Data centers, βιοποικιλότητα και ενεργειακή απόδοση στο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ

Συγκεκριμένα, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, έθεσε σε δημόσια διαβούλευση, έως τις 13 Νοεμβρίου του 2023, το σχέδιο νόμου, με τίτλο: «Όροι δόμησης, κατασκευής, επιτρεπόμενες χρήσεις γης για κέντρα δεδομένων, χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις, αξιοποίηση πόρων Πράσινου Ταμείου και λοιπές περιβαλλοντικές και ενεργειακές διατάξεις».

Με το σχέδιο νόμου καθορίζεται το πλαίσιο λειτουργίας των κέντρων δεδομένων (data centers) και αντιμετωπίζεται το ζήτημα των ειδικών κτιριοδομικών και εν γένει πολεοδομικών απαιτήσεών τους.

Έρωνται καθυστερήσεις σε πολεοδομικές διαδικασίες για την έκδοση οικοδομικών αδειών. Διευθετούνται ειδικότερα θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας.

Ρυθμίζονται ειδικότερα ζητήματα για τη στελέχωση και λειτουργία της ΡΑΑΕΥ, και άλλων εποπτευόμενων φορέων, οργάνων και υπηρεσιών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Αντιμετωπίζονται ζητήματα που αφορούν στην έγκαιρη προσαρμογή της στρατηγικής για τη βιοποικιλότητα και την προστασία της φύσης.

Θεσπίζονται μέτρα για την ταχεία αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος από τη ρύπανση και την περιβαλλοντική υποβάθμιση που προκαλείται από τα απόβλητα.

Ενισχύεται η αγορά Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), καθώς και η άμεση υλοποίηση προγραμμάτων για την ενεργειακή εξοικονόμηση.

Μάλιστα, για πρώτη φορά προβλέπονται αντισταθμιστικά οφέλη, έτσι ώστε να μειωθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, που προκαλούνται από διάφορες επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Τα βασικά σημεία αναφοράς

• Data centers

Τα κέντρα δεδομένων αποτελούν μια από τις σημαντικότερες, σύγχρονες οικονομικές δραστηριότητες. Στερούνται, ωστόσο, διακριτού πλαισίου αδειοδότησης και λειτουργίας. Μέσω της προσέλκυσης επενδύσεων στο συγκεκριμένο τομέα, η Ελλάδα θα μπορέσει να αναδειχθεί σε κέντρο (hub) ψηφιακής οικονομίας.

Με το προτεινόμενο νομοσχέδιο επιδιώκεται ο καθορισμός ενός απλοποιημένου πλαισίου, όπου με σαφήνεια θα ορίζεται πώς ακριβώς θα λειτουργούν τα κέντρα δεδομένων. Παράλληλα, μέσω του σχεδίου νόμου, αντιμετωπίζεται το ζήτημα των ειδικών κτιριοδομικών και εν γένει πολεοδομικών απαιτήσεων των data centers. Μεταξύ άλλων, δίνεται ο ορισμός τους, διακρίνονται οι κατηγορίες αυτών, καθορίζεται η διαδικασία γνωστοποίησης της λειτουργίας τους, προβλέπεται η υποχρεωτική τήρηση προτύπων για την πυροπροστασία αυτών, καθώς και οι όροι δόμησης και οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης.

• Υποχρέωση φύτευσης φυτών σε φωτοβολταϊκούς σταθμούς

Οι κάτοχοι φωτοβολταϊκών σταθμών υποχρεούνται κατά την εγκατάσταση αυτών -και σε κάθε περίπτωση πριν την ηλέκτρισή τους- σε φύτευση και συντήρηση καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας τους, περιμετρικά της εγκατάστασης (σε κάποια υποτμήματα και εντός αυτής), φυτών συμβατών με τη βλάστηση της περιοχής, λαμβάνοντας υπόψη το εδαφικό υπόστρωμα και τη δυνατότητα άρδευσης.

• Θέσπιση πολεοδομικής και περιβαλλοντικής εισφοράς

Για πρώτη φορά, επιβάλλεται σε επιχειρήσεις με δραστηριότητες που έχουν έντονο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αντισταθμιστική πολεοδομική εισφορά για την ενίσχυση των δράσεων που αντισταθμίζουν την επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Τα χρήματα που θα συγκεντρώνονται θα διατίθενται για δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος.

• Λειτουργία υπαίθριων σταθμών αυτοκινήτων στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας

Αδόμητα οικόπεδα, που βρίσκονται στο Ιστορικό Κέντρο της Αθήνας, θα μπορέσουν να λειτουργήσουν ως γήπεδα στάθμευσης (parking), υπό την προϋπόθεση υποχρεωτικής περιμετρικής φύτευσης ζαρντινιέρας κινητού τύπου, ύψους τουλάχιστον δύο μέτρων.

• Αναθεώρηση εθνικής στρατηγικής για την βιοποικιλότητα

Η χρονική διάρκεια της Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα αλλάζει, από 15 σε 10 έτη και δίνεται δυνατότητα αναθεώρησης κάθε 5 χρόνια, προκειμένου -λαμβάνοντας υπόψη και την κλιματική κρίση- να μπορεί να προσαρμόζεται στις ταχέως μεταβαλλόμενες συνθήκες του φυσικού περιβάλλοντος, καθώς και στις πολιτικές εξελίξεις σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.

• Δέσμευση ηλεκτρικού χώρου για την εγκατάσταση έργων Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (ΥΑΠ)

Μέχρι την έκδοση απόφασης από τον ΑΔΜΗΕ (παρ. 8, άρθρο 74 του ν.4964/2022), δεσμεύεται από τον Διαχειριστή του Συστήματος, αναγκαίος ηλεκτρικός χώρος για την σύνδεση με τμήματα του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ) έργων ΥΑΠ, ισχύος τουλάχιστον ίσης με 2000 MW.

Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από εισήγηση της Επιτροπής Συντονισμού και Ανάπτυξης Έργων Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (ΥΑΠ), καθορίζεται το μέγεθος συνολικής ισχύος έργων ΥΑΠ, για τα οποία πρέπει να δεσμευτεί ηλεκτρικός χώρος και ο επιμερισμός του αναγκαίου αυτού ηλεκτρικού χώρου ανά περιοχή του ΕΣΜΗΕ, λαμβάνοντας υπόψη τους απαιτούμενους λειτουργικούς περιορισμούς του άρθρου 10 του ν. 4951/2022, ώστε να καταστεί δυνατή η σύνδεση των έργων ΥΑΠ από κάθε θαλάσσια περιοχή που περιγράφεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης ΥΑΠ.

• Κίνητρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης σε εγκαταστάσεις οδοφωτισμού

Με σκοπό τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας και τη μείωση κατανάλωσης ενέργειας και εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου προωθούνται δράσεις, που αφορούν στην αναβάθμιση των εγκαταστάσεων οδοφωτισμού αρμοδιότητας ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού. Η σχετική χρηματοδότηση παρέχεται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

• Δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης δημοσίων κτιρίων, υποδομών και εγκαταστάσεων του δημοσίου

Για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του δημόσιου κτιριακού αποθέματος των υποδομών και εγκαταστάσεων που ανήκουν ή χρησιμοποιούνται από φορείς του Δημόσιου Τομέα (ιδίως θερμοστάτες) θεσπίζονται δράσεις και μηχανισμός παρακολούθησης της υλοποίησης αυτών για λόγους διαφάνειας.

• Πρόληψη και αποκατάσταση ρύπανσης από απόβλητα

Στις περιπτώσεις που έχει διαπιστωθεί από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα ζημία «σοβαρή» ή «πολύ σοβαρή» ή «υψηλός» κίνδυνος περιβαλλοντικής υποβάθμισης, και ο ρυπαίνων δεν υλοποιεί τις ενέργειες συμμόρφωσης που του έχουν επιβληθεί, θεσπίζεται μηχανισμός άμεσης και ταχείας αποκατάστασης της ρύπανσης ή της περιβαλλοντικής υποβάθμισης από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με καταλογισμό της σχετικής δαπάνης στο φορέα της ρυπαίνουσας δραστηριότητας.

• Εργασίες υλοτομίας ΔΕΔΔΗΕ

Διευρύνεται η δυνατότητα του Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) να επεμβαίνει, πραγματοποιώντας εργασίες υλοτομίας (π.χ. κλαδέματα), που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των πολιτών και μειώνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιών. Γεγονός, που οδηγεί στην αντιμετώπιση προβλημάτων στις υποδομές του εναέριου δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας (π.χ. στύλοι ΔΕΔΔΗΕ), που δύνανται να προκληθούν από ακραία καιρικά φαινόμενα, καθώς και στην επιτάχυνση των εργασιών για την ενίσχυση της επάρκειας του δικτύου.

• Υποβοήθηση του έργου της δασοπυρόσβεσης από σταθμούς ΑΠΕ

Οι κάτοχοι σταθμών ΑΠΕ, πριν την ηλέκτρισή τους, υποχρεούνται να λαμβάνουν μέτρα για την υποστήριξη του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος και την καταστολή δασικών πυρκαγιών, όπως με την ενίσχυση των πηγών τροφοδότησης νερού για τη δασοπυρόσβεση και την εγκατάσταση δεξαμενών. Τα μέτρα που λαμβάνονται αφορούν στην περιοχή για την οποία έχει πάρει έγκριση επέμβασης ο εκάστοτε κάτοχος σταθμού, και ιδίως λαμβάνεται μέριμνα για την ενίσχυση των περιοχών που εκτελούνται τα έργα οδοποιίας.

• Παράταση προθεσμιών υλοποίησης έργων ΑΠΕ στις περιοχές πουεπλήγησαν από την κακοκαιρία «Daniel» και την κακοκαιρία «Elias»

Χορηγείται παράταση στις προθεσμίες για την κατασκευή σταθμών που εγκαθίστανται στις περιοχές που επλήγησαν από το ακραίο καιρικό φαινόμενο «Daniel», καθώς και την κακοκαιρία «Elias» και κηρύχθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας. Αποκλειστικά για υδροηλεκτρικούς σταθμούς, παρέχεται η δυνατότητα με το εκάστοτε αίτημα τροποποίησης να εκκινούν, εκ νέου, οι προθεσμίες που τους τίθενται για την αδειοδότησή τους.

• Διευκόλυνση της καταβολής από τον ΔΕΔΔΗΕ των επιδοτήσεων από προγράμματα εγκατάστασης ηλιοθερμικών φωτοβολταϊκών και συστημάτων αποθήκευσης

Διευκολύνεται η επιδότηση 9.000 περίπου ωφελούμενων από προγράμματα εγκατάστασης ηλιοθερμικών φωτοβολταϊκών και συστημάτων αποθήκευσης, από τον ΔΕΔΔΗΕ, ως Φορέα Διαχείρισης των προγραμμάτων αυτών, που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

• Τοποθέτηση φωτοβολταϊκών πάνελ σε απολήξεις κλιμακοστασίων

Για λόγους ενεργειακής εξοικονόμησης καθίσταται δυνατή η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε απολήξεις κλιμακοστασίων, εφόσον τηρούν συγκεκριμένη κλίση, για την προστασία από τα όμβρια ύδατα.