Ψηφιακή Υγεία 2.0: Υπηρεσίες τηλεϊατρικής και εφαρμογές με επίκεντρο τον άνθρωπο

Συγκεκριμένα, η έρευνα του ΣΕΒ δείχνει μέσα από τέσσερις βασικούς πυλώνες, το πως η ψηφιακή υγεία, με επίκεντρο τον άνθρωπο, μεταμορφώνει τον τρόπο παροχής υπηρεσιών και πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας.

Παράλληλα, ο μετασχηματισμός στην υγεία διασυνδέει ιατρικό εξοπλισμό, ψηφιακές εφαρμογές, «φορετές» συσκευές, βάσεις δεδομένων και πληροφοριακά συστήματα, προσφέροντας αναβαθμισμένες υπηρεσίες προς τους πολίτες, με κύρια χαρακτηριστικά την εξατομίκευση, την άνεση και την αμεσότητα.

Επενδύσεις σε τεχνολογία, δεδομένα και υποδομές, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη καινοτομίας στο χώρο των ιατρικών επιστημών (Μedtech), μετασχηματίζουν ριζικά το τοπίο στον κλάδο, αλλά και στα εθνικά συστήματα υγείας ανοίγοντας νέους δρόμους για την άμεση και απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών σε υπηρεσίες υγείας σύμφωνα με τις ανάγκες τους.

• Δείτε την ειδική έκθεση του ΣΕΒ:

Επιπλέον, η αξιοποίηση των ψηφιακών δεδομένων υγείας επιτρέπει τη βελτίωση των αποφάσεων πολιτικής, αναβαθμίζει την ποιότητα των υπηρεσιών (π.χ. μέσω του Ατομικού Φακέλου Υγείας) και προωθεί την επιστημονική έρευνα και την παραγωγή καινοτομίας.

Υπηρεσίες τηλεϊατρικής

Οι υπηρεσίες τηλεϊατρικής μπορούν να επιφέρουν σειρά ωφελειών για ασθενείς και συστήματα υγείας όπως: 23% αποτελεσματικότερη θεραπεία στα επείγοντα περιστατικά, 70% χαμηλότερο κόστος παροχής υπηρεσιών, 17,7% λιγότερες ημέρες νοσηλείας ανά ασθενή, και 4,8% λιγότερες νοσηλείες ανά 1.000 ασθενείς. Επίσης, διευκολύνουν την πρόσβαση των πολιτών στο Σύστημα Υγείας με δυσκολία φυσικής παρουσίας, βελτιώνουν την ιατρική περίθαλψη και αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής. Ήδη, 9 στους 10 πολίτες διεθνώς, δηλώνουν ικανοποιημένοι από υπηρεσίες τηλε-ραντεβού με γιατρούς.

Στην Ελλάδα, οι υπηρεσίες τηλεϊατρικής έχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης μέσα από την επέκταση τους και σε νέες περιοχές πέρα από κάποια νησιά της 2^ης ΥΠΕ (νησιά Αιγαίου πλην Κρήτης και Σποράδων). Η επέκταση των υπηρεσιών πρέπει να συνοδευτεί από την κατοχύρωση θεσμικού πλαισίου, και για τους ιδιώτες παρόχους (νομική κατοχύρωση ιατρικής πράξης από απόσταση, αναγνώριση από τον ΕΟΠΥΥ των σχετικών δαπανών, κ.λπ.), ώστε να καλυφθούν τα θεσμικά κενά και να διευκρινιστούν οι ασάφειες της αγοράς.

Ψηφιακά εργαλεία & εφαρμογές

Η χρήση εργαλείων όπως τα health apps και τα digital therapeutics προσφέρει 40% μεγαλύτερη ακρίβεια στη μέτρηση ζαχάρου και εξοικονόμηση €50 δισ. το χρόνο στα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας μέσω πρώιμης διάγνωσης, επιτρέποντας σε ασθενείς και τους φροντιστές τους να τα χειρίζονται οι ίδιοι, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών τους, μειώνοντας τις εισαγωγές στα νοσοκομεία και συντομεύοντας τη διάρκεια νοσηλείας.

Ωστόσο, καθώς η χρήση τους στην Ελλάδα είναι περιορισμένη, προτείνεται η ανάπτυξη νέου ρυθμιστικού πλαισίου, το οποίο, μεταξύ άλλων, να καθιερώνει μηχανισμό αξιολόγησης και αποζημίωσης των εργαλείων αυτών, ώστε η αγορά να διευρυνθεί ταχύτερα.

Δεδομένα υγείας

Η αξιοποίηση των δεδομένων υγείας μειώνει κατά 33% τους θανάτους από καρδιακές παθήσεις, κατά 50% τους θανάτους από HIV, κατά 50% τους θανάτους από σηψαιμία και κατά 67% τα περιστατικά έλκους κατάκλισης, προσφέροντας στους πολίτες εξατομικευμένη και ακριβέστερη διάγνωση και θεραπεία. Επιπλέον, ενισχύει την έρευνα & καινοτομία στις επιστήμες υγείας, ενώ κάθε 1 εκατ. ευρώ επένδυσης σε ένα κέντρο αριστείας δεδομένων υγείας, συνεισφέρει άμεσα 956.000 ευρώ. στο ΑΕΠ της χώρας.

Τα δεδομένα υγείας στην Ελλάδα συλλέγονται μέσω ενός εκτενούς οικοσυστήματος, το οποίο περιλαμβάνει αρκετά ηλεκτρονικά συστήματα και αποθετήρια οργανισμών και φορέων του δημόσιου κυρίως τομέα. Ωστόσο, ακόμα δεν έχει προχωρήσει η δευτερογενής αξιοποίηση. Επομένως, προτείνεται η ανάπτυξη στρατηγικής και αντίστοιχου ρυθμιστικού πλαισίου, καθώς και η δημιουργία ενός αποθετηρίου δεδομένων υγείας, με σαφείς προδιαγραφές και προϋποθέσεις λειτουργίας.

Έξυπνα νοσοκομεία ή τα νοσοκομεία του μέλλοντος

Τα έξυπνα νοσοκομεία θα βελτιώνουν την εμπειρία ασθενούς έως και 95%, παρέχοντας άμεσες, γρήγορες και ποιοτικές υπηρεσίες, εφαρμόζοντας την πλέον ενδεδειγμένη θεραπευτική αντιμετώπιση και παρέχοντας περίθαλψη στις κατοικίες των ασθενών, μειώνοντας παράλληλα τις μη επείγουσες εισαγωγές.

Στην Ελλάδα η παρουσία έξυπνων νοσοκομείων, είναι ακόμα περιορισμένη (π.χ. βήματα σε αυτή την κατεύθυνση στο ΓΝ «Παπαγεωργίου» Θεσσαλονίκης), όμως υπάρχει σχεδιασμός για τη μετατροπή κάποιων μονάδων σε έξυπνες. Στην κατεύθυνση αυτή, προτείνεται η διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη μετατροπή νοσοκομείων του ΕΣΥ σε έξυπνα, βασισμένης σε 4 Πυλώνες: ανάπτυξη υπηρεσιών εξυπηρέτησης του πολίτη, ψηφιοποίηση εσωτερικών διαδικασιών, ανάπτυξη διαλειτουργικότητας με συστήματα άλλων φορέων και αξιοποίηση δεδομένων.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Όπως σημειώνει η ειδική έκθεση του ΣΕΒ, από το 2016 λειτουργεί το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής (ΕΔΙΤ) στη 2^η ΥΠΕ (νησιά Αιγαίου πλην Κρήτης και Σποράδων), με 57 Σταθμούς Τηλεϊατρικής Ιατρού Ασθενούς (ΣΤΙΑ), 14 Σταθμούς Τηλεϊατρικής Ιατρού Συμβούλου (ΣΤΙΣ), Εκπαιδευτικό Κέντρο και Κέντρο Δεδομένων. Μέχρι σήμερα, έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερα από 10.000 ραντεβού τηλεϊατρικής σε 10 διαφορετικές ειδικότητες, με τη συνεργασία 200 πιστοποιημένων ιατρών και νοσηλευτών του ΕΣΥ.

Προσεχώς, αναμένεται η αναβάθμιση του δικτύου στη 2^η ΥΠΕ και η επέκτασή του στις υπόλοιπες περιφέρειες με 305 νέους ΣΤΙΑ και 35 νέους ΣΤΙΣ, ώστε να καλύπτεται το σύνολο της χώρας με υπηρεσίες τηλεδιάγνωσης, τηλεψυχιατρικής, κατ’ οίκον παρακολούθησης, τηλεδιάσκεψης και τηλεκπαίδευσης. Προβλέπεται επίσης να αναπτυχθεί διαλειτουργικότητα με το υφιστάμενο κέντρο δεδομένων του δικτύου και με άλλα συστήματα.

Πλέον του ΕΔΙΤ, σε επίπεδο ιδιωτικής πρωτοβουλίας λειτουργεί το πρόγραμμα τηλεϊατρικής του Ιδρύματος Vodafone, μέσω συνεργασίας με το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Το δίκτυο παρέχει δωρεάν προληπτικές εξετάσεις σε ασθενείς 100 απομακρυσμένων περιοχών (καρδιογράφημα, σπιρομέτρηση, οξυμετρία, μέτρηση πίεσης και σακχάρου, γυναικολογικός έλεγχος, κ.α.). Σε περίπτωση που ο γενικός/αγροτικός γιατρός αποφασίσει ότι χρειάζεται συμβουλευτική γνωμάτευση, αποστέλλει τις εξετάσεις σε ειδικευμένους γιατρούς του Ιατρικού Κέντρου μέσω του δικτύου της Vodafone. Ακολούθως, οι γιατροί παρέχουν γνωμάτευση άμεσα, με τον ίδιο τρόπο. Η συνεργασία επιτρέπει τη δημιουργία ηλεκτρονικού φακέλου ασθενών, ενώ παρέχει δυνατότητα εκτίμησης καρδιαγγειακού ή άλλου κινδύνου, όπως και τον προσδιορισμό της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής. Από το 2008, έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 55.000 εξετάσεις σε Περιφερειακά Ιατρεία ή Κέντρα Υγείας απομακρυσμένων περιοχών.