σε κάθε περίπτωση στην παρούσα φάση ο δρόμος ώστε οι καταναλωτές να δουν μειώσεις τέτοιες που θα ανακουφίσουν ουσιαστικά, την πίεση που δέχονται το τελευταίο έτος μοιάζει μακρύς. Με δεδομένο μάλιστα ότι αρκετές από τις αυξήσεις που οφείλονταν στην άνοδο του ενεργειακού κόστους είχαν καθυστερήσει να περάσουν στην κατηγορία των τροφίμων φαίνεται πως θα χρειαστούν ακόμα κάποιοι μήνες για φτάσουμε εκεί.