Φυσικό αέριο: Πώς μας επηρεάζει η βουτιά της τιμής - Τα σενάρια για το 2023

Η συμφωνία για την τιμή του πλαφόν στην αρχή της εβδομάδας αναθέρμανε τις ελπίδες πως «σύντομα» θα μπει ένα τέλος στις ανεξέλεγκτες διακυμάνσεις χάρη στον μηχανισμό διόρθωσης της αγοράς. Παράλληλα, οι ανησυχίες των αγοραστών για τον εφοδιασμό της Ευρώπης υποχώρησαν χάρη στις ανακοινώσεις για τα μεγάλα αποθέματα και τα ποσοστά – ρεκόρ στις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) .

Αρωγός στο θετικό κλίμα της αγοράς είναι και οι ήπιες θερμοκρασίες που επικρατούν σε μεγάλο μέρος της ηπείρου, αλλά και τα στοιχεία για την αύξηση της προσφοράς αιολικής ενέργειας στη Γερμανία και της διαθεσιμότητας πυρηνικής ενέργειας στη Γαλλία, γεγονότα που καθησυχάζουν τους αγοραστές σχετικά με την επάρκεια στην ενέργεια.

Τι σημαίνει για την Ελλάδα η πτώση της τιμής

Για την Ελλάδα, η σημαντική πτώση στις τιμές του φυσικού αερίου, ειδικά εφόσον παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα, δίνει το «σήμα» για φθηνότερες χρεώσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα και για εφαρμογή του κρατικού προϋπολογισμού χωρίς παρεκκλίσεις.

Υπενθυμίζεται πως βασικός λόγος πίσω από τις αυξημένες χρεώσεις στα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας που ανακοίνωσαν οι προμηθευτές για τον Ιανουάριο, είναι η άνοδος των τιμών στην ενέργεια τις τελευταίες ημέρες του Νοεμβρίου και τις πρώτες ημέρες του Δεκεμβρίου, με ώθηση κυρίως από το ακριβό φυσικό αέριο, καθώς η άνοδος του φυσικού αερίου στο Ολλανδικό Χρηματιστήριο Ενέργειας (TTF) συμπαρέσυρε ανοδικά και τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος στο ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας.

Παράλληλα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών, η πρόσφατη πτώση των τιμών είναι σημαντική για τη χώρα μας, καθώς ολόκληρος ο ελληνικός προϋπολογισμός έχει στηριχτεί στην παραδοχή ότι το φυσικό αέριο στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ δεν θα ξεπεράσει τα 120 ευρώ ανά μεγαβατώρα διατηρώντας το «σημείο ισορροπίας».

Αυτό σημαίνει πως το ρεύμα θα συγκρατείται στα σημερινά επίπεδα (περίπου 16 λεπτά ανά κιλοβατώρα για τα νοικοκυριά), χωρίς να απαιτείται παρέμβαση του κρατικού προϋπολογισμού, οπότε και το ειδικό αποθεματικό του 1 δισ. ευρώ χρηματοδοτήσει άλλες ανάγκες που θα προκύψουν.

Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με τα σενάρια που έχουν φτιάξει στο οικονομικό επιτελείο, για κάθε 10 ευρώ υπέρβασης πάνω από το «σημείο ισορροπίας» προκύπτει και δημοσιονομικό κόστος 300 εκατ. ευρώ.

Τα σενάρια για το 2023

Η απόφαση της ΕΕ να ορίσει ανώτατο όριο στην τιμή πώλησης του φυσικού αερίου έτυχε θερμής υποδοχής από την πλειοψηφία των κρατών – μελών, επιχειρήσεων και πολιτών οι οποίοι μέσα στο 2022 πλήρωσαν ακριβότερα έως και 90% το φυσικό αέριο, κάτι που είχε αντίκτυπο και στις τιμές της ενέργειας.

Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πραγματικά ποια θα είναι η πορεία της τιμής του αερίου μέσα στο 2023, καθώς αμέσως μετά την επίτευξη της συμφωνίας για το πλαφόν στο φυσικό αέριο ακούστηκαν τόσο αισιόδοξες, όσο και απαισιόδοξες φωνές.

Οι αισιόδοξοι κάνουν λόγο για σταθερότητα, για διακυμάνσεις που δεν θα «ξεφεύγουν» σε ακραίες τιμές και για στήριξη των καταναλωτών. Ανάμεσα τους και η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, η οποία δήλωσε την Πέμπτη ότι «το πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου αποτελεί εγγύηση κατά των ξαφνικών ανατιμήσεων».

Από την άλλη, οι απαισιόδοξοι «προειδοποιούν» πως το πλαφόν «απειλεί» να αφήσει την ΕΕ «αδύναμη» και αντιμέτωπη με περιορισμένη προσφορά καυσίμων και εντονότερο ανταγωνισμό από την Ασία.

Σύμφωνα με ανάλυση της Goldman Sachs, ένα ανώτατο όριο χωρίς ένα αντίστοιχο πλαφόν στην ζήτηση δημιουργεί ρίσκο για τα αποθέματα της Ευρώπης, καθώς ενθαρρύνει την κατανάλωση. Αυτό ενδέχεται να προκαλέσει περιορισμό των αποθεμάτων για το 2023 και στο «χειρότερο» σενάριο να αναγκάσει τις κυβερνήσεις να βάλουν όρια στις ποσότητες που θα μπορεί να αγοράσει ο καθένας.

Παράλληλα, το πλαφόν στο φυσικό αέριο ενδέχεται να δυσκολέψει τους εισαγωγείς της περιοχής να κρατήσουν γεμάτες τις αποθήκες τους με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Μάλιστα, ο κλάδος έχει προειδοποιήσει πως οι πάροχοι LNG θα ευνοήσουν τους αγοραστές στην Ασία, αν οι τιμές εκεί κυμανθούν υψηλότερα σε σχέση με αυτές της Ευρώπης, μετά την επιβολή πλαφόν.

Βέβαια, η συμφωνία των Ευρωπαίων υπουργών Ενέργειας παρέχει μια δικλείδα ασφαλείας για αυτό ακριβώς το σενάριο, καθώς η λειτουργία του μηχανισμού ελέγχου της αγοράς μπορεί να αρθεί αυτόματα σε περίπτωση που υπάρχουν «δυσμενείς συνέπειες». Μένει πλέον να φανεί ποια από τις δύο στάσεις θα επικρατήσει.