Τι σημαίνει το φιάσκο στην επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο

Μια πρόταση που προκάλεσε την αγανάκτηση, ακόμα και το χλευασμό των υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οδηγώντας σε ναυάγιο τις σχετικές διαπραγματεύσεις.

Η Κομισιόν κατέθεσε νομοθετική πρόταση την οποία ανακοίνωσε την Τρίτη (22/11) που προβλέπει πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου στα 275 ευρώ ανά θερμική μεγαβατώρα για τα συμβόλαια TTF του επόμενου μήνα, καθώς και τη θεσμοθέτηση μηχανισμού διόρθωσης της αγοράς.

Εντούτοις, τόσο η ανώτατη τιμή, όσο και οι όροι για να τεθεί σε ισχύ το πλαφόν θα σήμαιναν στην πράξη ότι δεν επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή, ακόμα και αν οι τιμές έφταναν στα επίπεδα-ρεκόρ του Αυγούστου.

Γεγονός που με τη σειρά του προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις μιας σειράς χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδος, που ζητούν να καθοριστεί στα επίπεδα των 150-200 θερμική μεγαβατώρα και με όρους που θα επιτρέπουν την πιο άμεση εφαρμογή του

Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, στο Έκτακτο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της Πέμπτης η Ελλάδα ηγήθηκε μεγάλης ομάδας κρατών- μελών που ζήτησε να οριστεί ένα ρεαλιστικό πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αρκετά χαμηλότερο από την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έτσι, η Ευρώπη θα μπορεί να μειώσει της τιμές Φυσικού Αερίου και κατά συνέπεια του ρεύματος.

«Είναι μια δύσκολη μάχη, που θα συνεχιστεί, στις 13 Δεκεμβρίου στο έκτακτο συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας στις Βρυξέλλες» τόνισε ο κ. Σκρέκας

Τι σημαίνει το φιάσκο

Τι σημαίνει όμως το φιάσκο στην επιβολή του και η αναβολή των σχετικών αποφάσεων; Όπως αναφέρουν γνώστες της αγοράς, σε αυτή τη φάση οι συνέπειες δεν θα είναι άμεσες, καθώς το τελευταίο διάστημα οι τιμές του φυσικού αερίου διαμορφώνονται πολύ χαμηλότερα. Αυτό ισχύει καθώς οι δεξαμενές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι γεμάτες, εν αναμονή και της αυξημένης κατανάλωσης το χειμώνα. Έτσι, οι όποιες αυξήσεις στην τιμή της ενέργειας σε μεγάλο βαθμό καλύπτονται από τα ανά χώρα προγράμματα κρατικών επιδοτήσεων τα οποία σε μεγάλο βαθμό χρηματοδοτούνται από τους μηχανισμούς έκτακτης φορολόγησης των υπερκερδών των εταιρειών ενέργειας.

Εντούτοις, η εικόνα θα αλλάξει άρδην στους επόμενους μήνες, ειδικά αν ο χειμώνας αποδειχθεί βαρύς. Όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς, η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί εκ νέου από τον Φεβρουάριο-Μάρτιο του 2023, καθώς τα αποθέματα θα μειώνονται λόγω της αυξημένης ζήτησης και της ανάγκης να γεμίσουν ξανά οι δεξαμενές. Και τότε, κανένας δεν είναι σε θέση να γνωρίζει πού θα διαμορφωθούν οι τιμές, ειδικά αν δεν υπάρχει ένας λειτουργικός μηχανισμός επιβολής πλαφόν.

Με την εκτίμηση αυτή συντάσσεται εξάλλου και ο κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος, ο οποίος και προέβλεψε ότι την Άνοιξη θα δούμε μια νέα μεγάλη αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου.

Ο συγκεκριμένος χρονισμός είναι ιδιαίτερα προβληματικός, καθώς εκτιμάται ότι σε αυτό το χρονικό διάστημα μια σειρά από ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, θα έχουν περάσει σε οικονομική ύφεση. Και μια νέα εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου θα οδηγούσε σε νέα άνοδο του πληθωρισμού, βυθίζοντας την Ευρώπη βαθύτερα στο εφιαλτικό φάσμα του στασιμοπληθωρισμού.

Την ίδια στιγμή, η μη επιβολή ενός λειτουργικού πλαφόν αφήνει την Ευρώπη εκ νέου έρμαιη στη βορά των κερδοσκόπων αλλά και συνεχίζει να προσφέρει υπερκέρδη σε χώρες όπως η Νορβηγία και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Και στις δύο περιπτώσεις, η κατακόρυφη μείωση των προμηθειών από τη Ρωσία έχει εκτινάξει τα κέρδη από τις πωλήσεις φυσικού αερίου στην Ευρώπη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και γεωπολιτικά.

Παράλληλα, το χαοτικό τοπίο στην αγορά ενέργειας έχει άμεσο αντίκτυπο και στον ενεργειακό προγραμματισμό των νοικοκυριών αλλά και των επιχειρήσεων, που αδυνατούν να σχεδιάζουν τις δράσεις τους για το 2023. Όπως αναφέρουν επιχειρηματικά στελέχη, αυτή τη στιγμή η αβεβαιότητα που βιώνουν είναι μεγαλύτερη ακόμη και σε σχέση με το 2014, όταν οι πολιτικές εξελίξεις είχαν «τινάξει στον αέρα» κάθε επιχειρηματική ορατότητα. Και το γεγονός ότι δεν φαίνεται να υπάρχει «λευκός καπνός» αναφορικά με την επιβολή ενός λειτουργικού πλαφόν εντείνει ακόμη περισσότερο την αβεβαιότητα, ειδικά εν μέσω ενός εξαιρετικά δυσμενούς δημοσιονομικού περιβάλλοντος.