Επιτόκια: Πώς άλλαξε το τοπίο και τι σημαίνει το μπαράζ των αυξήσεων

Πλέον το επιτόκιο του αμερικανικού νομίσματος διαμορφώνεται στο επίπεδο 3% με 3,25%, το οποίο και αποτελεί υψηλό 14 ετών. Μάλιστα, η FED δεν δείχνει διατεθειμένη να «πατήσει φρένο», σχεδιάζοντας μια σειρά από επιπλέον αυξήσεις εντός του έτους, φέρνοντας το επιτόκιο ακόμη και στο 4,5% ενώ δεν αποκλείεται να συνεχίσει και εντός του 2023.

Η επιθετική νομισματική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών συμπαρασύρει και τις υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες, οι οποίες έχουν επιδοθεί σε αλλεπάλληλες αυξήσεις επιτοκίων τους τελευταίους μήνες. Για παράδειγμα η ΕΚΤ πριν λίγες εβδομάδες προχώρησε σε αύξηση των επιτοκίων του ευρώ κατά 75 μονάδες βάσεις, τη δεύτερη μετά τον Ιούλιο, όταν και ανέβασε τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης. Και, όπως αναφέρουν διεθνείς αναλυτές, η Κριστίν Λαγκάρντ αναμένεται να συνεχίσει, προχωρώντας σε αυξήσεις επιτοκίων κάθε μήνα μέχρι και το τέλος του έτους, φέρνοντας το βασικό επιτόκιο του ευρώ ακόμη και πάνω από το 2%.

Αντίστοιχα, τη σκυτάλη πήρε σήμερα Η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας (SNB) αυξάνοντας το βασικό επιτόκιο του ελβετικού φράγκου κατά 75 μονάδες βάσης, στο 0,5% από -0,25%. Πρόκειται για τη δεύτερη αύξηση τα τελευταία 15 χρόνια, ενώ παράλληλα η SNB ανακοίνωσε ότι δεν μπορεί να αποκλείσει και νέες αυξήσεις τους επόμενους μήνες στο πλαίσιο της προσπάθειας της να αντιμετωπίσει το ράλι των τιμών.

Σε αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης, στο 2,25% από 1,75%, προχώρησε με τη σειρά της και Κεντρική Τράπεζα της Νορβηγίας (Norges Bank), ανακοινώνοντας ότι «το επιτόκιο πιθανότατα θα αυξηθεί περαιτέρω το Νοέμβριο».

Τι σημαίνει για αγορές και δανειολήπτες

Το νέο επιτοκιακό τοπίο έχει άμεσο αντίκτυπο στις αγορές παγκοσμίως αλλά και στους δανειολήπτες, είτε αυτοί είναι επιχειρήσεις, είτε νοικοκυριά. Ήδη οι εκτιμήσεις για μπαράζ αυξήσεων στα επιτόκια, σε συνδυασμό με τη διατήρηση του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα φουντώνουν τον κίνδυνο ύφεσης διεθνώς. Μια εξέλιξη που δεν απέκλεισε η FED, η οποία δείχνει να εστιάζει στην τιθάσευση του πληθωρισμού ανεξαρτήτως κόστους. Γεγονός που με τη σειρά του πιέζει τα χρηματιστήρια, με αναλυτές να κάνουν λόγο για βαρύ χειμώνα στις αγορές.

Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στα κρατικά ομόλογα, οι αποδόσεις των οποίων έχουν πάρει την ανιούσα. Καθώς μάλιστα οι αγορές προετοιμάζονται και για τις νέες αυξήσεις, εντείνονται οι εκτιμήσεις που κάνουν λόγο για περαιτέρω αύξηση στο κόστος του κρατικού δανεισμού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη δημοσιονομική εικόνα των κρατών.

Όσο για τον εταιρικό δανεισμό, η αγορά των ομολόγων αυτή τη στιγμή είναι ουσιαστικά παγωμένη, καθώς οι επιχειρήσεις περιμένουν να ξεκαθαρίσει το τοπίο προκειμένου να ξαναβγούν στις αγορές. Αντίστοιχα, σε πολλές περιπτώσεις σπεύδουν να «κλειδώσουν» τον τραπεζικό τους δανεισμό σε σταθερά επιτόκια, ακόμη και με σημαντικά υψηλότερο κόστος σε σχέση με το παρελθόν.

Στην περίπτωση των ιδιωτών δανειοληπτών, ήδη όσο έχουν στεγαστικά δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο υφίστανται τις πρώτες συνέπειες των αυξήσεων, αναμένοντας πού θα σταματήσει το ντόμινο ανόδου. Σε υψηλότερα επίπεδα διαμορφώνονται επίσης και τα νέα σταθερά επιτόκια, με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να μετακυλούν σε αυτά ένα σημαντικό κομμάτι από την άνοδο στο κόστος του χρήματος.

Τέλος, υπομονή θα πρέπει να κάνουν οι καταθέτες, καθώς ακόμα δεν έχει καταγραφεί ουσιαστική άνοδος στα επιτόκια των προθεσμιακών ούτε αυτών του ταμιευτηρίου. Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, κάτι τέτοιο αναμένεται να γίνει προς το τέλος του χρόνου και εφόσον έχει αρχίσει να ξεκαθαρίζει η εικόνα για το πού θα «κλειδώσουν» τα επιτόκια.