ΚΦΜ: Υπερφορολόγηση, πληθωρισμός και φόροι μείωσαν σημαντικά την αγοραστική δύναμη

Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει η διπλή μελέτη που δημοσιεύει σήμερα το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών, την οποία υπογράφουν οι Παναγιώτης Λιαργκόβας και Κωνσταντίνος Σαραβάκος.

Ιδιαίτερα, η μελέτη, τεκμηριώνει ότι η υπερφορολόγηση όχι μόνο επιδεινώνει σημαντικά το επίπεδο διαβίωσης των πολιτών, αλλά και οδηγεί στο παράδοξο της μείωσης των κρατικών εσόδων σε σχέση με τα ποσά που θα εισπράττονταν με χαμηλότερους συντελεστές.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη μελέτη:

1. Η υπερφορολόγηση και ο πληθωρισμός μείωσαν σημαντικά την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών

• Την περίοδο 2012-2018 η αύξηση των φορολογικών συντελεστών στην Ελλάδα δεν απέφερε τα αντίστοιχα προσδοκώμενα κρατικά έσοδα. Η Ελλάδα βρισκόταν στην λάθος πλευρά της καμπύλης του Laffer, δηλαδή η αύξηση των φόρων απέφερε λιγότερα έσοδα στο κράτος από αυτά που θα μπορούσε να έχει με μικρότερο φορολογικό συντελεστή.
• Το 2021 η Ελλάδα είχε το τρίτο υψηλότερο ποσοστό πολιτών κάτω από το όριο της φτώχειας ή σε κοινωνικό αποκλεισμό ανάμεσα στις 27 χώρες της ΕΕ, ενώ μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις το αντίστοιχο ποσοστό ήταν το όγδοο υψηλότερο ανάμεσα στις 27 χώρες της ΕΕ.
• Το 2021, τα ελληνικά νοικοκυριά που ζούσαν με μηνιαίο εισόδημα κάτω των 750 ευρώ αυξήθηκαν κατά 109% σε σύγκριση με το 2008, ενώ τα νοικοκυριά που ζούσαν με μηναίο εισόδημα άνω των 3.501 ευρώ μειώθηκαν κατά 60%.
• Το 2021, η δαπάνη των νοικοκυριών αυξήθηκε για φαγητό και μη οινοπνευματώδη ποτά (+2 ποσοστιαίες μονάδες), υγεία (+1 ποσοστιαία μονάδα), αγαθά νοικοκυριού (+0,7 ποσοστιαίες μονάδες), ενώ μειώθηκε για ξενοδοχεία και εστιατόρια (-2,2 ποσοστιαίες μονάδες), αναψυχή και πολιτισμό (-1,2 ποσοστιαίες μονάδες) και ρουχισμό (-0,8 ποσοστιαίες μονάδες).
• Τη δεκαετία της κρίσης, η δαπάνη των νοικοκυριών αυξήθηκε για φαγητό και μη οινοπνευματώδη ποτά, στέγαση, οινοπνευματώδη ποτά και είδη καπνού, εκπαίδευση, υγεία και επικοινωνίες.
• Οι φορολογούμενοι στην Ελλάδα φαίνεται να πληρώνουν τιμές κοντά στον μέσο όρο της ΕΕ στα αγαθά, αλλά με εισοδήματα αρκετά κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ (σε μονάδες αγοραστικής δύναμης).
• Οι φόροι στην Ελλάδα αυξάνουν το κόστος του ηλεκτρισμού σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ. Η Ελλάδα, στο πρώτο εξάμηνο του 2022 είχε την 10η ακριβότερη τιμή ηλεκτρικής ενέργειας ανάμεσα σε 35 ευρωπαϊκές χώρες, ενώ, αντίστοιχα, ανάμεσα στις 27 χώρες της ΕΕ ερχόταν 9η.

1. Κόστος διαβίωσης: Το ελληνικό κράτος-γκουβερνάντα

• Οι απότομες αυξήσεις της φορολόγησης στη δεκαετία της κρίσης είχαν ως αποτέλεσμα:

1. τη μείωση των κρατικών εσόδων από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης και τον ΦΠΑ,
2. τη μείωση της νόμιμης δραστηριότητας (απασχόληση, φορολόγηση νόμιμων επιχειρήσεων),
3. τη μείωση των νόμιμων ποσοτήτων και την αύξηση των παρανόμων (οι οποίες και δεν ελέγχονται για την ασφάλειά τους και για ζητήματα υγιεινής και επιβαρύνουν έτσι περαιτέρω τη δημόσια υγεία),
4. την αύξηση των τιμών για τους πολίτες.

• Ο φόρος στο κρασί καταργήθηκε 3 χρόνια μετά την εισαγωγή του καθώς απέφερε κρατικά έσοδα λιγότερο από το 30% των αρχικών εκτιμήσεων και ταυτόχρονα μείωσε τη νόμιμη επιχειρηματικότητα, οδηγώντας σε μια έμμεση απώλεια εσόδων για το κράτος.
• Ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών στην Ελλάδα είναι υψηλός σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ, ενώ παράλληλα είναι 1.400 ευρώ υψηλότερος (ανά εκατόλιτρο αιθυλικής αλκοόλης) από τον μέσο όρο των γειτονικών και ανταγωνιστριών ως προς τον τουρισμό χωρών.
• Η αύξηση στη φορολόγηση του καπνού από την 1/1/2017 που ακολούθησε μια σειρά άλλων αυξήσεων, οδήγησε την Ελλάδα στο να έχει έναν από τους υψηλότερους φόρους στον καπνό στην ΕΕ.
• Η απότομη αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης και του ΦΠΑ στον καπνό οδήγησε σε σημαντική μείωση τις πωλήσεις των νόμιμων τσιγάρων και σε αύξηση των ψευδεπώνυμων και λαθραίων.
• Σύμφωνα με τη Eurostat, η Ελλάδα έχει την ακριβότερη αμόλυβδη βενζίνη και από τις υψηλότερες τιμές για καύσιμα ντίζελ στην Ευρωζώνη και κατατάσσεται μεταξύ των χωρών με τις υψηλότερες τιμές υγρών καυσίμων στην ΕΕ συνολικά.
• Οι αυξήσεις στους φόρους επί του καύσιμου πετρελαίου συμβάλλουν σε μείωση της συνολικής ανταγωνιστικότητας της παραγωγικής βάσης της χώρας αλλά και σε υψηλότερες τιμές για τον καταναλωτή αγαθών.
• Ο φόρος πολυτελείας αποτελεί την πιο χαρακτηριστική περίπτωση δημοσιονομικά αναποτελεσματικής υπερφορολόγησης στην Ελλάδα, καθώς τα προσδοκώμενα ετήσια έσοδα ξεπερνούσαν τα 100 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό του 2011, αλλά τελικά εισπράχθηκαν 5,17 εκατ. ευρώ, δηλαδή περίπου 4,3% των ετήσιων εκτιμώμενων εσόδων.