Τι συμβαίνει με τις μικρότερες ποσότητες στις συσκευασίες
Το φαινόμενο που διεθνώς είναι γνωστό με τον όρο «Shrinkflation», δηλαδή η μείωση της ποσότητας του προϊόντος στη συσκευασία που πωλείται στο ράφι, έκανε την εμφάνιση του πριν από τους μερικούς μήνες και στην ελληνική αγορά, εν μέσω πληθωριστικών πιέσεων.
Πρόκειται για μία τάση που δεν είναι καινούρια αλλά παρατηρείται συνήθως σε περιόδους οικονομικής κρίσης σε διεθνές επίπεδο, με τις βιομηχανίες να επιλέγουν με αυτό τον τρόπο και σε αντίστοιχες συνθήκες, να περιορίσουν τα κόστη τους. Ο όρος «Shrinkflation» έχει άλλωστε δημιουργηθεί από από τη σύνθεση των λέξεων shrink (συρρικνώνω) και inflation (πληθωρισμός).
Στη χώρα μας, οι ενώσεις καταναλωτών δέχονται τους τελευταίους μήνες σχετικές αναφορές - διαμαρτυρίες από τους καταναλωτές για προϊόντα τα οποία για παράδειγμα περιείχαν στο παρελθόν 1 κιλό και στα οποία τώρα βρίσκουν μέσα στη συσκευασία 800 γραμμάρια. Την ίδια στιγμή οι τιμές όχι μόνο δεν έχουν μειωθεί αλλά είτε έχουν μείνει σταθερές, είτε σε κάποιες περιπτώσεις έχουν αυξηθεί.
Ορισμένες εταιρείες έχουν επιλέξει να δημιουργήσουν νέες συσκευασίες εμφανώς μικρότερες ώστε ο καταναλωτής να βλέπει αμέσως τη διαφορά. Άλλες ωστόσο διατηρούν την ίδια συσκευασία, βάζοντας απλώς μέσα λιγότερη ποσότητα.
Πότε είναι παράνομο
Η πρακτική του «Shrinkflation» δεν είναι παράνομη, εφόσον όμως πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις, σύμφωνα και με όσα επισημαίνουν αρμόδια στελέχη του υπουργείου Ανάπτυξης.
Η πρώτη προϋπόθεση είναι να αναγράφεται πάνω στη συσκευασία πόσα γραμμάρια περιέχονται μέσα. Να είναι ενήμερος δηλαδή o καταναλωτής για το περιεχόμενο του προϊόντος που αγοράζει. Θα πρέπει βεβαίως να σημειωθεί ότι στις περιπτώσεις που η συσκευασία δεν έχει αλλάξει αλλά απλώς έχει μειωθεί η ποσότητα εντός της, δεν είναι εύκολο να το παρατηρήσει κανείς. Επομένως, παράνομο μεν δεν είναι, εντούτοις δημιουργείται λανθασμένη εντύπωση στον καταναλωτή για το προϊόν που αγοράζει.
Η δεύτερη προϋπόθεση είναι να μην παραβιάζεται η νομοθεσία περί αισχροκέρδειας. Το περιθώριο κέρδους της επιχείρησης που πωλεί το προϊόν να μην είναι υψηλότερο από εκείνο που ήταν στο παρελθόν. Παράλληλα εφόσον το σούπερ μάρκετ το προμηθεύεται από τη βιομηχανία σε χαμηλότερη τιμή, να το διαθέτει αντίστοιχα και στο ράφι φθηνότερα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όπως γνωστοποίησε την Πέμπτη ο Αναπληρωτής υπουργός Ανάπτυξης Νίκος Παπαθανάσης έχει επιβληθεί πρόστιμο σε σχετική περίπτωση στην οποία εντοπίστηκε διαφοροποίηση τιμής, η οποία μετά την αναγωγή σε τιμή μονάδος έφερε μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους από ό,τι τον Αύγουστο του 2021.
Τι γίνεται με τα «χύμα» προϊόντα και η νέα ρύθμιση
Ακόμη ένα συναφές ζήτημα το οποίο έχει προκύψει το τελευταίο διάστημα, σε μικρή προς το παρόν κλίμακα, αφορά στα χύμα προϊόντα. Στην περίπτωση αυτή, δεν μειώνεται η ποσότητα αλλά στην αναγραφόμενη τιμή προβάλλεται εμφανώς η τιμή που είναι υποδιαίρεση του κιλού και αντίθετα η τιμή κιλού (η υψηλότερη) «κρύβεται» με μικρότερα γράμματα.
Μάλιστα όπως έχει γράψει το CNN Greece από την Τετάρτη , στο «τραπέζι» βρίσκεται σχετική ρύθμιση ώστε οι επιχειρήσεις να υποχρεούνται να αναγράφουν στην ίδια γραμματοσειρά και την τιμή κιλού. Η οποία και αναμένεται να εφαρμοστεί εφόσον παρατηρηθεί ότι η συγκεκριμένη πρακτική εντείνεται από πλευράς των σούπερ μάρκετ.
Για παράδειγμα, σε προϊόν που πωλείται χύμα έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο να είναι ευδιάκριτη η τιμή στο μισό κιλό ή καθώς -ως χαμηλότερη- είναι πιο ελκυστική στο «μάτι» του καταναλωτή ενώ η τιμή του κιλού να αναγράφεται λιγότερο ευκρινώς με αποτέλεσμα δύσκολα να την προσέχει ο πελάτης.
Με βάση τις ισχύουσες διατάξεις δεν είναι παράνομη κίνηση ωστόσο δημιουργεί λανθασμένη εντύπωση στον καταναλωτή αφού είναι σχεδόν βέβαιο ότι παρατηρεί μόνο τη χαμηλότερη τιμή.