Φόρος 10 δολαρίων σε κάθε βαρέλι πετρελαίου στις ΗΠΑ με την υπογραφή Ομπάμα

Το μέτρο προβάλλεται ως μέρος ενός συνολικού πακέτου υπέρ της «καθαρής ενέργειας για τον 21ο αιώνα» που αποσκοπεί στην ανανέωση των γηρασμένων μεταφορικών υποδομών της χώρας και σε προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης στον ενεργειακό τομέα.

Σε χθεσινή του ανακοίνωση ο Λευκός Οίκος εξήγγειλε το μέτρο με τα λόγια του Μπαράκ Ομπάμα πως «δεν υπάρχει μεγαλύτερη απειλή για τις μελλοντικές γενιές από την κλιματική αλλαγή».

Το αποκαλούμενο 21st Century Clean Transportation System προβλέπει αύξηση των επενδύσεων στις μεταφορές κατά 50%, ώστε να μειωθούν οι ρύποι άνθρακα, να περιοριστεί η κατανάλωση πετρελαίου και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, παράλληλα με την ενίσχυση της καινοτομίας.

Εν ολίγοις, αυτό που θέλει η Ουάσιγκτον είναι η απεξάρτηση των εγχώριων μεταφορών από το πετρέλαιο και η παροχή κινήτρων στις αμερικανικές εταιρείες για την επένδυση, παραγωγή και χρήση οικολογικών μορφών ενέργειας, υπολογίζοντας ότι σήμερα ο κλάδος των μεταφορών παράγει το 30% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Οι επιτελείς των Δημοκρατικών υπενθυμίζουν ότι στο πλαίσιο της νομοθεσίας του 2009 για την ανάκαμψη της οικονομίας (Recovery Act) προβλέπονταν 90 δισ. δολάρια για επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια και άλλα 30 δισ. δολάρια σε μεταφορικές υποδομές, που οδήγησαν στο success story των επόμενων ετών, πάνω στα οποία θέλουν τώρα να χτίσουν το νέο παράδειγμα, όπως θα αποτυπωθεί στον προϋπολογισμό του 2017 και όπου μεταξύ άλλων προβλέπονται:

• 20 δισ. δολάρια ετησίως πάνω από τις τρέχουσες δαπάνες αντιμετώπισης του κυκλοφοριακού, που ισοδυναμεί με 7 δισεκατομμύρια ώρες χαμένες στους δρόμους ετησίως, και ενίσχυσης των οικογενειακών μεταφορών σε σχολεία και χώρους εργασίας, με παράλληλη επέκταση του αστικού και επαρχιακού δικτύου, με εκσυγχρονισμό των εμπορικών μεταφορών και με αντικατάσταση των πτήσεων μεγάλων αποστάσεων με υπερταχείες δομημένες σε νέες τεχνολογίες μαγνητικής αιώρησης (maglev)
• 10 δισ. δολάρια ετησίως για τη μεταρρύθμιση των τοπικών και περιφερειακών μεταφορικών συστημάτων με προσαρμογή του χωροταξικού σχεδιασμού σε δημόσια δίκτυα βασισμένα σε καθαρές μορφές ενέργειας
• 2 δισ. δολάρια ετησίως για την εισαγωγή στην αγορά έξυπνων, αυτόνομων, καθαρών οχημάτων και αεροσκαφών μέσα από την επέκταση πιλοτικών προγραμμάτων έρευνας και ανάπτυξης
• 400 εκατ. δολάρια ετησίως για την ομαλή ένταξη των νέων τεχνολογιών στο υπάρχον σύστημα.

Ποιος πληρώνει;

Παρά τις διαβεβαιώσεις του Λευκού Οίκου πως ο νέος φόρος θα καταβάλλεται από τις πετρελαϊκές εταιρείες, κλιμακούμενος σταδιακά σε διάστημα άνω των πέντε ετών, στην Ουάσιγκτον δεν θεωρούν ότι έχει ξεκαθαριστεί το συγκεκριμένο και σημαντικότερο ζήτημα.

Οι Ρεπουμπικανοί που ελέγχουν τα θέματα προϋπολογισμού στο Κογκρέσο θεωρούν ότι ουσιαστικά πρόκειται για συγκεκαλυμμένο φόρο κατανάλωσης, δηλώνοντας ότι το μέτρο - ή, όπως ανέφεραν, «η χειρότερη ιδέα του Ομπάμα μέχρι σημερα»- δεν περνά με τίποτα.

Από την πλευρά τους οι Δημοκρατικοί προβάλλουν το επιχείρημα ότι το συνολικό μεταρρυθμιστικό πακέτο του προέδρου Ομπάμα οφελεί την αμερικανική οικογένεια και τις αμερικανικές επιχειρήσεις, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι το σύστημα μεταφορών ως έχει σήμερα αφαιρεί από τον προϋπολογισμό τους 160 δισ. και 30 δισ. δολάρια αντίστοιχα.

Για να χρυσώσει το χάπι στα νοικοκυριά εν όψει της αύξησης του φόρου στο πετρέλαιο κίνησης, η αμερικανική κυβέρνηση προγραμματίζει πρόγραμμα επιδοτήσεων ιδίως στις βορειοανατολικές πολιτείες, ταυτόχρονα με τη μετάβαση σε καθαρότερες μορφές οικιακής ενέργειας. Η κυβέρνηση υπόσχεται ότι τα εφαπαξ έσοδα από τη φορολογική μεταρρύθμιση των μεγάλων επιχειρήσεων θα διοχετεύονται σε ερευνητικά προγράμματα.

Πεφωτισμένη ενέργεια on the road

Οι δηλώσεις του Μπαράκ Ομπάμα έγιναν μία εβδομάδα πριν καταθέσει τον τελευταίο του προϋπολογισμό ως πρόεδρος και ώρες μετά την ανακοίνωση ότι η ανεργία έπεσε κάτω από το ψυχολογικό όριο του 5% για πρώτη φορά μετά από οκτώ χρόνια.

Την ίδια στιγμή, οι αναλυτές έχουν βγάλει τα κομπιουτεράκια, υπολογίζοντας τη μείωση κατά 13% των τιμών του πετρελαίου εφέτος, αλλά και την αύξηση των αποθεμάτων αργού στα 502,7 εκατ. βαρέλια την προηγούμενη εβδομάδα, στα υψηλότερα επίπεδα από τη δεκαετία του 1930.

Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν παρέλειψε να ανεφερθεί στις παγκόσμιες εξελίξεις που αφορούν το πετρέλαιο, επιφυλασσόμενος να πει περισσότερα τις επόμενες ημέρες. Αρκέστηκε στην τιμή αναφοράς 1,80 δολαρίων ανά γαλόνι βενζίνης και την αντίστοιχη υποχώρηση των τιμών αερίου, που έχουν ευνοήσει τα πορτοφόλια των καταναλωτών, αλλά και στο ότι η κυβέρνησή του επέτρεψε στους Αμερικανούς παραγωγούς να εξάγουν πετρέλαιο μετά από απαγόρευση τεσσάρων δεκατιών.

Όλα αυτά για να πείσει το εθνικό ακροατήριο ότι είναι ευκαιρία -τώρα που οι τιμές του αργού βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά- να αναδιοργανωθεί η αμερικανική οικονομία πάνω σε νέες μορφές ενέργειας και να προωθηθούν οι τεχνολογίες που θα εξασφαλίσουν τις πηγές ενέργειας του μέλλοντος, πριν αρχίσει ξανά η άνοδος των τιμών σε υψηλά επίπεδα, τα οποία προσδιόρισε «σε 10-15-20 χρόνια από τώρα».

Μπορεί ο σημερινός κόσμος να θυμίζει τον Μεσοπόλεμο, αλλά η δεκαετία που έχει στο μυαλό του ο Μπαράκ Ομπάμα είναι αυτή του 1950. Το ανακοινωθέν του Λευκού Οίκου αναφέρεται χωρίς περιστροφές στον Ντουάιτ Αϊζενχάουερ (Dwight Eisenhower) και το όραμά του για τους αυτοκινητοδρόμους που ένωσαν από άκρη σε άκρη τις ΗΠΑ, διαμορφώνοντας σε πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο την Αμερική του 20ου αιώνα.

Αν στην εξίσωση μπουν οι διεθνείς πιέσεις προς το Βερολίνο να εκκινήσει πρόγραμμα επενδύσεων με συμπράξεις δημοσίου-ιδιωτικού τομέα από τα πλεονάσματα του εμπορικού του ισοζυγίου για την αναμόρφωση των εξαθλιωμένων υποδομών της Γερμανίας, αλλά και οι δημόσιες διακηρύξεις των Σαουδαράβων πως στοχεύουν σε απεξάρτηση από το πετρέλαιο τις επόμενες δεκαετίες, καταλαβαίνει κανείς ότι για άλλη μια φορά η πολεμικών διαστάσεων κρίση θα επιδιωχθεί να ξεπεραστεί με τον παλιό, κλασικό τρόπο: ένα ανελέητο παιχνίδι εθνικών ανταγωνισμών υπό την πεφωτισμένη ηγεσία αρχηγών που βλέπουν την ιστορία ως προσωπική παρακαταθήκη.