Αναζητώντας την ενεργειακή αυτονομία με καινοτόμες τεχνολογίες

Όπως, μάλιστα, απέδειξαν οι πρόσφατες στρεβλώσεις στην πανευρωπαϊκή αγορά ρεύματος -οι οποίες και οδήγησαν σε εκτίναξη των τιμών χονδρικής- η ενεργειακή αυτονομία είναι άμεσα συνυφασμένη όχι μόνο με τη βιωσιμότητα αλλά και σε πολλές περιπτώσεις ακόμη και με την επιβίωση των ενεργειακών οικοσυστημάτων.

Και, όπως έχει γίνει κατανοητό, τα έργα ΑΠΕ είναι αναγκαία, αλλά όχι ικανή συνθήκη για να εξασφαλιστεί το ζητούμενο. Και αυτό γιατί, η ανάπτυξή τους -για να πετύχει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα- πρέπει να εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλέγμα δράσεων και επενδύσεων που εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα αλλά και τη βέλτιστη αξιοποίησή τους. Αναπόσπαστο τμήμα του πλέγματος αυτού, αποτελούν τα έργα διασύνδεσης, τόσο σε εθνικό όσο και υπερεθνικό επίπεδο.

Η ύπαρξη ενός διασυνδεδεμένου δικτύου παραγωγής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας -η οποία ιδανικά προκύπτει σε μεγάλο βαθμό από έργα ΑΠΕ- αποτελεί ένα κομβικό βήμα προς την εξασφάλιση της πολυπόθητης ενεργειακής ανεξαρτησίας. Ειδικά σε μια κατακερματισμένη γεωγραφικά χώρα όπως η Ελλάδα, η διασύνδεση των ενεργοβόρων νησιών με την κεντρική Ελλάδα, όπου και βρίσκεται η πλειονότητα των έργων ΑΠΕ, είναι επιβεβλημένη.

Κατ’ αυτό τον τρόπο, τα ελληνικά θωρακίζονται ενεργειακά ενώ ταυτόχρονα αξιοποιείται ακόμη καλύτερα η πλεονάζουσα παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, κυρίως από φωτοβολταϊκά πάρκα κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Ταυτόχρονα, οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις παίζουν κομβικό ρόλο στην δημιουργία συνθηκών ενεργειακής ανεξαρτησίας και σε διεθνές επίπεδο. Στην πράξη είναι οι «νέοι αγωγοί» μεταφοράς ενέργειας, με έμφαση στις ΑΠΕ, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ασφάλεια και επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης σε υπερεθνικό επίπεδο.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου έργου είναι το υποθαλάσσιο καλώδιο μεταφοράς ρεύματος της Μαύρης Θάλασσας (Black Sea Εlectric Cable Project), μέσω του οποίου θα διασυνδεθούν τα δίκτυα ηλεκτρικού ρεύματος του Αζερμπαϊτζάν, της Γεωργίας και της Ευρώπης.

Συγκεκριμένα, το έργο προβλέπει την πόντιση ενός υποθαλάσσιου καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος υψηλής τάσης, το οποίο θα συνδέει τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας της Γεωργίας και της Ευρώπης. Στη φάση της ολοκλήρωσης, η οποία αναμένεται το 2029, ένα καλώδιο μήκους 1.195 χιλιομέτρων θα συνδέει τη Γεωργία με τη Ρουμανία δίνοντας τη δυνατότητα στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης να επωφεληθούν από τις διευρυμένες ευκαιρίες εξαγωγής προς τρίτες χώρες.

Ο ρόλος των καινοτόμων τεχνολογιών

Παράλληλα, στην καρδιά της ενεργειακής αυτονομίας και ανεξαρτησίας, βρίσκεται η έννοια της κυκλικής οικονομίας. Η δημιουργία, δηλαδή, δομών και διαδικασιών κατά τις οποίες ο φυσικός πλούτος δεν σπαταλάται αλλά αντίθετα αξιοποιείται σε πολλές και διαφορετικές μορφές, εξασφαλίζοντας αειφορία.

Η παραγωγή ενέργειας μέσω ΑΠΕ αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα εφαρμογής της κυκλικής οικονομία στην πράξη. Και καινοτόμες τεχνολογίες, όπως αυτές της παραγωγής «πράσινης» ενέργειας από βιοαέριο/βιομεθάνιο καθώς και βιομάζα μπορούν να φέρουν πολλαπλά οφέλη.

Όπως εξηγεί η κυρία Ελένη Μπαϊράμη, Διευθύνουσα Σύμβουλος της εταιρείας ECO Hellas, oι εν λόγω τεχνολογίες εντάσσονται άμεσα στο μοντέλο της κυκλικής οικονομίας, καθώς αξιοποιούν οργανικά απόβλητα και μέσω μιας διαδικασίας φιλικής προς το περιβάλλον παράγουν ενέργεια αλλά και θερμότητα. Το όφελος έγκειται στο γεγονός ότι η πρώτη ύλη για την παραγωγή ενέργειας υπό άλλες συνθήκες θα μόλυνε το χώρο στον οποίο εναποτίθεται, ενώ ταυτόχρονα η παραγόμενη ενέργεια δεν προκύπτει από καύση και άρα δεν δημιουργεί εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Ενώ παράλληλα, η παραγωγή θερμότητας, που αποτελεί υποπροϊόν της ενεργοπαραγωγικής διαδικασίας, προσφέρει παράλληλα οφέλη, είτε στο ίδιο το έργο είτε στις τοπικές κοινωνίες.

Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία επιτρέπει την παραγωγή ενέργειας και θερμότητας οποιαδήποτε στιγμή του 24ωρου. Αυτό σημαίνει πως δεν εξαρτάται από την ηλιοφάνεια, όπως συμβαίνει με τα φωτοβολταϊκά πάρκα, ούτε από την ένταση του ανέμου, όπως ισχύει με τα αιολικά. Συνεπώς, μπορεί να λειτουργήσει επικουρικά και συμπληρωματικά προς τις υπόλοιπες ΑΠΕ, παρέχοντας ενέργεια στο σύστημα τη στιγμή που αυτή χρειάζεται. Έτσι, αποφεύγεται η άσκοπη παραγωγή ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα τα εν λόγω έργα μπορούν να συνδράμουν άμεσα σε περιπτώσεις είτε υπερβάλλουσας ζήτησης, είτε χαμηλής παραγωγής από άλλες μορφές ΑΠΕ.

Παράλληλα, ιδιαίτερα σημαντικό για την εξασφάλιση της ενεργειακής αυτονομίας είναι το γεγονός ότι οι μονάδες παραγωγής «πράσινων» αερίων μπορούν να αναπτυχθούν οπουδήποτε στην Ελλάδα, αξιοποιώντας τα γειτονικά οργανικά απόβλητα. Συνεπώς, μπορούν να ενισχύσουν ενεργειακά αλλά και με θερμότητα απομακρυσμένες περιοχές, ακόμα και αν αυτές δεν είναι διασυνδεδεμένες με το κεντρικό ηλεκτρικό ενέργειας.

Καθίσταται, λοιπόν, σαφές ότι η υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών σε συνδυασμό με την επιτάχυνση των έργων διασύνδεσης αποτελούν απαραίτητο συστατικό για την εξασφάλιση της ενεργειακής αυτονομία, τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη. Επιτυγχάνοντας τόσο τη βέλτιστη δυνατή διαχείριση της παραγόμενης ενέργειας, ιδανικά μέσω ΑΠΕ όσο και την ενεργειακή θωράκιση της χώρας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το γεωπολιτικό της ρόλο.