Ταμείο Ανάκαμψης: «Γκάζι» στα έργα και αλλαγές της τελευταίας στιγμής

Καθώς η προκήρυξη των εκλογών βρίσκεται πλέον πολύ υψηλά στην πολιτική ατζέντα, τόσο ο αρμόδιος Αναπληρωτής Υπουργός Θεόδωρος Σκυλακάκης όσο και ο Διοικητής Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης Νίκος Μαντζούφας γνωρίζουν πολύ καλά πως δεν υπάρχει ούτε μια μέρα για χάσιμο, προκειμένου να τηρηθούν τα εξαιρετικά πιεστικά χρονοδιαγράμματα.

Και αυτό γιατί, όπως προβλέπεται από το ίδιο το Ταμείο Ανάκαμψης, το επενδυτικό εργαλείο αυτό έχει ορίζοντα πλήρους ολοκλήρωσης του κάθε έργου μέχρι τις 31 Αυγούστου 2026. Αυτό σημαίνει ότι, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε πρόσφατα στη Βουλή ο κ. Σκυλακάκης εάν εντάξεις σε αυτό το χρηματοδοτικό εργαλείο, εκ του μηδενός ένα νέο έργο που εκτός του διαγωνισμού, της ανάθεσης και κατασκευής του έχει και χρόνους δοκιμαστικής λειτουργίας για την οριστική του παραλαβή, αυτό υπερβαίνει το διάστημα των πέντε ετών και τότε θα χαθούν όλα τα χρήματα που θα έχουν επενδυθεί.

Έτσι, με δεδομένο ότι η προεκλογική αλλά και εκλογική διαδικασία νομοτελειακά θα φέρει καθυστερήσεις μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2023, όλα τα εμπλεκόμενα υπουργεία έχουν δώσει σαφείς εντολές η προκήρυξη των έργων να προχωρήσει το συντομότερο δυνατό. Σύμφωνα με πληροφορίες του CNN Greece, το χρονοδιάγραμμα που έχουν στα χέρια τους οι εμπλεκόμενοι έχει ως καταληκτική ημερομηνία την 28η Φεβρουαρίου, καθώς από το Μάρτιο και μετά η χώρα θα είναι –επίσημα ή ανεπίσημα- σε προεκλογική περίοδο.

Γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα μέσα στις επόμενες 40 ημέρες να γίνονται τεράστιες προσπάθειες ώστε να «βγουν» τα σχετικά τεύχη διακηρύξεων, ειδικά σε έργα όπου το χρονοδιάγραμμα είναι οριακό.

«Καραμπόλες» και αλλαγές της τελευταίας στιγμής

Ακριβώς αυτή τη κινητικότητα, αλλά και ο οριακός χρονοπρογραμματισμός έχει ως αποτέλεσμα τις τελευταίες εβδομάδες να παρατηρούνται «καραμπόλες» και αλλαγές σε έργα που είχαν αρχικά προγραμματιστεί και άλλα που εντάσσονται στο Ταμείο την τελευταία στιγμή. Ο λόγος στις περισσότερες περιπτώσεις σχετίζεται με τα χρονοδιαγράμματα, καθώς προκύπτει ότι κάποια έργα πολύ δύσκολα θα ολοκληρωθούν μέχρι τον Αύγουστο του 2026.

Έτσι, αναγκαστικά, για να μην χαθούν τα χρήματα, δίνουν τη θέση τους σε άλλα που ενδεχομένως να είναι πιο ώριμα ή απαιτούν λιγότερο διάστημα υλοποίησης. Αντίστοιχα, όπως αναφέρουν πηγές της αγοράς, σε κλάδους όπως η πληροφορική, ο όγκος των έργων που προκηρύσσονται ταυτόχρονα υπερβαίνει τη συνολική δυνατότητα των εταιρειών του κλάδου, ακόμα και αν ζητηθεί η συνδρομή υπεργολάβων. Αυτό σημαίνει ότι και σε αυτή την περίπτωση γίνονται αλλαγές την τελευταία στιγμή, καθώς, αν στα έργα αυτού του τύπου δεν κατατεθούν έγκαιρα και τα τελευταία παραδοτέα, όλα τα χρήματα του Ταμείου θα χαθούν. Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, μέσα στις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να «βγουν στον αέρα» έργα και δράσεις πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ τα οποία και θα αποτελέσουν τον οδικό χάρτη του Ταμείου Ανάκαμψης για τα επόμενα χρόνια.

Μεγάλο ενδιαφέρον και για τα δάνεια

Παράλληλα, η αύξηση των επιτοκίων του ευρώ έχει αυξήσει κατακόρυφα το ενδιαφέρον και για το δανειακό σκέλος του Ταμείου. Η δυνατότητα που δίνει στις επιχειρήσεις να δανειστούν με σταθερό επιτόκιο της τάξης του 1%-1,5% και διάρκεια άνω των 10 ετών λειτουργεί πλέον ως ισχυρό κίνητρο τόσο για μεγάλες όσο και για μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά σε ανακοίνωσή του το Υπουργείο Οικονομικών, σε 10,53 δισ. ευρώ ανέρχεται ο συνολικός προϋπολογισμός των 291 επενδυτικών σχεδίων, που υποβλήθηκαν στο δανειακό σκέλος του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», μέσα στο 2022.

Από αυτά τα 10,53 δισ. ευρώ, 4,5 δισ. ευρώ αντιστοιχούν σε δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), 3,51 δισ. ευρώ σε κεφάλαια τραπεζών και 2,52 δισ. ευρώ σε ίδια συμμετοχή των επενδυτών.

Τα παραπάνω σχέδια βρίσκονται σε διάφορα στάδια που προβλέπονται στο πλαίσιο του «Ελλάδα 2.0» (π.χ. προ-έγκριση, αξιολόγηση, έγκριση, συμβασιοποίηση) και αφορούν σε διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας (βιομηχανία, λιανικό εμπόριο, ηλεκτροπαραγωγικές επενδύσεις – ΑΠΕ, τηλεπικοινωνίες, τουρισμό και υπηρεσίες).

Αξίζει να επισημανθεί πως από τις 291 επενδυτικές προτάσεις, οι 167, ύψους 2,25 δισ. ευρώ, προέρχονται από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Ήδη, από το σύνολο των σχεδίων, έχουν υπογραφεί 68 δανειακές συμβάσεις (έως 30/12/2022), με τον προϋπολογισμό των ισάριθμων επενδυτικών σχεδίων να διαμορφώνεται σε 3,22 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό, 1,20 δισ. ευρώ αντιστοιχούν σε δάνεια ΤΑΑ, 1,28 δισ. ευρώ προέρχονται από εμπορικές τράπεζες και τα υπόλοιπα 741 εκατ. ευρώ είναι ίδια συμμετοχή των επενδυτών.

Το μεσοσταθμικό επιτόκιο των παραπάνω δανειακών συμβάσεων διαμορφώνεται σε 1,2% και η μέση διάρκεια αποπληρωμής των δανείων στα 11 έτη.