Επιτόκια: Στο τραπέζι «φρένο» στο μπαράζ των αυξήσεων

Η προοπτική ύφεσης στην Ευρωζώνη, η πιθανότητα αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού λόγω και των προηγούμενων αυξήσεων αλλά και οι φόβοι για εκτίναξη των επισφαλειών δείχνουν να αλλάζουν τα δεδομένα.

Έτσι, πλέον υπάρχει βάσιμη πιθανότητα στη συνεδρία της 15ης Δεκεμβρίου το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ να καταλήξει σε αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης αντί για 75 μονάδες βάσης, όπως είχε κάνει στις δύο προηγούμενες φορές.

Εφόσον τελικά ληφθεί αυτή η απόφαση, θα πρόκειται για μια σαφή αποκλιμάκωση της «σκληρής» νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ και ένα μήνυμα ότι βρισκόμαστε κοντά στο «ουδέτερο επιτόκιο» που θέλει να ορίσει η ΕΚΤ με στόχο την ανάσχεση του πληθωρισμού.

Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι, όπως ξεκαθάρισε σε πρόσφατες δηλώσεις της η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, οι αυξήσεις των επιτοκίων θα συνεχιστούν, ακόμα και αν αυτό έχει αντίκτυπο στην ανάπτυξη. Μάλιστα προσέθεσε πως τα επιτόκια αποτελούν το βασικό εργαλείο οικονομικής πολιτικής της τράπεζας, καθώς δεν αρκεί η ποσοτική σύσφιξη για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού.

Νίκη των «περιστεριών»

Ταυτόχρονα, θα αποτελεί και μια πρώτη νίκη των «περιστεριών», που τάσσονται υπέρ μιας πιο μετριοπαθούς αύξηση των επιτοκίων, με γνώμονα και τις συνέπειες στην ανάπτυξη πέρα από τον πρωταρχικό στόχο της τιθάσευσης του πληθωρισμού.
Και βέβαια, θα αλλάξει τα δεδομένα στις χρηματαγορές, τις αγορές των ομολόγων αλλά και στα επιχειρηματικά και στεγαστικά δάνεια, όπου οι επόμενες αυξήσεις έχουν σε μεγάλο βαθμό προεξοφληθεί.

Υπέρ της προσέγγισης αυτής έχει ταχθεί εξάλλου και ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, τονίζοντας ότι οι ιδιαιτερότητες της τρέχουσας κατάστασης απαιτούν διαφοροποίηση στην αντιμετώπιση του πληθωρισμού σε σχέση με τη «σκληρή» νομισματική πολιτική.

Μια ακόμη ένδειξη των νέων ισορροπιών που τείνουν να διαμορφωθούν εντός της ΕΚΤ είναι ότι και ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Γαλλίας Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό προέβλεψε την Τετάρτη πως η ΕΚΤ «θα αυξήσει τα επιτόκιά της στο “ουδέτερο” επίπεδο κοντά στο 2% τον επόμενο μήνα». Δήλωση που από πολλούς αναλυτές ερμηνεύθηκε ως ένδειξη για αύξηση 50 μονάδων βάσης.
Σε κάθε περίπτωση, το τοπίο αναμένεται να ξεκαθαρίσει προς τα τέλη Νοεμβρίου, όταν και θα επικαιροποιηθούν τα μακροοικονομικά στοιχεία της Ευρωζώνης, κυρίως η ανάπτυξη και ο πληθωρισμός. Ο συσχετισμός των δύο αναμένεται να αποτελέσει «πυξίδα» αποφάσεων για τις μελλοντικές κινήσεις.

Ταυτόχρονα, σημαντικό αντίκτυπο στη στρατηγική της ΕΚΤ θα έχει επίσης η πολιτική που θα υιοθετήσει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η οποία πρώτη «έσυρε τον χορό» των αυξήσεων των επιτοκίων και ταυτόχρονα έχει εφαρμόσει μια πολύ πιο επιθετική νομισματική πολιτική. Αν η FED είναι η πρώτη που θα «πατήσει φρένο» στις αυξήσεις των επιτοκίων, τότε είναι πολύ πιθανό η ΕΚΤ αλλά και αντίστοιχα η Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας να ακολουθήσουν στα βήματά της.

Εντούτοις, όπως αναφέρουν μια σειρά από αναλυτές, όλα θα εξαρτηθούν από την πορεία του πληθωρισμού, η οποία μέχρι στιγμής τουλάχιστον δεν φαίνεται να συνηγορεί. Τον Οκτώβριο ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη διαμορφώθηκε στο 10,6%, το οποίο και αποτελεί ιστορικό ρεκόρ για το ενιαίο νόμισμα. Αντίστοιχα, ως προς τις μελλοντικές προβλέψεις, ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Λουίς ντε Γκίντος τόνισε πως «θα παραμείνει υψηλός μέχρι και το τέλος του α’ εξαμήνου του 2023» περιορίζοντας τα περιθώρια αισιοδοξίας.